Chúng tôi đến Vân Nam chậm mất bốn tiếng. Hơn 1 giờ đêm mới đến sân bay Côn Minh. Trời khá lạnh, nhìn sân bay mênh mông nhưng có vẻ cũ kỹ, không như những sân bay quốc tế khác của Trung Quốc (TQ), hỏi ra mới biết sân bay này chi còn hoạt động 4 tháng nữa, sau đó sẽ chuyển đến sân bay mới cách đó chừng 40km. Trong đoàn thành phố Đà Nẵng đi lần này nhiều người đã vài lần sang đất nước của những Lý Bạch, Đỗ Phủ... nhưng nói như anh Trần Minh Cả - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam mà chúng tôi gặp ở sân bay Đà Nẵng, cứ mỗi lần đi TQ, là mỗi lần cảm thấy nôn nao, cảm thấy sẽ gặp lại những cái cũ rất mới trong lòng, là náo nức..
 |
| Một trong 13 tòa nhà tại khu hành chính mới Côn Minh. |
Đất nước Trung Hoa mênh mông, sự phát triển của TQ trong mấy thập kỷ vừa qua không chỉ tạo ra sự ngạc nhiên của thế giới mà còn là đối tượng cho những công trình nghiên cứu nghiêm túc của các nhà khoa học, kinh tế và chính trị. Từ một nước lạc hậu, mấy mươi năm không bị chiến tranh tàn phá, nhưng cả một dân tộc bị điêu đứng vì cuộc cách mạng văn hóa long trời lở đất. Một thời khi nghĩ về TQ người ta thường liên hệ đến cái bao la của đói nghèo, của thanh trừng và chiến tranh, mà nói như Lỗ Tấn là tìm trong sách vở TQ chẳng thấy gì ngoài những dòng máu rỉ ra từ hai hàng chữ! Vậy mà chỉ sau 30 năm, một TQ khác hiện hình. Mạnh mẽ và trật tự, đường hoàng và thuyết phục. Thu nhập đầu người cuối năm 80 thế kỷ trước chưa tới 200 USD nay tăng hơn 10 lần. Đưa hơn một tỷ hai trăm triệu dân từ chỗ đói nghèo trở thành trung lưu sau 6 lần kế hoạch 5 năm quả đáng cho ta suy ngẫm. Báo chí nói nhiều mấy sự kiện gần đây: TQ đưa người vào vũ trụ, vượt Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, dự trữ ngoại tệ nhiều nhất đạt hơn 3.000 tỷ USD. TQ đang giới thiệu cho thế giới một mô hình về phát triển trong điều kiện khủng hoảng toàn cầu...
Theo lời mời của Hội đồng Nhân đại tỉnh Vân Nam, đoàn đại biểu HĐND thành phố Đà Nẵng do đồng chí Huỳnh Nghĩa, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch HĐND thành phố dẫn đầu thăm tỉnh Vân Nam. Mục đích chính là trao đổi, tìm hiểu và thúc đẩy quan hệ giữa hai địa phương, trước hết là xây dựng mối quan hệ hợp tác giữa HĐND thành phố Đà Nẵng với Hội đồng Nhân đại tỉnh Vân Nam và thành phố Côn Minh. Ông Lý Xuân Lâm, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Nhân đại tỉnh Vân Nam và các trưởng ban của Hội đồng Nhân đại tiếp chúng tôi ân cần và trọng thị. Vân Nam có diện tích lớn thứ 8 của TQ (394.000km2), rộng hơn Việt Nam nhưng dân số chưa tới 50 triệu người, chiếm 3,4% dân số TQ (đứng thứ 12 toàn quốc về số dân), có 46 dân tộc thiểu số. Vân Nam có 2 thành phố trực thuộc là Côn Minh (thủ phủ) và Đông Xuyên, có 7 quận, 8 châu với 114 huyện. Vân Nam là tỉnh phía Nam của TQ, có hơn 4.000km biên giới với Myanmar, Lào và Việt Nam. Được xem là vương quốc của thực vật với hơn 18.000 loại cao cấp, nhất là thảo dược. Do đặc điểm tự nhiên, nên ở đây cũng được xem là thủ đô của “thuốc bắc” với nhiều sản phẩm nổi tiếng, từ đông trùng hạ thảo cho đến sa nhân. Có mấy thứ mà nhiều người Việt chúng ta hay mua: an cung ngưu hoàng (chống đột quỵ), thuốc bắc (bổ dưỡng), tam thất...
