(Trích phát biểu của đồng chí Nguyễn Bá Thanh, UVTW Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố tại Đại hội Liên hiệp các Hội Khoa học-Kỹ thuật thành phố lần thứ IV, ngày 10-4-2009)
. ...
 |
|
Có thể nói, hoạt động của Liên hiệp hội thành phố những năm qua đã có bước phát triển mới cả về nội dung, phương thức hoạt động, tổ chức bộ máy và lực lượng hội viên. Liên hiệp hội và các hội thành viên đã triển khai khá mạnh mẽ các hoạt động phổ biến kiến thức, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật, công nghệ vào phục vụ sản xuất và đời sống. Nhiều chương trình, dự án, đề tài nghiên cứu khoa học của các tập thể, cá nhân là thành viên của Liên hiệp Hội được đưa vào ứng dụng, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, chất lượng chăm sóc sức khoẻ nhân dân, dạy và học trên địa bàn thành phố. Liên hiệp hội cũng đã thực hiện khá tốt nhiệm vụ tư vấn, phản biện và giám định xã hội đối với một số dự án lớn về phát triển kinh tế- xã hội của thành phố. Với những thành tích và tiến bộ đạt được, Liên hiệp hội thành phố ngày càng khẳng định được vị trí, vai trò của mình trong xã hội, là nơi tập hợp, phát huy sức mạnh của đông đảo các nhà trí thức khoa học- công nghệ, góp phần xây dựng và phát triển thành phố ngày càng giàu đẹp, văn minh.
... Những thành tích đạt được là rất đáng tự hào, nhưng chúng ta cũng cần nhìn nhận thẳng thắn về những mặt yếu kém, khuyết điểm trong tổ chức và hoạt động của Liên hiệp hội thành phố thời gian qua để khắc phục:
Một là, đội ngũ trí thức trên địa bàn thành phố tuy đông về số lượng nhưng còn bất cập về cơ cấu, nhất là năng lực chưa ngang tầm với yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa thành phố; hầu hết các lĩnh vực đều thiếu trí thức trình độ cao, thiếu những chuyên gia đầu ngành, những nhà khoa học có tên tuổi, thiếu những người có năng lực tổ chức thực hiện các đề tài nghiên cứu, dự án phát triển có tính đột phá. Mặt khác, số đông cán bộ khoa học thành phố hiện nay ít được bồi dưỡng, ít được tiếp xúc với công nghệ và kỹ thuật mới, lại còn bị hạn chế về ngoại ngữ và tin học, phần lớn chưa đủ trình độ ngoại ngữ để tham gia hội thảo quốc tế, nghiên cứu và đào tạo khoa học. Những cán bộ khoa học có học hàm, học vị giữ các cương vị chủ chốt trong các lĩnh vực khoa học- công nghệ, giáo dục -đào tạo, y tế và các lĩnh vực khác đều đã lớn tuổi; lực lượng nghiên cứu trẻ có trình độ khoa học cao để kế cận còn hụt hẫng.
Hai là, hoạt động Liên hiệp hội chưa gắn bó mật thiết và chưa đáp ứng được nhu cầu cuả sản xuất kinh doanh và đời sống; nhiều vấn đề bức xúc từ thực tiễn sinh động của thành phố đang cần, nhưng Liên hiệp hội chưa tham mưu, đóng góp các biện pháp hữu hiệu để tháo gỡ; quan hệ hợp tác giữa các tổ chức khoa học- công nghệ, chất lượng các đề tài nghiên cứu khoa học đã nghiệm thu, thông qua chuyển giao tiếp nhận, nhưng đưa vào ứng dụng còn ít.
