Hễ nghe những người đi dò tìm phế liệu về báo tin phát hiện những địa điểm có mộ liệt sĩ, hoặc một cựu chiến binh (CCB) từ nơi xa đến tìm hài cốt đồng đội đang nằm ở đâu đó giữa rừng Nam Hải Vân (từ giáp Thừa Thiên-Huế đến khu vực Hòa Bắc, Hòa Liên)... là những người CCB phường Hòa Hiệp Nam lập tức chuẩn bị gạo, muối, nhang đèn, hoa quả… khoác ba lô lên đường kiếm tìm.
 | |
|
Đưa đồng đội về nghĩa trang liệt sĩ. |
Anh em được chôn cất cũng hơn 40 năm rồi, xương còn lại ít lắm. Khi bốc mộ, chúng tôi cố gắng sàng cát để tìm lọ pênixilin - thường dùng để ghi tên tuổi, địa chỉ của các liệt sĩ mà không có. Các kỷ vật chôn theo cũng ít…”. Để có lần đi cất bốc thành công này, CCB phường căn cứ theo chỉ dẫn của người đi dò tìm phế liệu ở khu vực Hòn Quắp, đã tổ chức đến 5 lần đi khảo sát và dò tìm trước đó. Ngày 6-7, sau khi qua đò ở Bến Sạn (xã Hòa Bắc), các CCB: Trần Hữu Cúc, Phạm Hữu Lưu, Lê Xuân Hòa, Trần Văn Cư, Bùi Thế Na, Phạm Chí Khoan, Dương Đạt, Huỳnh Xuân, Trần Văn Cư, Lê Kim A… cứ đi bộ cắt rừng, 30 phút mới nghỉ ngơi uống nước.
Những bước chân từng vượt dãy Trường Sơn, thời trai trẻ quần nhau với giặc ngày nào nay không còn thoăn thoắt nữa, nhưng vẫn còn rắn rỏi hướng về nơi đồng đội đang nằm. Đi như vậy 4-5 tiếng đồng hồ mới đến địa điểm Bệnh xá 71, khu vực Hòn Quắp, Nam Hải Vân - căn cứ của Công binh, bộ đội đặc công Hải Vân và một đơn vị bộ đội độc lập.
Các CCB chia nhau che lán trại và phát quang cây cối ở khu vực có mộ, tối mắc võng, nằm cạnh bên nhau như thuở nào đánh giặc. Sáng hôm sau, mới sớm tinh mơ các CCB đã thay nhau đào ở các vị trí nghi có mộ. Vị trí đầu tiên đào sâu đến 0,8 mét thì phát hiện hài cốt của một liệt sĩ nữ. CCB Trần Hữu Cúc lặng thinh bốc đi từng nắm cát một, tỉ mẩn kiếm tìm từng tí xương đã mục, gom từng chút kỷ vật.
Phần xương của thân thể, đầu, tay chân của liệt sĩ cùng với cát mục được gói riêng thành 6 gói, sau đó bỏ vào tiểu sành… 19 người vừa đào, vừa gom và gói 4 mộ liệt sĩ cũng mất hai ngày ròng rã. Vất vả, nhọc nhằn là vậy, nhưng ai cũng đau xót khi tìm kỹ vẫn không thấy bất cứ một thông tin nào về tên tuổi của 4 liệt sĩ.
“Với mỗi CCB, khi nghĩ về những đồng đội mình đã hy sinh đang còn nằm lại đâu đó trong các cánh rừng, chưa tìm ra, cất bốc về là lòng đau vô hạn. Vì vậy, hễ nghe tin tức của người đi dò tìm phế liệu báo, hoặc các CCB từ ngoài Bắc vào cậy nhờ là anh em liên hệ với nhau tự tổ chức; tự giác tạm gác hết mọi việc lớn nhỏ ở nhà; tự chuẩn bị gạo, muối, thức ăn, nhang đèn, hoa quả… và khoác ba lô lên đường.
 |
|
|
Cẩn trọng cất bốc hài cốt liệt sĩ. |
|
Hội CCB phường Hòa Hiệp Nam hiện có 221 người, kể từ khi thành lập đến nay, đã thay nhau đi dò tìm, cất bốc 58 mộ liệt sĩ giữa bạt ngàn rừng núi Nam Hải Vân đưa về Nghĩa trang Liệt sĩ phường an táng. Để có được kết quả đó, các CCB đã hàng trăm lần tổ chức đi khảo sát, kiếm tìm. Từ tháng 12-2008 đến nay đã tổ chức được 9 lần đi, trong đó 3 lần đi bốc mộ, đưa về 7 bộ hài cốt liệt sĩ. CCB Hòa cho hay: “Lần đi cất bốc này chúng tôi đào 5 vị trí trước Bệnh xá 71 thì tìm thấy 4 hài cốt.
Từ khi đi về đến giờ, đêm đến thỉnh thoảng gặp chiêm bao, có một người chưa rõ mặt cứ trách sao chưa đưa anh về. Có thể dãy mộ liệt sĩ này có 5 mộ, còn một phần mộ liệt sĩ nữa chưa đưa về được, chúng tôi sẽ phải đi lên tìm tiếp ở khu vực này. Đau xót lắm, còn biết bao đồng đội đang nằm lại đâu đó giữa bạt ngàn rừng núi Nam Hải Vân này, chừng nào còn sống, đi được là anh em tôi còn cố gắng đi tìm kiếm, đưa các liệt sĩ về…”
Bài và ảnh: HOÀNG HIỆP
