Nếu không được phân bổ ngân sách tạm thời, chính phủ Mỹ sẽ phải đóng cửa. Điều đáng nói là sự việc này có thể diễn ra vào dịp kỷ niệm 100 ngày cầm quyền của Tổng thống Donald Trump.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi Quốc hội thông qua dự luật ngân sách tạm thời để tránh nguy cơ chính phủ đóng cửa. Trong ảnh: Tổng thống Trump tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng. |
Thỏa thuận chi tiêu ngân sách của Quốc hội với chính phủ Mỹ sẽ hết hạn vào nửa đêm 28-4, giờ Mỹ (trưa 29-4, giờ Việt Nam), cũng là ngày cầm quyền thứ 99 của Tổng thống Donald Trump. Song, việc thông qua gói ngân sách tạm thời để giúp chính phủ tiếp tục hoạt động là bài toán khó, mặc dù đảng Cộng hòa đang kiểm soát cả lưỡng viện Quốc hội lẫn Nhà Trắng.
Hãng AP cho biết, ngày 27-4, các nghị sĩ Cộng hòa nói rằng, họ sẽ thúc đẩy một dự luật chi tiêu ngắn hạn, cần thiết để chính phủ tiếp tục hoạt động. Tuyên bố này được đưa ra trước “thời hạn cuối” 30 giờ. Trong lúc đó, một lãnh đạo đảng Cộng hòa cho hay, đảng này sẽ không bỏ phiếu cho dự luật chăm sóc sức khỏe, được gọi là Trumpcare, nhằm bãi bỏ và thay thế đạo luật Obamacare, cho đến tuần tới. Điều này có nghĩa là ông Trump sẽ không thể xoay xở được gì đối với hai dự luật ngân sách và sức khỏe trước ngày 29-4 (giờ Mỹ), thời điểm kỷ niệm 100 ngày ông tiếp quản Nhà Trắng.
Lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện Kevin McCarthy khẳng định các nghị sĩ đang tìm kiếm ngân sách cho chính phủ và sẽ thông qua dự luật ngắn hạn mà không cần đến những lá phiếu của đảng Dân chủ. Song, theo ông McCarthy, cuộc bỏ phiếu về dự luật chăm sóc sức khỏe sẽ không diễn ra trong ngày 28-4 hay 29-4.
Đảng Dân chủ vốn đe dọa sẽ phản đối dự luật chi tiêu ngân sách nếu không có một thỏa thuận lưỡng đảng về kế hoạch chi tiêu khoảng 1.000 tỷ USD trong thời gian còn lại của năm tài chính 2017. Vướng mắc giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa chính là vấn đề xây dựng bức tường biên giới Mexico. Nhà Trắng và phe Cộng hòa muốn dùng ngân sách tạm thời được Quốc hội phê duyệt cho đến hết tháng 9-2017 để xây dựng bức tường dọc biên giới với Mexico nhằm ngăn chặn người nhập cư và tội phạm. Tuy nhiên, đảng Dân chủ lại không muốn dùng tiền thuế của người dân để xây tường rào biên giới, dự kiến tiêu tốn hơn 20 tỷ USD. Phe Dân chủ cũng cảnh báo sẽ không hợp tác nếu dự luật không có khoản trợ cấp liên bang dành cho Obamacare.
Nếu không có dự luật nào được thông qua trước ngày 29-4, chính phủ liên bang sẽ tạm ngừng hoạt động vì cạn tiền. Theo đó, hàng trăm ngàn người trong số vài triệu nhân viên liên bang Mỹ sẽ phải tạm nghỉ việc.
Nguy cơ chính phủ đóng cửa là nỗi ám ảnh trong các cuộc thương lượng liên quan đến ngân sách ở Quốc hội Mỹ. Năm 2013, Chính phủ Mỹ từng đóng cửa 16 ngày do tranh cãi về ngân sách chi cho những cải cách chăm sóc y tế của Tổng thống Mỹ lúc đó là ông Obama.
Câu hỏi đặt ra là nếu gác lại vấn đề bức tường biên giới, chính phủ Mỹ có thoát đóng cửa hay không? Dự luật ngân sách của Quốc hội cần có ít nhất 60/100 thành viên tại Thượng viện thông qua. Đảng Cộng hòa hiện nắm giữ 52 ghế, trong khi đảng Dân chủ tuyên bố sẽ không ủng hộ một dự luật bao gồm cả quỹ xây tường. Tuy nhiên, phe Dân chủ cũng không muốn chính phủ ngừng hoạt động.
Hạ viện sẽ bỏ phiếu nới rộng “thời hạn cuối” thêm 1 tuần và Thượng viện có thể bỏ phiếu ngay trước khi “thời hạn cuối” sắp kết thúc. Theo lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell, thỏa thuận về dự luật ngắn hạn sẽ được thông qua vào tuần tới. Theo đó, các nghị sĩ có thêm thời gian để hoàn tất đàm phán về kế hoạch chi tiêu 1.000 tỷ USD.
PHÚC NGUYÊN
