“Hồ Hòa Trung dung tích chứa 11 triệu m3, Đồng Nghệ chứa 18 triệu m3 nước, sau khi nâng cấp cảm thấy yên tâm về độ an toàn. Tuy nhiên, không ai lường trước điều gì khi lũ đặc biệt lớn xảy ra. Đối với các hồ đập vừa và nhỏ, một số phải nâng cấp kịp thời, bởi đã xuống cấp nghiêm trọng”, ông Huỳnh Vạn Thắng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, Phó Ban Chỉ huy PCLB&TKCN thành phố cho biết như vậy.
 |
| Tràn xả sâu hồ Đồng Nghệ vừa nâng cấp với hệ thống đóng mở bằng điện rất thuận tiện. |
Trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, ngoài 2 hồ lớn là Hòa Trung và Đồng Nghệ, có 21 hồ chứa thuộc loại vừa và nhỏ, dung tích từ 100 nghìn đến 2 triệu m3/hồ đập, đều ở địa bàn huyện Hòa Vang và xây dựng cách đây trên dưới 30 năm. Hiện tại, phía hạ lưu 23 hồ đập này có hơn 50 nghìn hộ với khoảng 250 nghìn người dân sinh sống.
Với vốn đầu tư trên 25 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương, hồ Đồng Nghệ vừa hoàn thành việc nâng cấp một số hạng mục như mở rộng tràn xả lũ, lắp đặt thiết bị đóng mở tràn xả sâu tự động, đúc tường chắn sóng... Trước đó, năm 2007, với vốn đầu tư 14 tỷ đồng, hồ Hòa Trung cũng đã được nâng cấp. Tuy vậy, nhiều ý kiến cho rằng với khẩu độ tràn xả lũ rộng 30 mét không bảo đảm yêu cầu thoát lũ. Ông Trương Văn Lân, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Đà Nẵng, đơn vị quản lý hồ cho biết có năm, nước trong hồ đã mấp mé mặt đập, rất nguy hiểm. Thời gian gần đây, không chỉ lượng mưa quá lớn mà rừng đầu nguồn bị tàn phá nên lũ đổ về rất nhanh, tràn xả lũ hẹp không thể thoát kịp, gây nguy cơ mất an toàn.
 |
| Kiên cố hóa kênh An Trạch đủ khả năng chống được lũ đặc biệt lớn. |
Trong số 21 hồ đập nhỏ, 4 hồ đập xuống cấp nghiêm trọng là đập Hố Cau ở xã Hòa Phú, hồ Trước Đông, hồ Trường Loan ở xã Hòa Nhơn và hồ Hóc Khế ở xã Hòa Phong. 4 hồ này đều xây dựng từ 1981 đến 1985, từ đó đến nay chưa hề được nâng cấp. Hiện tại, phần đá xây đáy tràn xả lũ hồ Trước Đông bị bong tróc nhiều chỗ, thân đập chính hồ Hố Cau bị rò rỉ nước qua đập đất, lòng hồ bị bồi lấp khá lớn. Hồ Hóc Khế nước thấm hai bên vai cống lấy nước. Cống xả xây bằng đá của hồ Trường Loan bị hư hỏng, không còn khả năng giữ nước, bờ đập bị sạt lở. Ngoài ra, một số hồ khác cũng đang gặp sự cố như phần rọ đá hồ An Tân, xã Hòa Nhơn đuôi tràn chính bị hỏng, mái phía hạ lưu đập Phước Hưng, xã Hòa Nhơn đoạn tiêu năng bị sạt lở, lòng hồ Hố Cái, xã Hòa Sơn bị bồi lấp không còn dung tích nước chết.
Ông Huỳnh Vạn Thắng cho rằng: Từ trước đến nay, trên địa bàn thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam, lượng mưa một đợt cao nhất chỉ khoảng 600mm. Do ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu toàn cầu, mưa lũ diễn biến phức tạp khó lường. Nếu lượng mưa vượt trên 1.000 mm như đợt lũ lịch sử ở 3 tỉnh Bắc miền Trung vừa qua, chưa biết điều gì sẽ xảy ra đối với các hồ đập ở Đà Nẵng. Trước đây, các hồ được thiết kế với thực trạng mưa lũ lúc đó, nay không chỉ bị xuống cấp mà khi có lũ lớn hơn, nguy cơ mất an toàn rất lớn. Theo ông Huỳnh Vạn Thắng, vấn đề cấp bách hiện nay là phải đầu tư kinh phí triển khai ngay việc mở rộng tràn xả lũ hồ Hòa Trung và nâng cấp 4 hồ đập nhỏ là Trường Loan, Hố Cau, Trước Đông, Hóc Khế. Vấn đề này, Sở NN&PTNT đã có văn bản đề nghị thành phố và Bộ NN&PTNT có hướng giải quyết.
Công tác bảo đảm an toàn hồ đập đang được các đơn vị quản lý triển khai. Tại 2 hồ lớn Đồng Nghệ và Hòa Trung, Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Đà Nẵng đã tập kết hàng trăm mét khối đá, cát tại bờ đập, chuẩn bị hàng nghìn bao đựng cát, hàng trăm rọ đá và nhiều trang bị, dụng cụ bảo đảm yêu cầu ứng cứu khi cần thiết. Vào mùa mưa lũ, lực lượng quản lý hồ canh trực 24/24 giờ trong ngày. Cùng theo đó, huyện Hòa Vang chuẩn bị lực lượng hàng trăm người sẵn sàng ứng cứu khi tình huống xảy ra, đồng thời có phương án di dời dân vùng hạ lưu đập khá chu đáo. Đối với các hồ đập nhỏ, các HTX quản lý đập đã triển khai việc khơi thông tràn xả lũ, gia cố, xử lý các hư hỏng... 187km kênh chính và kênh cấp 1 đã kiên cố hóa. Riêng kênh chính trạm bơm An Trạch liên tục bị vỡ do lũ các năm trước, đã được thành phố đầu tư 3,2 tỷ đồng tu bổ, sẽ hoàn thành vào đầu tháng 11.
Bài và ảnh: Nguyễn Cầu
