Trước đây, người dân dọc hai bên đường Tôn Đản thuộc phường Hòa Phát và Hòa An đã hai lần hiến đất, góp tiền để mở rộng con đường đất cát nhỏ hẹp thành con đường cấp phối đá dăm, rồi thâm nhập nhựa. Sau hơn 10 năm sử dụng, đường Tôn Đản đã xuống cấp trầm trọng. Thực hiện chủ trương “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, hơn 700 hộ dân tiếp tục hiến 50% giá trị đền bù đất để cải tạo, nâng cấp con đường này.
Đường Tôn Đản rộng 6m, dài hơn 2,5km, nối từ đường Tôn Đức Thắng đến đường Lê Trọng Tấn, được Hội đồng Nhân dân thành phố khóa VI đặt tên vào tháng 1-2002. Trải qua thời gian sử dụng, con đường thâm nhập nhựa này bị xuống cấp trầm trọng, đầy ổ gà, ổ voi, nhiều đoạn chỉ còn trơ lại đá sỏi và đất. Hằng năm, UBND thành phố và quận Cẩm Lệ đều bố trí kinh phí sửa chữa đường để nhân dân đi lại dịp Tết, song chỉ được thời gian ngắn, mặt đường lại hư hỏng, gập ghềnh, nắng bụi, mưa lầy... Sau nhiều năm ngóng chờ, đầu tháng 12-2010, niềm vui đến với bà con sống dọc tuyến đường Tôn Đản khi UBND thành phố ban hành Quyết định số 9211 phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công trình cải tạo, nâng cấp đường Tôn Đản có chiều dài 2,833km, lòng đường rộng 7,5m, vỉa hè mỗi bên rộng 3m, có đầy đủ hệ thống thoát nước, cấp nước, cây xanh, vệ sinh môi trường, hệ thống điện chiếu sáng… với tổng kinh phí đầu tư 66,5 tỷ đồng; công tác đền bù giải tỏa thực hiện theo phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, thời gian thực hiện trong 2 năm 2011 và 2012… Ngay sau đó, UBND quận Cẩm Lệ chỉ đạo UBND phường Hòa An và Hòa Phát tiến hành họp dân, thông báo chủ trương đầu tư xây dựng tuyến đường và tổ chức vận động nhân dân, các cơ quan, tổ chức dọc tuyến đường đồng ý 100% bàn giao mặt bằng, để thành phố tổ chức đấu thầu.
Ông Trương Hùng Mạnh, Chủ tịch UBND phường Hòa An cho hay: “Dù thực hiện theo phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, nhưng phương án đền bù giải tỏa của thành phố không gây khó khăn, thiệt thòi cho người dân, mà đem lại nhiều lợi ích, trực tiếp phục vụ cho hàng trăm hộ dân mặt tiền đường Tôn Đản nên người dân phấn khởi, đồng ý 100% về chủ trương”.
Theo đó, Nhà nước đền bù 100% giá trị vật kiến trúc như tường rào, cổng ngõ, mái hiên, hàng quán; đền bù 50% giá trị đất thu hồi; không đền bù cây cối. Người dân hiến 50% giá trị đất thu hồi và cũng đồng tình không nhận đền bù cây cối, hoa màu, sân nền bê-tông,… Các hộ dân thuộc diện giải tỏa đi hẳn được bố trí tái định cư tại Khu dân cư Hòa Phát 5 và Khu dân cư Phước Lý. Theo ông Trương Hùng Mạnh, có 569 hộ dân, cơ quan, tổ chức của phường Hòa An phải giải tỏa, 4 hộ giải tỏa đi hẳn, nhưng đến nay mới chỉ có bảng ráp giá đền bù cho 334 hộ. Tuy đất mặt tiền đường Tôn Đản theo đơn giá thị trường trên 5 triệu đồng/m2, có nơi 10 triệu đồng/m2 và chỉ đền bù theo đơn giá 840.000 đồng/m2 đất ở (50% của đơn giá Nhà nước quy định đối với đất mặt tiền đường Tôn Đản là 1.680.000 đồng/m2 đất ở - NV), nhưng thấy rõ đây là công trình đem lại nhiều lợi ích nên người dân phấn khởi đồng ý nhận tiền đền bù và bàn giao mặt bằng nhanh chóng. Mặt khác, địa phương cũng tổ chức họp dân nhiều lần và vận động gia đình cán bộ, đảng viên bàn giao mặt bằng trước nên đến nay đã có trên 50 hộ bàn giao mặt bằng, rất nhiều hộ tuy chưa nhận được bảng giá nhưng cũng đã xây dựng, sửa chữa bên trong để bàn giao mặt bằng sớm. Có những hộ hiến giá trị diện tích đất thu hồi rất lớn như hộ ông Chu Đức Chân và bà Đặng Thị Hoài Phương (tổ 23) hiến 109m2, hộ Đoàn Văn Cường (tổ 21) hiến 74m2, hộ Lưu Văn Thi (tổ 44) hiến 74m2…
Điều đáng nói là trong khi tinh thần bàn giao mặt bằng của đại bộ phận nhân dân trên đường Tôn Đản đang rất cao thì đến nay công trình vẫn chưa được khởi công xây dựng và đang gặp một số vướng mắc tưởng chừng rất nhỏ nhặt song ảnh hưởng đến tiến độ bàn giao mặt bằng. Ông Mạnh bức xúc: “Nghe nói công trình sẽ được khởi công vào ngày 1-7, nên địa phương tổ chức họp dân vận động bàn giao mặt bằng trước ngày 30-6, nhưng đến nay chưa thấy khởi công, nhiều hộ dân chờ lâu quá, cứ hoài nghi về việc làm đường và chưa bàn giao mặt bằng. Ban Giải tỏa đền bù các dự án đầu tư xây dựng số 3 phát bảng giá đền bù về chậm, hỏi ra thì nghe nói có cô cán bộ đi học thạc sĩ, nên ráp giá chậm. Nhiều hộ dân còn bức xúc về việc đo đạc, giải quyết đất thừa, thiếu so với Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và diện tích đất khuôn viên; kiểm định thiếu; người dân đi lại nhiều lần để điều chỉnh hồ sơ do cán bộ kiểm định ghi sai tên, ký biên bản bàn giao mặt bằng...”. Còn theo ông Đặng Thanh Hải, Chủ tịch UBND phường Hòa Phát, phường có 153 hộ giải tỏa, đã kiểm định và xét hồ sơ pháp lý, cũng đang chờ bảng ráp giá của Ban Giải tỏa đền bù các dự án đầu tư xây dựng số 3. Tuy vậy, các cơ quan như UBND phường, trường học… đều đã xây dựng tường rào lùi vào bên trong, bàn giao mặt bằng.
Ngày 20-6-2011, UBND thành phố đã ban hành Quyết định số 5160 phê duyệt kết quả đấu thầu và cho phép khởi công hạng mục giao thông và thoát nước - Công trình cải tạo, nâng cấp đường Tôn Đản. Qua đây, đề nghị Sở Giao thông-Vận tải (chủ đầu tư) sớm chỉ đạo nhà thầu triển khai thi công để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng và xây dựng hoàn thành con đường kịp tiến độ đề ra.
HOÀNG HIỆP