Ba là, công tác xây dựng tổ chức Hội chưa được chú trọng đúng mức, hoạt động của một số tổ chức hội cơ sở và hội chuyên ngành đạt hiệu quả thấp. Liên hiệp hội chưa làm tốt vai trò là cầu nối quan trọng giữa các hội thành viên với các cơ quan Đảng, chính quyền, mặt trận và các hội, đoàn thể thành phố. Sự chỉ đạo của Ban Thường vụ Liên hiệp hội đối với các hội thành viên, các Trung tâm trực thuộc không thường xuyên và thiếu sự đôn đốc kịp thời. Hoạt động của Ban chấp hành, Ban Thường vụ còn nặng về hành chính, thiếu các biện pháp linh hoạt để tập hợp, phát huy tiềm năng trí tuệ của đội ngũ trí thức khoa học, công nghệ thành phố. Bên cạnh đó, một số cấp uỷ đảng, chính quyền, các hội, đoàn thể nhận thức chưa thật đầy đủ, sâu sắc về vai trò, vị trí và tiềm năng to lớn của đội ngũ trí thức cũng như Liên hiệp Hội và các tổ chức hội thành viên, nên chưa thực sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tạo điều kiện cho các tổ chức hoạt động hiệu quả.
Ngày nay khoa học, công nghệ đang trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, một nguồn lực quan trọng nhất cho sự phát triển nhanh, bền vững đối với mọi quốc gia, dân tộc. Ðảng và Nhà nước ta xác định phát triển khoa học, công nghệ cùng với giáo dục - đào tạo là quốc sách hàng đầu để phát triển đất nước. Phải khai thác đầy đủ, sử dụng và phát huy mạnh mẽ các tiềm lực trí tuệ của thành phố, tạo mọi điều kiện để các nhà khoa học, đội ngũ trí thức có cơ hội cống hiến, đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và phát triển thành phố. Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá X) đã ra Nghị quyết số 27-NQ/TW “Về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật là tổ chức chính trị - xã hội đại diện cho đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ, là một trong những mắt xích quan trọng của liên minh Công - Nông - Trí, chính vì vậy, vai trò, vị trí của Liên hiệp Hội ngày càng trở nên quan trọng hơn.
Ðại hội Ðảng bộ thành phố lần thứ XIX đã đề ra mục tiêu phấn đấu đưa Đà Nẵng trở thành thành phố dịch vụ- công nghiệp phát triển, tạo nền tảng để đến năm 2015, Đà Nẵng trở thành một đô thị lớn của cả nước, trung tâm kinh tế, văn hoá, khoa học công nghệ của miền Trung. Đây là một nhiệm vụ vô cùng vẻ vang nhưng cũng hết sức nặng nề, đòi hỏi sự nỗ lực phấn đấu của toàn Ðảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố, trong đó đội ngũ trí thức có vai trò và trách nhiệm hết sức to lớn. Liên hiệp hội phải làm tốt công tác tập hợp và phát huy tiềm năng của đội ngũ trí thức ở trong và ngoài thành phố, tạo nên sức mạnh đoàn kết của toàn bộ lực lượng trí thức khoa học, công nghệ Đà Nẵng, tham gia có hiệu quả vào các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Tôi đồng tình với phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp mà Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố đề ra trong nhiệm kỳ 2009-2014, đồng thời xin nhấn mạnh thêm một số nội dung sau:
Thứ nhất, Liên hiệp hội cần tiếp tục quán triệt quan điểm Nghị quyết Đại hội X của Đảng, các nghị quyết hội nghị Trung ương và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XIX về phát triển khoa học và công nghệ. Trên có sở đó, mạnh dạn đổi mới nội dung và phương thức hoạt động theo hướng đa dạng, phong phú, sinh động và thiết thực hơn, khắc phục những tồn tại, hạn chế kéo dài trong những nhiệm kỳ qua. Hoạt động khoa học và công nghệ phải đi sâu vào việc ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, chuyển giao công nghệ là chính; khuyến khích các doanh nghiệp, các cá nhân ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất và đời sống; tập trung vào các đề tài, các chương trình dự án lớn nhằm tạo sự bứt phá trên một số lĩnh vực mà thành phố Đà Nẵng có thế mạnh, phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đúng quy định của pháp luật. Thực hiện tốt công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ trong nhân dân, tổ chức và hướng dẫn quần chúng tiến quân vào khoa học và công nghệ, nhất là những yêu cầu cấp thiết đang đặt ra trong thực tiễn sản xuất, kinh doanh, bảo vệ môi trường, sinh thái.
