Hơn một tháng qua, do trời ít mưa, mặn liên tục xâm nhập sâu vào sông Vĩnh Điện với nồng độ mặn cao gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái khiến trạm bơm Tứ Câu hoạt động thất thường, làm 80ha lúa vụ đông xuân ở phường Hòa Quý (quận Ngũ Hành Sơn) bị khô hạn nặng, trong đó có 18ha mặt ruộng khô nứt nẻ.
 |
| Tuyến kênh dẫn nước tưới từ trạm bơm Tứ Câu về phường Hòa Quý (quận Ngũ Hành Sơn) cạn khô trơ đáy. |
Trưa 12-3, trên đường đến trạm bơm Tứ Câu (xã Điện Ngọc, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam), chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng khi thấy nhiều thửa ruộng không có nước để dưỡng lúa đông xuân. Rất nhiều tuyến kênh dẫn nước từ trạm bơm này tỏa đi các nơi cạn khô, riêng tuyến kênh khá lớn dẫn nước về tưới cho 150ha lúa ở phường Hòa Quý cạn khô trơ đáy. Tại trạm bơm, tất cả tổ máy bơm đều ngừng hoạt động.
Nhân viên của trạm bơm Tứ Câu cho biết, do mặn thường xuyên án ngữ trước miệng bể hút với nồng độ mặn từ 3,5 - 4‰ (tức 3.400 - 4.000mg/lít) nên không thể tiến hành bơm tưới. Từ thời điểm cận Tết Giáp Ngọ đến nay, vì mặn liên tục xâm nhập với nồng độ cao nên mỗi ngày trạm bơm chỉ lách được mặn để hoạt động khoảng vài giờ khi nước ròng mạnh, còn khi nước thủy triều bắt đầu dâng lên thì ngừng hoạt động.
Nguyên nhân do công trình đập bổi ngăn mặn, giữ ngọt trên sông Vĩnh Điện cách trạm bơm Tứ Câu 200m về phía hạ lưu được xây dựng vào đầu vụ hè thu 2013 (đập dài 104m, cao trình đỉnh đập 1,3m, bề rộng mặt đập 3m do UBND tỉnh Quảng Nam và huyện Điện Bàn đầu tư 1,7 tỷ đồng xây dựng) đã bị các trận lũ lớn xảy ra vào tháng 10 và 11-2013 cuốn trôi hoàn toàn. Vì thế, ngoài hàng trăm hecta lúa đông xuân ở xã Điện Ngọc và quận Ngũ Hành Sơn bị khô hạn nặng, còn có hàng trăm hecta lúa đông xuân ở các xã Điện Nam Bắc, Điện Thắng Trung, Điện Thắng Bắc... cũng đang bị khô hạn nặng. Bởi lẽ, từ đầu tháng 2-2014 đến nay, trạm bơm Cẩm Sa, Thanh Quýt hoạt động rất khó khăn do sông Vĩnh Điện bị nhiễm mặn với nồng độ cao.
Ông Nguyễn Văn Ánh, Chủ nhiệm HTX Dịch vụ sản xuất nông nghiệp Hòa Quý 1 (quận Ngũ Hành Sơn) cho hay: “Trạm bơm Tứ Câu hoạt động thất thường vì mặn xâm nhập sâu nên trong tổng số 150ha lúa vụ đông xuân, chỉ có 1/3 diện tích có nước dưỡng lúa, còn lại đều bị khô hạn, trong đó có 80ha bị khô hạn nặng, 18ha ruộng khô nứt nẻ. HTX đang huy động các máy bơm điện, bơm dầu bơm nước từ ao hồ vào cứu các diện tích lúa đang bị khô hạn nặng. Ngoài ra, chúng tôi sẽ tận dụng nguồn nước ngọt ít ỏi từ trạm bơm thủy lợi Tứ Câu đổ về vào ban đêm khi lách được mặn để cứu lúa”.
Từ thực tế này, các đơn vị chức năng của huyện Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam) vừa họp bàn và thống nhất đề xuất phương án xây dựng lại tuyến đập thời vụ ngăn mặn, giữ ngọt trên sông Vĩnh Điện để bảo đảm nước tưới cho gần 1.700ha lúa, hoa màu của huyện Điện Bàn và quận Ngũ Hành Sơn.
Ông Nguyễn Đức Chơi, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Điện Bàn cho hay: “Ngày 7-3, UBND tỉnh Quảng Nam đã đồng ý để UBND huyện Điện Bàn triển khai xây dựng công trình đắp đập thời vụ ngăn mặn, giữ ngọt trên sông Vĩnh Điện đoạn lân cận trạm bơm thủy lợi Tứ Câu thuộc xã Điện Ngọc với tổng kinh phí đầu tư xây dựng 1,5 tỷ đồng. Công trình sẽ được triển khai thi công ngay và hoàn thành vào cuối tháng 3-2014 để cứu lúa, bảo đảm nước tưới cho 1.700ha sản xuất lúa, hoa màu trong vụ đông xuân này và vụ hè thu đến”.
Bài và ảnh: HOÀNG HIỆP
