Phép thử ngoại giao khó khăn với Mỹ

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đến CHDCND Triều Tiên vào ngày 7-10 với áp lực phải đạt được kết quả rõ ràng trong việc thuyết phục nước này từ bỏ vũ khí hạt nhân, đồng thời “dọn đường” cho cuộc gặp thượng đỉnh lần 2 giữa Washington và Bình Nhưỡng.

Ngoại trưởng Mike Pompeo có chuyến thăm Triều Tiên lần thứ 4 nhằm “dọn đường” cho cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều lần hai. Ảnh: AFP

Chuyến công cán đến khu vực Đông Á trong 3 ngày của Ngoại trưởng Mike Pompeo bắt đầu từ ngày 5-10 với các chặng dừng chân ở Nhật Bản, CHDCND Triều Tiên và Hàn Quốc.

Trong đó, đáng chú ý nhất là sự hiện diện của ông Pompeo ở Triều Tiên bởi đây là phép thử ngoại giao khó khăn với Mỹ trong lúc tiến trình đàm phán về phi hạt nhân hóa giữa Washington và Bình Nhưỡng đình trệ. Kể từ sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều ở Singapore vào ngày 12-6 đến nay, việc phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên ít có tiến triển, hai bên vẫn bế tắc về vấn đề bên nào cần hành động trước để đạt được mục tiêu phi hạt nhân hóa hoàn toàn.

Hãng AP cho rằng, nhiệm vụ của ông Pompeo gặp nhiều khó khăn khi Mỹ mới đây không những áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với CHDCND Triều Tiên mà còn kêu gọi các nước nghiêm túc thực thi lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc (LHQ) nhằm vào quốc gia Đông Á này.

Trong khi đó, Bình Nhưỡng tiếp tục cáo buộc Mỹ đi theo mô típ “lỗi thời” mà các chính phủ tiền nhiệm “đã thử và thất bại”. Hiện Mỹ vẫn bảo lưu quan điểm muốn Triều Tiên phi hạt nhân hóa trước khi tuyên bố kết thúc Chiến tranh Triều Tiên năm 1950-1953. Còn Bình Nhưỡng cáo buộc Mỹ đòi hỏi một cách đơn phương về phi hạt nhân hóa và yêu cầu dỡ bỏ các lệnh trừng phạt trước khi có bất kỳ tiến triển nào khác trong đàm phán.

Ngoại trưởng Pompeo đã đến Bình Nhưỡng hồi tháng 7 vừa qua và gặp gỡ nhà lãnh đạo Kim Jong-un. Song, tháng 9, Tổng thống Donald Trump đột ngột hoãn chuyến công cán của nhà ngoại giao này đến Bình Nhưỡng.

Trong chuyến công cán ngày 7-10, ông Pompeo đã gặp ông Kim để thảo luận về các vấn đề phi hạt nhân hóa và thiết lập một cơ chế hòa bình. Theo cựu chuyên gia phân tích của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Sue Mi Terry, hiện là chuyên gia cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS), Triều Tiên sẽ tìm cách cứu vãn đàm phán thực tế nếu ông Kim có dịp gặp gỡ Tổng thống Donald Trump. 

Trước chuyến công cán, Ngoại trưởng Pompeo nói rằng, sứ mệnh của ông là “bảo đảm các bên hiểu rõ đối phương mong muốn đạt được điều gì và đàm phán về cách thực hiện cam kết đã thống nhất” tại Singapore. Theo đó, ông và các quan chức Triều Tiên thảo luận về thời gian và địa điểm cho cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều lần hai.

Hiện nay, Triều Tiên tạm dừng các vụ thử nghiệm hạt nhân và tên lửa, phóng thích 3 tù nhân Mỹ, tháo dỡ một cơ sở động cơ tên lửa và lối vào đường hầm tại một bãi thử hạt nhân. Tuy nhiên, lệnh trừng phạt của LHQ và Mỹ khiến Triều Tiên tức giận.

Tháng 9 vừa qua, Ngoại trưởng Triều Tiên Ri Yong Ho cho rằng, việc tiếp tục trừng phạt đang làm nước ông mất niềm tin vào Mỹ và không có cách nào để Bình Nhưỡng từ bỏ vũ khí hạt nhân trong hoàn cảnh như vậy. Hãng Reuters dẫn lời các nhà quan sát nhận định, Mỹ có thể xem xét những lựa chọn mới khi Trung Quốc, Nga và Hàn Quốc đều muốn nới lỏng các biện pháp trừng phạt.

“CHDCND Triều Tiên đã có một số bước đi hướng đến việc phi hạt nhân hóa và Mỹ sẽ đối mặt với sự chỉ trích của cộng đồng quốc tế nếu tiếp tục yêu cầu hoàn tất tiến trình phi hạt nhân hóa mà không dỡ bỏ trừng phạt”, GS. Yang Moo-jin tại Đại học Nghiên cứu Triều Tiên ở Seoul (Hàn Quốc) cho biết.

Mọi sự chú ý trong lúc này là Ngoại trưởng Pompeo có thể nhận được cam kết từ nhà lãnh đạo Kim Jong-un tiến hành các bước đi cụ thể trong vấn đề phi hạt nhân hóa hay không. Chưa có thông tin cụ thể, chỉ biết rằng ông Pompeo viết trên tài khoản Twitter: “Đã có chuyến đi tốt đẹp tới Bình Nhưỡng để gặp Chủ tịch Kim. Chúng tôi tiếp tục nỗ lực đạt tiến triển về thỏa thuận đạt được tại hội nghị thượng đỉnh Singapore”.

VĨNH AN