Phát triển kinh tế nhìn từ Vân Nam
Người TQ đông đúc nhưng tổ chức xã hội khá trật tự. Phát triển kinh tế nhanh nhưng chú trọng giữ gìn văn hóa. Việc xác định mục tiêu và nhất là biện pháp triển khai được thực hiện cụ thể và tập trung. Năm 2011 được xem là năm phát triển mạnh nhất của Vân Nam trong 30 năm qua, GDP tăng vượt bậc, đạt 975 tỷ nhân dân tệ (NDT) - (151 tỷ USD), thu nhập bình quân đầu người đạt xấp xỉ 3.000 USD. Điều ấn tượng với chúng tôi không chỉ là những tòa nhà, cửa hàng sầm uất ở Côn Minh mà chính là các mục tiêu trong 5 năm tới của tỉnh này: Vào năm 2016, 3 chỉ tiêu: GDP đầu người, tổng thu ngân sách và đầu tư tài sản cố định sẽ tăng ít nhất gấp đôi năm 2011. Vào năm đó, Vân Nam sẽ có một số doanh nghiệp lọt vào top 500 công ty lớn nhất thế giới.
 |
| Thạch Lâm (“Rừng đá”). |
Bên cạnh xây dựng hệ thống giao thông công cộng hoàn chỉnh, Vân Nam tập trung vào việc tăng cường xây dựng chính trị dân chủ XHCN, xây dựng chính quyền pháp quyền và vì dân, dần dần hoàn thiện hệ thống dịch vụ văn hóa công cộng, tăng tốc xây dựng văn minh sinh thái... Hình như bạn không nói nhiều về “cơ cấu” kinh tế. Ở mỗi lĩnh vực đều thể hiện hướng ưu tiên và tập trung, ví dụ đến năm 2016, Vân Nam sẽ xây dựng 10 tập đoàn lớn có doanh thu trên 100 tỷ NDT (khoảng 16 tỷ USD). Bên cạnh việc xây dựng kế hoạch và quy hoạch, bạn rất lưu ý về thời gian hoàn thành. Năm nay, Côn Minh sẽ “xong” 3 việc: khánh thành sân bay quốc tế mới, “dời đô” Côn Minh và đưa đường tàu điện ngầm vào hoạt động.
Giống như ông Lý Lâm Xuân, chị Hạ Tĩnh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Nhân đại thành phố Côn Minh, một phụ nữ lịch lãm và xinh đẹp, nghiên cứu khá kỹ về thành phố Đà Nẵng. Không biết có phải do Vân Nam nằm hoàn toàn trong đất liền nên bạn tỏ ra rất thích thú về biển Đà Nẵng và về mặt quản lý xã hội của thành phố. Trong đoàn ai cũng ngạc nhiên khi chị Hạ Tĩnh nói về thành phố “5 không”, “3 có”. Phía bạn rất quan tâm về việc thiết lập quan hệ chính thức, và cho rằng chuyến đi thăm Việt Nam sắp tới của đồng chí Lý Kỳ Hằng, quyền Tỉnh trưởng tỉnh Vân Nam, với nhiều doanh nghiệp tháp tùng sẽ mở ra triển vọng hợp tác mới. Thành phố Côn Minh khá rộng, 21.473km2, dân số 7,2 triệu người, GDP năm 2011 của Côn Minh đạt 250 tỷ NDT (gần 40 tỷ USD), kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 12 tỷ USD và thu hút FDI đạt 1,2 tỷ USD. Được mệnh danh là thành phố quanh năm mùa xuân (“Xuân thành”) với khí hậu ấm áp thuận hòa, nên nơi đây nổi tiếng đẹp về cảnh và người.
