Phát huy vai trò Mặt trận khi không tổ chức HĐND

Việc thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường đồng nghĩa với hoạt động của UBND các cấp này không còn chịu sự giám sát của HĐND cùng cấp. Như vậy chỉ còn tổ chức Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên thực hiện chức năng giám sát hoạt động của cơ quan Nhà nước. Tuy nhiên, MTTQ không làm thay chức năng của HĐND mà chỉ thực hiện chức năng giám sát theo quy định tại Hiến pháp, Luật MTTQ Việt Nam và các luật có quy định liên quan đến MTTQ.

Nhiều cán bộ Mặt trận cơ sở đều có chung nhận định: Không phải khi không tổ chức HĐND huyện, quận, phường mới nói đến chức năng giám sát của MTTQ đối với hoạt động của cơ quan Nhà nước mà đã có quy định từ lâu rồi. Khi còn tồn tại sự giám sát quyền lực Nhà nước của HĐND ở cấp huyện, quận, phường thì chức năng giám sát của MTTQ cùng cấp mờ nhạt. MTTQ ở cơ sở chưa phát huy có hiệu quả vai trò giám sát hoạt động của cơ quan Nhà nước.

Chủ trương thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường là cơ hội tốt để MTTQ ở các cấp huyện, quận, phường tiếp tục phát huy chức năng giám sát và phản biện nhằm khẳng định vai trò của MTTQ trong hệ thống chính trị. Sau khi triển khai thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, một số nơi MTTQ cùng cấp đã chủ động đổi mới hình thức hoạt động của mình cho phù hợp, đồng thời tăng cường chức năng giám sát và phản biện xã hội.

Ông Nguyễn Tri Thám, Chủ tịch Ủy ban MTTQ phường Hòa Khánh Bắc cho biết: Ngay sau khi thực hiện không tổ chức HĐND, Ban Thường vụ Đảng ủy, UBND và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ phường đã thống nhất sửa đổi ngay quy chế về phối hợp làm việc giữa UBND với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ phường.

Việc sửa đổi quy chế lần này làm tăng vai trò giám sát và phản biện của MTTQ phường trong công tác tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Theo đó, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ thay vì báo cáo công tác xây dựng chính quyền định kỳ 6 tháng một lần vào kỳ họp HĐND nay cùng với các đoàn thể thành viên phản ánh ý kiến cử tri, kiến nghị giải quyết những vấn đề dân sinh ngay tại cuộc giao ban hằng tháng của UBND. Nếu có tình hình đột xuất, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ có thể đề nghị làm việc ngay với UBND phường để phản ánh tình hình và kiến nghị.

Tại phường Thọ Quang (Sơn Trà), ông Nguyễn Văn Thành, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy cho biết đang sửa đổi quy chế phối hợp công tác giữa UBND với Ủy ban MTTQ phường khi không còn HĐND. Trước mắt, tạm thời quy định việc mời đại diện Ban Thường trực Ủy ban MTTQ phường tham dự giao ban với UBND phường vào sáng thứ hai hằng tuần.
 
Việc mời đại diện Ban Thường trực Ủy ban MTTQ dự giao ban vừa để lắng nghe phản ánh, giải quyết kiến nghị của cử tri thông qua MTTQ kịp thời, vừa đề nghị MTTQ tham gia phối hợp thực hiện ngay những nhiệm vụ chính trị của địa phương. Bên cạnh đó, còn có cuộc giao ban, làm việc hằng tháng giữa Ban Thường vụ Đảng ủy với UBND, Ủy ban MTTQ và các đoàn thể thành viên.
Sửa đổi quy chế làm việc giữa UBND với Ủy ban MTTQ khi không tổ chức HĐND càng có ý nghĩa quan trọng ở những phường thực hiện chủ trương bố trí cán bộ Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND phường. Có quy chế phối hợp công tác, MTTQ mới phát huy được vai trò giám sát hoạt động của cơ quan Nhà nước. Qua đó góp phần xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, phòng ngừa biểu hiện lạm quyền, chuyên quyền, độc đoán, thiếu dân chủ khi quyền lực tập trung vào người đứng đầu.

Theo ông Đỗ Thành Nhân, Phó Trưởng Ban Dân chủ-Pháp luật, Ủy ban MTTQ thành phố: Chức năng giám sát của MTTQ đối với hoạt động của cơ quan Nhà nước đã được quy định tại Điều 9 Hiến pháp 1992, Điều 12 Luật MTTQ Việt Nam 1999, Điều 13 Nghị định 50/2001/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn thực hiện Luật MTTQ Việt Nam và các luật, pháp lệnh khác có quy định liên quan đến MTTQ. Thực hiện đúng và đủ các quy định này là phát huy được chức năng giám sát của MTTQ, khẳng định được vị thế MTTQ trong hệ thống chính trị ở địa phương.
 
Tuy nhiên, theo phản ánh của một số cán bộ Mặt trận cơ sở: Việc sửa đổi quy chế phối hợp công tác giữa MTTQ với UBND cho phù hợp với việc không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, tạo điều kiện cho MTTQ phát huy chức năng giám sát hoạt động cơ quan Nhà nước còn phụ thuộc vào mức độ nhìn nhận của lãnh đạo cấp ủy địa phương đánh giá về vai trò MTTQ trong hệ thống chính trị.

ĐOÀN SƠN