Chủ động tổ chức các hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của các hội khoa học kỹ thuật, khoa học xã hội và nhân văn đối với các đề án phát triển kinh tế-văn hoá-xã hội của thành phố, của các địa phương, đơn vị, nhất là đối với các cơ chế, chính sách, các chương trình, dự án lớn.
Liên hiệp Hội và các hội thành viên cần nghiên cứu lựa chọn, phát triển một số hình thức hoạt động phù hợp với đặc điểm của hội và yêu cầu của cuộc sống, như: thành lập các câu lạc bộ khoa học để hội thảo, trao đổi ý kiến, phổ biến thông tin về những vấn đề mà hội viên quan tâm; chủ trì hoặc phối hợp với các cơ quan, doanh nghiệp và vận động các tổ chức, cá nhân tài trợ để thực hiện các đề tài nghiên cứu phục vụ sản xuất, kinh doanh, xoá đói giảm nghèo, xây dựng nếp sống văn hoá, văn minh đô thị.
Thông qua thực hiện những nhiệm vụ đó, huy động, tổ chức và động viên đội ngũ trí thức, các nhà khoa học tích cực tham gia công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiển và phát triển lý luận, góp phần xây dựng cơ sở khoa học cho việc hoạch định chủ trương, chính sách, xây dựng chiến lược, kế hoạch, qui hoạch xây dựng và phát triển thành phố, không chỉ với tư cách riêng lẻ từng cá nhân mà cả với tư cách tập thể có tổ chức mà Liên hiệp Hội là trung tâm, đầu mối điều phối quan trọng.
Thứ hai, Liên hiệp Hội và các hội thành viên phải trở thành cầu nối, gắn kết giữa lực lượng nghiên cứu khoa học công nghệ với các doanh nghiệp, các hợp tác xã, các tổ hợp sản xuất, các trang trại và hộ nông dân, thực hiện liên kết “4 nhà”: Nhà nước, nhà nông, nhà khoa học và nhà doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế, tạo thêm thuận lợi cho sự phát triển năng lực khoa học công nghệ thành phố. Đồng thời, Liên hiệp hội và các hội thành viên cũng phải quan tâm làm tốt chức năng cầu nối giữa các cấp ủy đảng, chính quyền, mặt trận và các hội, đoàn thể với đội ngũ trí thức. Vừa giúp các cấp ủy đảng, chính quyền thực hiện công tác vận động trí thức, vừa thường xuyên, chủ động phản ánh tâm tư, nguyện vọng của đội ngũ trí thức với Đảng và chính quyền. Thực hiện tốt nhiệm vụ vận động trí thức sát cánh cùng các đoàn thể khác không ngừng tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, trên cơ sở liên minh chiến lược giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức trong sự nghiệp xây dựng và phát triển thành phố. Liên hiệp hội và tổ chức thành viên thường xuyên quan tâm, tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, tình thần cộng đồng, tính trung thực trong khoa học và đạo đức nghề nghiệp trong giới trí thức.
Thứ ba, thời gian qua, thành phố đã có nhiều “đơn đặt hàng” thực hiện các chương trình, đề tài nghiên cứu khoa học và đã được triển khai thực hiện đạt được một số kết quả bước đầu. Tuy nhiên, so với yêu cầu phát triển của thành phố, nhiều vấn đề bức xúc từ thực tiễn cần tiếp tục được nghiên cứu, lý giải để làm sáng tỏ những luận cứ khoa học. Vì vậy, đề nghị Liên hiệp Hội và Sở Khoa học và Công nghệ thành phố tăng cường phối hợp chặt chẽ với Đại học Đà Nẵng, Học Viện Chính trị- Hành chính khu vực III, Viện nghiên cứu phát triển kinh tế- xã hội thành phố. Đồng thời, cần có biện pháp thích hợp để mở rộng và tăng cường hợp tác với các tổ chức trong và ngoài nước nhằm thu hút các nguồn lực và tri thức từ bên ngoài để nâng cao năng lực và trình độ khoa học và công nghệ của thành phố.
