Tháng 2-2007, tầng trệt ngôi nhà 134 Trần Phú được UBND thành phố Đà Nẵng hóa giá cho ba thành viên đồng thuê nhà là ông Phan Gia Phúc, bà Bùi Thị Minh Tâm và bà Từ Thị Hai.
Tháng 6-2007, ông Phan Gia Phúc có đơn khởi kiện dân sự về việc chia tài sản chung của ngôi nhà trên. Ngày 14-12-2007, Tòa án Nhân dân (TAND) quận Hải Châu đã ra án quyết dân sự sơ thẩm số 89/2007/DSST; tuy nhiên, việc phân chia tài sản ngôi nhà vẫn rối tung lên chỉ vì những áp đặt không thỏa đáng của cấp Tòa sơ thẩm.
Nhà chung ba, Tòa phân hai
Ngày 8-2-2007, tại điều 1 Quyết định số 1275/QĐ-UBND của UBND thành phố Đà Nẵng nêu rõ: Cho phép bán nhà và chuyển quyền sử dụng đất tại tầng trệt nhà 134-Trần Phú, phường Hải Châu 1, quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng cho ông Phan Gia Phúc, bà Bùi Thị Minh Tâm và bà Từ Thị Hai (là các thành viên trong hợp đồng thuê nhà tại tầng trệt 134 Trần Phú, Đà Nẵng) với giá bán nhà và chuyển quyền sử dụng đất là: 1.041.940.000 đồng.
 |
|
Nhà 134 - đường Trần Phú, Đà Nẵng đã bị đập phá trước khi phân chia tài sản. |
Ngày 27-4-2007, tại UBND phường Hải Châu 1, bà Bùi Thị Minh Tâm đã chuyển giao 320.713.000 đồng cho ông Phan Gia Phúc, số tiền trên là trách nhiệm của các thành viên có liên quan đến ngôi nhà 134 Trần Phú để thanh lý hợp đồng mua bán nhà với Công ty Quản lý nhà Đà Nẵng. Tại giấy thỏa thuận có xác nhận của UBND phường Hải Châu 1, ông Phan Gia Phúc cũng cam kết: “... Tôi xin cam kết với UBND cùng bà Bùi Thị Minh Tâm một việc như sau: Sau khi làm thủ tục được Nhà nước hóa giá nhà 134-Trần Phú-Đà Nẵng, bà Bùi Thị Minh Tâm, chị Từ Thị Hai cùng tôi là Phan Gia Phúc toàn quyền sở hữu ngôi nhà và mọi giao dịch sau này, tôi và bà Tâm, chị Hai cùng bàn bạc đi tới quyết định. Tôi xin cam kết những lời thỏa thuận trên là sự thật, nếu có gì tôi xin chịu hoàn toàn ...”.
Cam kết là vậy, nhưng trước đó khi chưa có sự đồng ý của bà Bùi Thị Minh Tâm, ngày 16-1-2007 ông Phan Gia Phúc cùng vợ là bà Trương Thị Mỹ Linh đã đứng tên hợp đồng ủy quyền số 456 tại Phòng Công chứng số 1 thành phố Đà Nẵng để thực hiện việc mua bán nhà tại 134 Trần Phú cho ông Đỗ Viết Lành, trú tại 53 Phạm Hồng Thái - Đà Nẵng. Việc tự quyền quyết định mua bán nhà của ông Phúc đã gây khó khăn cho đồng sở hữu ngôi nhà là bà Tâm, trong đơn kiến nghị gửi cơ quan báo chí bà Tâm trình bày: “... Ngày 14-5-2007, ông Đỗ Viết Lành và ông Phan Gia Phúc tự lập một biên bản bàn giao toàn bộ nhà không có sự đồng ý của đồng sở hữu là tôi, thậm chí còn đập phá nhà để sửa, đuổi tôi ra khỏi nhà, làm tôi không yên tâm sinh sống...”.
Trong đơn cầu cứu gửi lên các cấp, bà Tâm trình bày: “... Ngày 14-5-2007, ông Đỗ Viết Lành cùng một số người tự xưng nhà này là nhà của ông ta và tự ý cho người xuống tháo dỡ, đập phá. Tôi hỏi ông Phúc tại sao họ đập phá như vậy mà ông không có ý kiến gì, ông Phúc làm ngơ không trả lời, bỏ đi nơi khác, tạo điều kiện cho những người đó đập phá. Bức xúc quá tôi lên gặp UBND quận Hải Châu trình bày, thế nhưng quận Hải Châu làm ngơ không giải quyết...”.