Làm cái chi ra cái nấy
Chuyện to lớn “vĩ mô” xin không được đề cập, bởi thời gian eo hẹp, tiếp xúc ít. Trong khuôn khổ chuyến đi có những điều làm mình suy nghĩ, “thu hoạch” vài điều. Cái được thấy và thôi thúc về một cách làm. Bạn đưa chúng tôi thăm Thạch Lâm, một thắng cảnh nổi tiếng của Vân Nam, được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới. Đúng là rừng đá với vô số hình tượng kỳ thú. Người hướng dẫn thuyết minh và đề nghị chúng tôi “khi xem hãy nhìn 3 và tưởng tượng 7” mới cảm hết sự kỳ vĩ của tự nhiên. Quả là rất đẹp. Nhưng biết tổ chức, khai thác và tuyên truyền mới là điều ấn tượng. Người ta nói rằng, chính nhiều cảnh trong bộ phim Tây du ký được quay ở Thạch Lâm đã làm cho nơi đây trở nên nổi tiếng toàn TQ, và chính cảnh độc đáo của Thạch Lâm đã tạo ra những show huyền ảo có một không hai trên phim. Hôm chúng tôi đến, trời đương mùa xuân, cảnh và người như hớn hở hơn. Gần 2 tiếng ô-tô, từng đoàn người đổ về đây.
 |
| Một con đường trong khu hành chính mới Côn Minh. |
Nhìn những vuông cỏ xanh mượt tận chân rừng, những bồn hoa sặc sỡ và được chăm chút tỉ mỉ ai cũng thấy thích thú. Hỏi điều gì làm ta ấn tượng? Với tôi đó là sự sạch sẽ. Trên đường đi, khi qua một trạm soát vé đường cao tốc, nhìn chị lao công đương lau nền phần đảo dẫn vào trạm thu phí một cách cần mẫn, mình hiểu vì sao mọi nơi đều sạch. Khi vào khu vệ sinh công cộng, “phục vụ” cho cả vạn người mỗi ngày nhưng rất sạch sẽ, tuyệt nhiên không có cái mùi hôi đặc trưng. Thường xuyên có 2 người, với bảng tên kèm ảnh dán ngay cửa ra vào với những quy định làm việc nghiêm ngặt. Thời gian ở TQ, tôi thường xuyên thấy cảnh những lao công cầm que chăm chỉ nhặt rác. Hôm đưa chúng tôi thăm trụ sở Tập đoàn công nghiệp vận tải Đằng Trung (Tứ Xuyên), ông Khưu, giám đốc một công ty, trên đường đi đã dừng lại nhặt một mẫu tàn thuốc mà ai đó đã cẩu thả vứt trên đường. Có cái phải tốn tiền, phải đạt tới một “trình độ” nào đó mới làm được. Nhưng có những việc như chuyện giữ gìn sạch sẽ nơi mình sống, chỉ cần sự tổ chức và nghiêm túc thì cũng sẽ đạt được mức văn minh.
Chúng tôi thăm khu hành chính mới của thành phố Côn Minh. Do mật độ dân số, công năng sử dụng không còn đáp ứng yêu cầu nên cách đây 4 năm, chính quyền thành phố quyết định xây dựng khu hành chính mới, cách nơi cũ khoảng 40 phút ô-tô. Với 13 tòa nhà rộng, uy nghi, bố trí hài hòa với đường sá, cây xanh và sông hồ. Chúng tôi đi thăm trung tâm hội nghị như đi giữa một khu công viên mênh mông, ngăn nắp và trong lành. Nghe rộn rã tiếng chim hót giữa rực rỡ hoa đào mà cảm phục tài hoa của người thiết kế.
Ở Côn Minh tỷ trọng nông nghiệp rất nhỏ (5,3%), còn công nghiệp và dịch vụ chiếm tới hơn 94%. Để tạo nguồn nhân lực cho thành phố, bạn rất quan tâm giáo dục. Chúng tôi đến thăm trường phổ thông trung học (cấp 2-3) Côn Minh. Trường có lịch sử 92 năm phát triển, cũng được xây dựng lại gần khu đô thị mới và được đưa vào sử dụng năm 2010. Tôi đã đến thăm nhiều trường trong và ngoài nước, nhưng thật tình thấy sự đầu tư và tổ chức nơi đây mới càng rõ hơn tầm quan trọng của chiến lược con người. Trên một không gian bao la gần 100ha, với rất nhiều khu công năng: hội trường, phòng học, thư viện, ký túc xá, phòng công nghệ thông tin nối mạng toàn cầu, khu thực nghiệm, khu thể thao với sân bóng đá, bóng rổ... đạt tiêu chuẩn quốc tế. Nhìn những học sinh vui chơi từng nhóm trong sân trường như một công viên, trong tôi trào dâng một khát khao cháy bỏng quê mình.
Ghi chép của MAI CHI MAI