Liên hiệp Hội cần tiếp tục có những định hướng giải pháp về hợp tác khoa học và công nghệ trong những năm tới, tạo ra cơ chế, chính sách thuận lợi để các tổ chức, cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ được học tập, đào tạo, giao lưu, hợp tác nghiên cứu với các tổ chức, cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ trong và ngoài nước; đồng thời khuyến khích, thu hút trí thức là người Việt Nam ở nước ngoài, cán bộ khoa học nước ngoài đầu tư, liên kết, hợp tác phát triển khoa học và công nghệ để góp phần xây dựng thành phố Đà Nẵng trở thành một trong những đô thị lớn của cả nước, là trung tâm kinh tế- văn hoá-xã hội và khoa học và công nghệ của miền Trung - Tây nguyên và của cả nước.
Thứ tư, trong những năm qua, Liên hiệp Hội đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan tổ chức tốt các phong trào thi đua sáng kiến, cải tiến kỹ thuật trong nhân dân, cuộc thi sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên và nhi đồng. Thời gian tới, phong trào thi đua cần hướng trọng tâm vào lĩnh vực mũi nhọn và cấp thiết của yêu cầu phát triển như: công nghiệp có hàm lượng công nghệ và chất xám cao, khoa học công nghệ phục vụ du lịch, công nghệ thông tin, bảo vệ môi trường và tiết kiệm năng lượng; khoa học xã hội và nhân văn phục vụ công tác chỉ đạo, quản lý của các ngành và địa phương, nâng cao mức hưởng thụ văn hoá và tinh thần cho nhân dân thành phố. Đặc biệt lúc này, các nhà khoa học, cả khoa học kỹ thuật và khoa học xã hội cần tìm ra những giải pháp hữu hiệu góp phần giúp thành phố chủ động ngăn chặn đà suy giảm kinh tế, duy trì tốc độ tăng trưởng, đảm bảo an sinh xã hội trong bối cảnh kinh tế trong nước và quốc tế có nhiều biến động bất lợi. Tôi đề nghị Liên hiệp Hội cần nghiên cứu và đưa lĩnh vực khoa học xã hội, quản lý và điều hành kinh tế, cải cách hành chính, xây dựng chính quyền đô thị, xây dựng thành phố môi trường vào nội dung xét tặng Giải thưởng hàng năm, vì đây là lĩnh vực mà chúng ta còn nhiều bất cập. Chúng ta cần mở rộng lĩnh vực giải thưởng sao cho mọi người dân có phát minh, sáng chế, có công trình đều có cơ hội tham gia và đoạt giải thưởng. Tôi tin chắc rằng theo hướng đó, các Giải thưởng do Liên hiệp hội phát động sẽ ngày càng có uy tín cao hơn, được mọi ngành, mọi tầng lớp nhân dân hưởng ứng, tham gia và trở thành một cuộc vận động sáng tạo lớn, một phong trào thi đua thiết thực của thành phố. Qua phong trào đó, kịp thời phát hiện và có các hình thức tôn vinh, khen thưởng kịp thời những trí thức, các nhà khoa học có nhiều cống hiến đóng góp vào sự nghiệp phát triển thành phố.
