Còn nhớ ngày trước, cứ vào độ những bông hoa gạo cuối cùng nở muộn bắt đầu rụng đỏ sân đình thì cá chuồn mới xuất hiện ở chợ làng. Những mẹt cá chuồn từ miền biển theo các chuyến xe đò và những chiếc ca-nô ngược dòng về với vùng thượng nguồn.
Mẹ tôi mua cá về rồi ra sau vườn hái trái mít non, cắt khúc kho với cá. Cứ tưởng do đời sống nông thôn lúc ấy còn vô vàn khó khăn, không tiền chạy chợ mua thịt cá nên kho trộn với mít để cả nhà ăn cho lợi thực phẩm, nhưng sau tôi mới biết chế biến theo kiểu này thì cả cá, lẫn mít đều rất ngon.
 |
| Ảnh: Internet |
Không như các loại cá khác có bán quanh năm ở các chợ, cá chuồn chỉ đánh bắt được vào độ chớm hè đến gần cuối thu. Mùa cá chuồn năm nay xuất hiện khá sớm, mới độ giữa xuân mà cá chuồn đã được bày bán ở các chợ Đà Nẵng.
Cá chuồn được chế biến rất nhiều món ăn hấp dẫn, đủ sức mời mọc, níu kéo thực khách gần xa bởi đây là loài cá thịt chắc, ít xương, sinh trưởng, tồn tại ở môi trường sạch, xa bờ. Theo kinh nghiệm của bà con ngư dân những con cá dưới biển mà có vảy thì thường ngon hơn một số loài cá thuộc nhóm da trơn. Chính vì vậy mà cá chuồn thường được nhiều người làm gỏi thì thú vị hơn các loại cá khác.
Ở xứ Quảng bây giờ bên cạnh cá chuồn kho mít non bà con còn rất ưa thích bát canh khổ qua cá chuồn. Vào mùa cá chuồn, người dân xứ Quảng chỉ cần tạt vào các chợ từ quê đến phố để mua dăm ba con cá chuồn tươi ngon, vài trái khổ qua xanh mướt mang về nấu canh.
Cá chuồn tươi rói được làm sạch để ráo nước rồi cắt từng khúc chừng lóng tay, ướp gia vị, nước mắm cho thấm cá rồi khử dầu phụng um cho cá thật chín mới đổ nước vào. Đợi cho nước sôi chừng 7-10 phút thì bỏ khổ qua đã được cắt lát mỏng vào nồi. Khổ qua rất dễ chín nên chị em đầu bếp phải theo dõi độ nước sôi để tắt lửa, nếu khổ qua chín quá sẽ mềm lủn, mất màu xanh quyến rũ, không còn độ giòn sần sật nữa và vị giác sẽ không cảm nhận hết cái ngon ngọt pha lẫn vị đăng đắng mà lại làm cho người ăn mê mẩn đến lạ lùng về món ẩm thực của xứ sở quê hương.
Có người bảo nồi canh khổ qua cá chuồn phải cho nhiều vị cay để xóa bỏ mùi tanh của cá nhưng chưa hẳn thế, bởi cá chuồn vốn ít tanh, hàm lượng cay nhiều hay ít còn tùy theo khẩu vị của từng người, song trong những lát khổ qua da sần sùi ấy đã có chất nhựa dinh dính, có mùi thơm nhè nhẹ dễ chịu sẽ xua tan ngay mùi tanh của cá.
Cá chuồn thích nghi ở độ nước sâu, nhất là các vùng biển miền Trung nhưng nhiều người cũng thừa nhận cá chuồn được đánh bắt ngoài khơi vùng biển Cù Lao Chàm, Hội An bao giờ cũng ngon hơn nơi khác. Lý giải điều này, không ít người cho rằng cá ngon là do được sinh tồn trong một vùng nước phù hợp với môi trường sống của chúng.
Mùa nắng, có nồi canh khổ qua cá chuồn điểm vài trái ớt đỏ bổ đôi, vài cọng hành trắng muốt, chút lá ngò thơm, bữa cơm gia đình như thanh mát, giảm bớt cái nắng nóng hừng hực bủa vây tứ phía.
THÁI MỸ
