Chẳng cần đơn thuốc, cũng không biết rõ bệnh nào cần dùng loại thuốc gì, vậy mà nhiều người vẫn cứ mua và sử dụng thuốc theo chủ quan chứ không theo chỉ định của bác sĩ. Hậu quả là tiền mất mà bệnh không khỏi.
 |
| Người dân đến mua thuốc mà không cần đơn chỉ định của bác sĩ. |
“Thấy đau là đi mua thuốc”
Quan sát tại một hiệu thuốc trên đường Nguyễn Công Trứ (quận Sơn Trà), chỉ trong vòng một tiếng đồng hồ đã có hơn chục người đến mua thuốc không cần đơn chỉ định của bác sĩ. Anh Phan Hòa (phường An Hải Bắc, quận Sơn Trà) nói với người bán thuốc: “Con anh ở nhà mấy bữa ni hơi sốt, có thuốc gì giảm sốt và bớt ho, em bán cho anh!”. Người bán thuốc cứ thế tư vấn cần mua thuốc gì, uống liều lượng thế nào, trong bao nhiêu ngày, xem chừng không khác gì bác sĩ đang kê đơn chữa bệnh cho bệnh nhân.
Những trường hợp mua thuốc không cần đơn thuốc, như vậy hiện rất phổ biến. Đối với nhiều người, chỉ cần bị cảm, ho, sổ mũi, nhức đầu, thậm chí đau dạ dày, tăng huyết áp thì đến hiệu thuốc yêu cầu bán theo triệu chứng bệnh hiện có. Lâu dần, thành thói quen và chỉ khi nào bệnh thật sự nghiêm trọng, uống thuốc tự mua vẫn không khỏi thì họ mới tìm đến các cơ sở y tế.
Thạc sĩ, dược sĩ Nguyễn Tấn Hải, Trưởng khoa Dược - Bệnh viện Đà Nẵng cho biết: “Thuốc tây y được Bộ Y tế phân thành 2 nhóm lớn: loại không cần kê đơn, tức là với các thuốc thuộc nhóm này, bệnh nhân có thể mua ở các hiệu thuốc mà không cần có đơn của bác sĩ. Loại còn lại, khi dùng phải có đơn của bác sĩ, tức là các thuốc cần kê đơn. Các thuốc thuộc nhóm này cần dùng đúng đắn, trong những trường hợp cụ thể, dưới sự giám sát, theo dõi chặt chẽ, tức là phải có chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa”. Theo Hướng dẫn thực hiện Quy chế kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú của Bộ Y tế, có 30 loại thuốc cần phải có đơn kèm mới được bán, trong đó có những loại thuốc chữa các bệnh như: gút, đau nửa đầu, kháng sinh, giảm đau, chống loét dạ dày, thuốc điều trị tăng hoặc hạ huyết áp... Tuy nhiên, rất dễ dàng khi đến các hiệu thuốc bán lẻ và mua những loại này mà không cần đơn chỉ định của bác sĩ.
Mua thuốc không theo đơn đã đành, nhiều người cũng tự mình sử dụng thuốc một cách thiếu cẩn trọng, nhất là đối với các loại thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau. Thông thường, khi sử dụng thuốc không kê đơn, người dùng phải thực hiện theo đúng tờ hướng dẫn sử dụng thuốc, hướng dẫn của người bán lẻ thuốc. Tuy nhiên, không phải ai cũng chú ý đến điều đó và cũng không hiểu rằng, sử dụng thuốc đôi khi là con dao hai lưỡi: dùng thiếu hoặc quá liều cũng đều gây hại đối với sức khỏe.
Hậu quả khó lường
Ngoài những loại thuốc thông dụng, chữa các bệnh thông thường, với liều dùng thông thường, điều chỉnh các chức năng sinh học các cơ quan trong cơ thể không đáng kể, người dân không nên tự ý mua thuốc mà không có chỉ định. Nếu không đúng loại thuốc điều trị bệnh mà người bệnh đang mắc phải thì bệnh có thể nặng thêm, thậm chí gây chết người hoặc nếu đến bệnh viện thì đã quá muộn và khó chữa lành. Trong trường hợp dùng thuốc chưa đủ liều, bệnh vẫn có thể thuyên giảm nhưng lại kéo dài, nhờn thuốc và không khỏi hẳn, bệnh từ cấp tính trở thành mãn tính, gây biến chứng và rất khó chữa lành. Với trường hợp các bệnh nhiễm khuẩn, dùng kháng sinh không đúng liều, bệnh không khỏi, vi khuẩn quen với thuốc, muốn chữa lành phải dùng các thuốc khác mạnh hơn, đắt tiền hơn. Nhưng nếu dùng liều cao hơn liều điều trị sẽ gây độc cho gan và thận, có thể dẫn tới hoại tử gan hoặc viêm thận, suy thận hoặc thậm chí ngộ độc thuốc.
Để tránh những hiểm họa khôn lường do dùng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ, điều cần thiết đối với mỗi người dân là nên đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và khám bệnh khi có vấn đề về sức khỏe. Với đơn thuốc đã được kê, người bệnh cũng cần tuân thủ các chỉ dẫn của bác sĩ, đặc biệt là liều dùng và số lần dùng thuốc trong một ngày cũng như số ngày dùng thuốc trong một đợt điều trị, không được tự ý ngừng thuốc hoặc đổi thuốc. Dược sĩ Hải khuyến cáo không nên tự ý mua thuốc và dùng mà không có sự tư vấn hoặc kê đơn của thầy thuốc. Đồng thời, không tự ý mua các đơn thuốc cũ mà lần trước đã đi khám, không giới thiệu các thuốc mà mình đã dùng cho người khác... Làm được như vậy là người dân đã có thể tự bảo vệ sức khỏe cho chính mình và những người thân quen trong cuộc sống.
Bài và ảnh: MỸ HẠNH