Thứ năm, tập trung củng cố, kiện toàn hệ thống tổ chức của Liên hiệp hội; tập hợp, thu hút đông đảo đội ngũ trí thức, các nhà khoa học, các chuyên gia đầu đàn trong các lĩnh vực kinh tế, văn hoá, xã hội tham gia vào tổ chức Hội theo tinh thần Chỉ thị 45/CT-TW của Bộ Chính trị, đảm bảo mọi hoạt động theo đúng Điều lệ của Liên hiệp Hội, tạo chuyển biến mới trong xây dựng và phát huy vị thế, vai trò của Liên hiệp hội trong thời kỳ mới. Đặc biệt, Liên hiệp Hội phải tổ chức tốt sự liên kết hoạt động. Đây là bài học quan trọng. Hầu hết các hoạt động của các Hội thành viên thành công là do biết tổ chức liên kết. Liên kết các hội viên, liên kết hội với hội, hội với Liên hiệp Hội, với các đoàn thể và tổ chức xã hội khác. Thực tiễn của Liên hiệp Hội đã chứng minh: Liên kết tốt sẽ tạo thêm nhiều nguồn lực về tài chính và nhân lực. Liên kết để giao lưu, học hỏi, để nâng cao năng lực trình độ của cán bộ và hội viên, là hoạt động không thể thiếu trong thời kỳ hội nhập.
Những người lãnh đạo Hội phải bằng cái tâm trong sáng và đặc biệt là sự say mê mà lôi cuốn mọi người khác, trước hết là các nhà khoa học hoạt động cho Hội. Tôi tin rằng, trí tuệ của tập thể đội ngũ trí thức sẽ giúp cho lãnh đạo Liên hiệp Hội chọn lựa những vấn đề cần làm và tìm cách giải quyết chúng một cách có hiệu quả nhất.
Đại hội Đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ XX sẽ diễn ra vào nữa cuối năm 2010, từ nay đến Đại hội chỉ còn hơn một năm nữa. Việc chuẩn bị các văn kiện cho Đại hội XX và phấn đấu hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ trong kế hoạch 5 năm 2005-2010, đang đặt ra nhiều vấn đề cần nghiên cứu giải đáp. Liên hiệp Hội cần chủ động chọn lựa vấn đề, tập hợp trí tuệ của đội ngũ trí thức đóng góp với thành phố. Ban chấp hành Đảng bộ thành phố rất trân trọng ý kiến đóng góp hợp lý của các đồng chí.
Cuối cùng, nhân dịp này, tôi đề nghị các cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, mặt trận và các hội, đoàn thể thành phố cần nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò, chức năng của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật, coi việc chăm lo xây dựng Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật là chăm lo cho sự phát triển của địa phương, đơn vị mình. Từ đó có cơ chế, chính sách cụ thể để phát hiện, bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ xứng đáng; thật sự trân trọng, tôn vinh các nhà khoa học, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho đội ngũ trí thức đóng góp nhiều nhất cho quê hương, làm cho hoạt động của tổ chức Liên hiệp Hội và các hội thành viên ngày càng có hiệu quả hơn, thiết thực hơn, đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ đặt ra.
Lãnh đạo thành phố sẵn sàng đối thoại trực tiếp, lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng, những kiến nghị, đề xuất của đội ngũ trí thức, nhất là trí thức khoa học công nghệ, các nhà khoa học, đồng thời luôn quan tâm tạo điều kiện hỗ trợ cho hoạt động của Liên hiệp các Hội khoa học- kỹ thuật thành phố. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố tin tưởng Liên hiệp Hội và đội ngũ trí thức khoa học công nghệ thành phố sẽ thực hiện tốt những mục tiêu, nhiệm vụ mà Đại hội lần thứ IV đề ra, làm cho Liên hiệp Hội thực sự là ngôi nhà chung, là địa chỉ tin cậy của hơn ba vạn người có trình độ từ cao đẳng trở lên, trong đó có hơn 500 tiến sĩ, gần 1.000 thạc sĩ, cùng 70 Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sĩ khoa học và tương lai sẽ càng đông đảo đội ngũ trí thức trẻ, các nhà khoa học, các chuyên gia đầu đàn các lĩnh vực, các nghành đến với Đà Nẵng- là nguồn lực quan trọng của Đà Nẵng.
(*) Đầu đề do Tòa soạn đặt.