Ngày 24-6-2007, ông Phan Gia Phúc có đơn khởi kiện vụ án dân sự về việc chia tài sản chung. Ngày 14-12-2007, TAND quận Hải Châu mở phiên tòa sơ thẩm. Bản án dân sự sơ thẩm số 89/2007/DSST khẳng định: “... Tầng trệt nhà 134-Trần Phú - Đà Nẵng nguyên là tài sản thuộc sở hữu Nhà nước bán cho ông Phan Gia Phúc, bà Từ Thị Hai và bà Bùi Thị Minh Tâm theo “Hợp đồng mua bán nhà ở” số 12/HĐ-KT ngày 12-2-2007 có chứng nhận của Phòng Công chứng Nhà nước số 1 thành phố Đà Nẵng.
Ông Phúc, bà Hai và bà Tâm đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước và đã có “Biên bản thanh lý hợp đồng” số 13/TLHĐ-KT ngày 28-2-2007. Do đó, nhà đất tại tầng trệt 134 Trần Phú - Đà Nẵng hiện nay thuộc sở hữu chung của ông Phúc, bà Hai và bà Tâm, trong đó bà Tâm đã giao cho ông Phúc một phần ba số tiền nộp cho Nhà nước để mua toàn bộ tầng trệt nhà 134 Trần Phú - Đà Nẵng, nên bà Tâm có quyền sở hữu một phần ba khối tài sản này. Nay các đương sự có yêu cầu chia tài sản chung là ngôi nhà nêu trên là có căn cứ pháp luật, cần được chấp nhận...”.
Khẳng định bà Bùi Thị Minh Tâm đã nộp tiền cho Nhà nước và có quyền sở hữu một phần ba khối tài sản nêu trên, thế nhưng Tòa đưa ra lý lẽ phân chia tài sản như sau: “... Tầng trệt nhà và đất tại 134 Trần Phú, thành phố Đà Nẵng có diện tích 80m2 nhưng chiều rộng (mặt tiền) của ngôi nhà chỉ có 3,4m. Vì vậy, nếu chia bằng hiện vật theo yêu cầu của bà Tâm thì sẽ giảm giá trị của ngôi nhà và không bảo đảm được quyền lợi của các bên trong việc kinh doanh hoặc ăn ở, sinh hoạt hằng ngày.
Mặt khác xét thấy nguồn gốc tầng trệt nhà 134 Trần Phú - thành phố Đà Nẵng là do gia đình ông Phan Gia Phúc được Nhà nước cho thuê để ở từ trước khi ông Phúc kết hôn với bà Tâm, nay ông Phúc và bà Tâm đã ly hôn, đều có gia đình riêng và có mâu thuẫn nhau, không thể cùng sống, hoặc kinh doanh tại ngôi nhà này thì ông Phúc được quyền ưu tiên ở lại là thỏa đáng, hơn nữa cùng ở lại với ông Phúc còn có bà Từ Thị Hai (chị dâu ông Phúc) là người đồng sở hữu ngôi nhà này. Vì vậy, Hội đồng Xét xử không chia nhà bằng hiện vật theo nguyện vọng của bà Tâm mà giao cho ông Phúc và bà Hai được toàn quyền sở hữu tầng trệt nhà 134 Trần Phú, thành phố Đà Nẵng.
Đồng thời ông Phúc và bà Hai có nghĩa vụ tính trả cho bà Tâm một phần ba giá trị tầng trệt ngôi nhà này...”. Bà Tâm một thời là vợ của ông Phúc, nay đã ly dị, hiện tại đang nuôi một con chung và kinh doanh tại tầng trệt ngôi nhà 134-Trần Phú, TP. Đà Nẵng. Bà Từ Thị Hai là chị của ông Phúc (theo danh sách kê khai trong biên bản hợp đồng thuê nhà). Hiện tại, cả 3 thành viên đều đã tách hộ khẩu riêng. Bị Tòa xử thiên lệch và những áp đặt không thỏa đáng, ngày 24-12-2007, bà Bùi Thị Minh Tâm có đơn kháng cáo đề nghị Tòa án phúc thẩm cho xét xử lại vụ án.
Áp đặt thẩm định giá
Để phục vụ cho án sơ thẩm dân sự về phân chia tài sản, ngày 12-9-2007, ông Phan Gia Phúc yêu cầu Trung tâm Tư vấn dịch vụ tài chính-giá cả Đà Nẵng thuộc Sở Tài chính thành phố Đà Nẵng Chứng thư thẩm định giá tài sản số nhà 134 Trần Phú - thành phố Đà Nẵng tại thời điểm tháng 10-2007 và đã được Trung tâm định giá tổng số giá trị thị trường vật kiến trúc trên đất và quyền sử dụng đất ở của tầng trệt nhà 134 Trần Phú - thành phố Đà Nẵng là: 1.814.802.000 đồng.
