Thế mạnh và những “sở trường” riêng của ngành Thanh tra thành phố Đà Nẵng là đã thực hiện tốt việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội, góp phần vào sự nghiệp phát triển KT-XH của thành phố.
Trong 13 năm qua kể từ ngày chia tách tỉnh, thành phố đã thực hiện hàng trăm dự án khai thác quỹ đất, thu hồi với tổng diện tích hàng chục nghìn héc-ta đất; đền bù, giải tỏa, bố trí tái định cư cho hơn 90.000 hộ dân. Để cụ thể hóa chính sách đền bù, giải phóng mặt bằng của Chính phủ, hằng năm, thành phố Đà Nẵng đều ban hành các quyết định về chính sách đền bù, giải tỏa, bố trí tái định cư nhằm bảo đảm quyền lợi cho người bị thu hồi đất. Đồng thời ban hành các quy định về trình tự, trách nhiệm giải quyết công việc của tổ chức và công dân trong công tác bồi thường, bố trí tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Mỗi dự án đều thành lập Hội đồng giải phóng mặt bằng, do đó, mọi vấn đề liên quan đến đền bù giải tỏa, bố trí tái định cư đều có sự tham gia trực tiếp của chính quyền địa phương từ lúc bắt đầu cho đến khi kết thúc dự án.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện việc đền bù, giải tỏa, giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư còn những tồn tại, vướng mắc như: Do trình độ chuyên môn, năng lực công tác của một bộ phận cán bộ, công chức làm công tác đền bù, giải tỏa còn nhiều hạn chế, thiếu tính chuyên nghiệp. Việc triển khai một số dự án phải kéo dài qua nhiều năm, chuyển đổi chủ đầu tư nhưng công tác đền bù giải tỏa không được giải quyết dứt điểm tại thời điểm thu hồi đất dẫn đến việc công dân có nhiều thắc mắc, khiếu kiện nhiều vấn đề có liên quan đến việc áp dụng các chính sách cho từng thời kỳ.
Công tác giải quyết tái định cư (đất, nhà) cho những hộ giải tỏa tại vài dự án vẫn chưa kịp thời, nhiều hộ giao mặt bằng lâu mà vẫn chưa có đất tái định cư để làm nhà ở, ảnh hưởng đến đời sống và sinh hoạt của người bị giải tỏa thu hồi đất. Vấn đề giải quyết việc làm, chuyển đổi ngành nghề cho người lao động trong diện giải tỏa, đền bù, thu hồi đất còn gặp khó khăn, chưa đồng bộ, v.v... Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác như trình độ nhận thức về pháp luật của nhân dân còn hạn chế, không đồng đều, một bộ phận nhân dân còn đòi hỏi, yêu sách quá đáng theo kiểu “cầu may” hoặc bị một số phần tử quá khích kích động, lôi kéo.
Từ những nguyên nhân chủ yếu trên nên phần lớn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, thỉnh cầu của công dân xoay quanh những vấn đề như quản lý, sử dụng đất đai, giao quyết định thu hồi đất chậm, việc xem xét tính pháp lý, việc kiểm định, áp giá đất, áp giá tài sản và vật kiến trúc bị thu hồi, áp giá đền bù không đúng thời điểm; bố trí đất tái định cư, thu hồi đất không đúng dự án; khiếu nại việc xử phạt vi phạm hành chính, cưỡng chế hành chính trong quá trình thu hồi đất. Phần lớn vụ việc tố cáo xuất phát từ việc công dân không đồng tình với việc giải quyết các vấn đề có liên quan về đền bù, bố trí tái định cư nên gửi đơn tố cáo các cán bộ, công chức thực thi nhiệm vụ.
Trước tình hình đó, với chức năng tham mưu cho UBND thành phố quản lý Nhà nước về công tác thanh tra, Thanh tra thành phố tham mưu xem xét giải quyết hầu hết các đơn khiếu nại, tố cáo liên quan đến đền bù, giải tỏa, bố trí tái định cư trên địa bàn thành phố. Trong công tác tiếp dân, Thanh tra thành phố đã hướng dẫn, tư vấn pháp luật về khiếu nại, tố cáo nhằm giúp công dân hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình. Đồng thời tiếp nhận thông tin, xử lý tình huống và báo cáo ngay những việc khiếu tố phát sinh phức tạp (kể cả ngoài giờ, ngày nghỉ) để tham mưu cho lãnh đạo thành phố kịp thời chỉ đạo xử lý. Đã tiếp hàng ngàn lượt công dân đến phản ánh, đề bạt ý kiến, nguyện vọng...
Trong công tác tham mưu giải quyết đơn, Thanh tra thành phố đã tiếp nhận, xử lý đơn thư và tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo, ngoài việc tuân thủ đúng trình tự, thủ tục, quy định của pháp luật thì để việc giải quyết đạt hiệu quả cao, các cán bộ, công chức của Thanh tra thành phố luôn tôn trọng, lắng nghe ý kiến của nhân dân, hướng dẫn nhân dân tận tình và đã đề xuất để UBND thành phố giải quyết các vụ việc đúng chính sách pháp luật, bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Theo đó, Thanh tra thành phố đã kiến nghị UBND thành phố giải quyết đền bù, hỗ trợ; đề nghị giải quyết bố trí đất tái định cư bổ sung cho nhiều hộ dân, góp phần giúp các hộ dân đến nơi ở mới có cuộc sống ổn định, tạo cho nhân dân an tâm, tin tưởng, thực hiện tốt chủ trương của thành phố...
Đó là những nỗ lực to lớn của ngành Thanh tra thành phố nhằm góp phần thực hiện chính sách an dân, đồng thời cũng là câu trả lời đầy tính thuyết phục mà không chỉ có người dân ở Đà Nẵng mới hiểu được vì sao, với hàng trăm dự án đã và đang triển khai, hàng chục nghìn héc-ta đất thu hồi và hơn 90.000 hộ dân ở trong diện giải tỏa đền bù và bố trí tái định cư nhưng ở Đà Nẵng không xảy ra những trường hợp khiếu kiện đông người, không có các điểm nóng, là điểm đến của khách du lịch muôn phương và là một thành phố nên sống và đáng sống...
LÊ MINH CHÂU
