Những năm qua, thông điệp của ngành dân số đưa ra cho các gia đình là “Mỗi cặp vợ chồng sinh từ 1 đến 2 con”. Nhưng hiện nay thông điệp mới của ngành dân số khuyến khích “Mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ 2 con”.
 |
| Thanh niên tham gia thảo luận về gia đình hạnh phúc. |
Thông điệp “Nên sinh đủ 2 con” được căn cứ vào tình hình phát triển dân số trước mắt cũng như lâu dài. Trước đây, do nhận thức của người dân chưa cao, do thói quen sinh nở của cộng đồng xã hội, mỗi gia đình thường sinh nhiều con, thậm chí có gia đình sinh 9, 10 người con. Cùng với sự phát triển của xã hội và nhận thức về mục tiêu xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc ngày một nâng lên, nên hầu hết các gia đình đều sinh ít con. Bên cạnh đó, lại xuất hiện tình trạng nhiều phụ nữ chỉ sinh một con, thậm chí quyết định không sinh con.
Điều này ít nhiều ảnh hưởng đến quy mô dân số khi nước ta đã đạt mức sinh thay thế vào năm 2006, sớm hơn dự kiến gần 10 năm. Mức sinh có dấu hiệu giảm nhưng không có nghĩa quy mô dân số của nước ta đến lúc giảm, mà tiếp tục gia tăng trong những năm tới, bởi số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ngày càng tăng do tốc độ gia tăng dân số trước đây cao. Hiện nay, trong 1,5 phụ nữ bước vào độ tuổi sinh đẻ thì có 1 phụ nữ bước qua tuổi sinh đẻ. Ước tính nước ta sẽ đạt được quy mô dân số cực đại vào khoảng năm 2040-2050 hoặc 2060.
Gia đình anh Nguyễn Văn An (phường Hải Châu 1, quận Hải Châu) chỉ có một con gái năm nay 5 tuổi. Khi được hỏi muốn sinh con thêm không, anh nói: “Ai cũng muốn sinh đủ, có nếp có tẻ nhưng tùy theo điều kiện gia đình, tính toán làm sao mục đích cuối cùng là nuôi dạy con tốt. Vợ chồng tôi vẫn do dự sinh cháu thứ hai vì ảnh hưởng đến việc làm và thu nhập của gia đình”.
Hải Châu là quận trung tâm thành phố, có số dân đông nhất, với 30% dân số trong độ tuổi sinh đẻ. Bà Kiều Thị Mẫn, Phó Giám đốc Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) quận cho biết, năm 2013, trên địa bàn quận, tỷ lệ người trên 60 tuổi khoảng 9%, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên 4,62%, tỷ suất sinh thô 13,22%o, nghĩa là cứ 13.000 người dân thì có khoảng 13 đứa trẻ sinh ra. Trong những năm gần đây, tỷ lệ sinh của quận Hải Châu giảm liên tục nhờ làm tốt công tác dân số trong cộng đồng. Tuy nhiên, quận vẫn kiên trì tuyên truyền để người dân sinh đủ 2 con, không sinh con thứ 3, cũng không nên chỉ sinh 1 con, nhằm cân bằng mức sinh thay thế, bảo đảm xây dựng gia đình hạnh phúc và tiến bộ.
Lý giải vì sao nhiều người dân lại chọn giải pháp sinh ít con, các chuyên gia cho biết có nhiều nguyên nhân. Trước hết, phải khẳng định sự thành công của công tác DS-KHHGĐ. Những năm qua, chúng ta đã kiên trì truyền thông vận động, giáo dục, thuyết phục người dân sinh từ 1-2 con, nên phần lớn các cặp vợ chồng trẻ thấy được lợi ích của việc sinh ít con và thực hiện tốt.
Còn một nguyên nhân khác hết sức quan trọng, đó là sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Qua các nghiên cứu khảo sát cho thấy vùng nào, địa phương nào kinh tế - xã hội phát triển cao hơn thì số con trung bình của phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ sẽ thấp hơn. Gia đình nào có điều kiện kinh tế tốt, phụ nữ nào có trình độ học vấn cao hơn thì số con cũng ít hơn. Đây là quy luật chung của thế giới. Để bắt kịp xu thế mới, từ năm 2014, Tổng cục DS-KHHGĐ đã đưa ra thông điệp mới: “Mỗi gia đình hãy nên sinh đủ 2 con”. Đây là sự thay đổi rất cần thiết.
Năm 2013, dân số Đà Nẵng là 967.800 người. Dự báo đến năm 2020, dân số Đà Nẵng sẽ là 1,6 triệu người, với 1,3 triệu người trong số đó là dân số đô thị. Đà Nẵng có vị trí thuận lợi về phát triển kinh tế và du lịch, nghỉ dưỡng; giữ vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh, là đầu mối giao thông quan trọng về vận tải; phát triển các lĩnh vực bưu chính - viễn thông, y tế, giáo dục - đào tạo của khu vực miền Trung và Tây Nguyên.
Việc thay đổi một thông điệp không chỉ là thay đổi về câu chữ, mà kéo theo đó là sự thay đổi trong quan niệm, trong chính sách dân số, trong kế hoạch sinh đẻ của mỗi gia đình và sự chủ động kiểm soát, tính toán quy mô dân số của cả một đất nước.
Bài và ảnh: MINH PHÚC