Ngày 7-1-2008, bà Tâm có đơn kháng cáo bổ sung đề nghị : “... là bị đơn trong vụ án “tranh chấp tài sản chung” nay tôi làm đơn xin được kháng cáo bổ sung những vấn đề sau đây: Tôi yêu cầu Tòa án tiến hành định giá giá thị trường ngôi nhà 134 Trần Phú - thành phố Đà Nẵng. Giá mà Tòa án quận Hải Châu định giá so với giá thị trường hiện nay không còn phù hợp nữa...”. Ngày 5-3-2008, tại biên bản làm việc với TAND thành phố Đà Nẵng, tòa yêu cầu bà Tâm đi xác minh và thẩm định giá thị trường đối với nhà và đất tầng trệt tại 134 đường Trần Phú - thành phố Đà Nẵng trong thời hạn 15 ngày.
Ngày 17-3-2008, bà Tâm yêu cầu Công ty cổ phần Thông tin và Thẩm định giá miền Nam thực hiện chứng thư thẩm định giá. Với thời điểm tháng 3-2008, tổng giá trị thị trường vật kiến trúc trên đất và quyền sử dụng đất ở tầng trệt tại 134 Trần Phú - thành phố Đà Nẵng là: 4.000.000.000 đồng (bốn tỷ đồng).
Ngày 20-3-2008, bà Tâm bàn giao chứng thư thẩm định giá trên cho Thẩm phán TAND thành phố Đà Nẵng. Oái ăm thay, cũng ngày 20-3-2008, TAND thành phố Đà Nẵng cũng đồng thời ra Quyết định số 02/2008/QĐ-TCGĐ yêu cầu bà Bùi Thị Minh Tâm phải đến Trung tâm Tư vấn dịch vụ tài chính-Sở Tài chính thành phố Đà Nẵng để thực hiện việc định giá tài sản cho nhà và đất tại tầng trệt của số nhà 134 Trần Phú-thành phố Đà Nẵng và khẳng định tại Công văn 82/CV-TA ngày 25-3-2008 với lý do: “... Quá trình giải quyết vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm đã ra quyết định trưng cầu Trung tâm Tư vấn dịch vụ tài chính-vật giá thuộc Sở Tài chính thành phố Đà Nẵng thực hiện việc thẩm định giá đối với tài sản đang tranh chấp. Đến nay, bà hoàn toàn không có khiếu nại gì đối với quyết định trưng cầu giám định này... Việc bà tự ý yêu cầu Công ty cổ phần Thông tin và thẩm định giá Miền Nam thẩm định giá trị tài sản đang tranh chấp là không đúng với các quy định pháp luật...”.
Đối diện với các quyết định và công văn của TAND thành phố Đà Nẵng đã nêu trên, bà Bùi Thị Minh Tâm khẳng định: “... Việc Tòa án yêu cầu tôi phải ký hợp đồng với Trung tâm Tư vấn dịch vụ tài chính-vật giá thuộc Sở Tài chính thành phố là việc làm không tưởng. Bởi vì hiện nay trên toàn quốc không có trung tâm nào của Sở Tài chính được phép cung cấp chứng thư thẩm định giá để làm cơ sở cho quý tòa xử lý vụ án. Hơn nữa, việc TAND thành phố Đà Nẵng không đồng ý với chứng thư thẩm định giá do Công ty cổ phần Thông tin và thẩm định giá Miền Nam phát hành thì yêu cầu quý tòa phải có văn bản để tôi có cơ sở làm việc với công ty đó...”.
|
Như vậy, việc TAND quận Hải Châu ra quyết định trưng cầu Trung tâm Tư vấn dịch vụ tài chính-giá cả thuộc Sở Tài chính TP. Đà Nẵng để thực hiện việc thẩm định giá đối với tài sản đang tranh chấp tại 134 Trần Phú-Đà Nẵng trong năm 2007 là trái với quy định về điều kiện hành nghề. Việc TAND thành phố Đà Nẵng ra quyết định và công văn bắt buộc bà Bùi Thị Minh Tâm phải trưng cầu Trung tâm Tư vấn dịch vụ tài chính-Sở Tài chính TP. Đà Nẵng thẩm định giá trước ngày Bộ Tài chính ra thông báo cho phép Công ty TNHH Thẩm định giá và dịch vụ Đà Nẵng có đủ điều kiện hoạt động thẩm định giá, là những áp đặt trái với pháp luật.
Trước phiên tòa phúc thẩm, mọi việc vẫn còn rối tung lên, căn nhà 134 Trần Phú đã bị tháo dỡ. Ông Phan Gia Phúc tự ý ký hợp đồng mua bán nhà công sản cho ông Đỗ Viết Lành trước khi có quyết định hóa giá nhà của UBND thành phố là vi phạm pháp luật. Thế nhưng lại được tòa cấp sơ thẩm ưu tiên cho quyền tự quyết định khối tài sản chung. Còn bà Bùi Thị Minh Tâm, người tham gia đóng tiền thuê nhà và nộp tiền mua nhà trọn vẹn đang từng bước bị tước bỏ quyền lợi vì những áp đặt không thỏa đáng từ phía cán cân công lý. Xem ra vụ xét xử tranh chấp kiểu này khó đi đến hồi kết.
HÀ NGUYÊN
