"Kiềm chế, đối thoại và tuân thủ luật pháp quốc tế"

"Hoa Kỳ kêu gọi các quốc gia ở khu vực nên kiềm chế các hành động đơn phương có thể đặt hòa bình vào tình trạng nguy hiểm và gia tăng căng thẳng" - Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel phát biểu chiều 8-5 tại Hà Nội.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á Thái Bình Dương Daniel Russel.

Mở đầu cuộc họp báo diễn ra từ lúc 13g30, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel phát biểu: "Tự do hàng hải rất quan trọng đối với nền kinh tế thế giới và khu vực. Tất cả các quốc gia trong khu vực cần kiềm chế để giữ hòa bình trong khu vực".

"Cộng đồng quốc tế kêu gọi hai bên (Việt Nam và Trung Quốc - PV) giải quyết theo phương cách hòa bình và dựa trên luật pháp quốc tế", ông Russel nói.

“Nước Mỹ có những đối thoại tốt, sâu sắc và không thiên vị với tất cả những quốc gia liên quan đến tranh chấp ở biển Đông và cũng đối vấn đề tranh chấp ở biển Hoa Đông. Tất cả những gì chúng tôi sử dụng là những kênh ngoại giao ở mọi cấp bậc thúc đẩy các bên liên quan hướng đến các biện pháp ngoại giao mang tính xây dựng nhằm giải quyết những khác biệt của họ".

Không nên hành động đơn phương, nguy hiểm

Ông Daniel Russel đặc biệt nhấn mạnh Mỹ có quan điểm mạnh mẽ rằng rằng các tuyên bố tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, trong đó có các vùng thuộc quần đảo Hoàng Sa, cần phải được xử lý một cách hòa bình, thông qua các biện pháp ngoại giao và phù hợp với luật pháp quốc tế.

"Hoa Kỳ cũng đã có cam kết đối với tự do hàng hải và thương mại hợp pháp và việc rất quan trọng là các nước tranh chấp phải  kiểm chế. Nền kinh tế toàn cầu và nền kinh tế khu vực quá quan trọng và quá mong manh nên khó có thể đối phó nếu nó gia tăng thành xung đột". Vì vậy, ông Russel chính thức kêu gọi các quốc gia ở khu vực nên kiềm chế các hành động đơn phương có thể đặt hòa bình vào tình trạng nguy hiểm và gia tăng căng thẳng.

Trả lời câu hỏi nếu trong tình thế bắt buộc phải bảo vệ chủ quyền chính đáng, Việt Nam quyết định dùng vũ lực tự vệ trước sự hung hăng của Trung Quốc, liệu Mỹ có ủng hộ VN không, ông Daniel Russel đáp: "Truyền thống lâu dài và nổi bật trong ngành ngoại giao là suy nghĩ cho kỹ trước khi trả lời một câu hỏi bắt đầu bằng từ “nếu”. Bởi vì đây là câu hỏi giả định. Điều tôi đã nói và xin nhắc lại quan điểm mạnh mẽ của chúng tôi là rất rõ ràng: Mỹ kêu gọi các nước và các bên tranh chấp kiềm chế, tận dụng các kênh ngoại giao và chính trị để giảm căng thẳng, để quản lý tranh chấp và cuối cùng để giải quyết các vấn đề chủ quyền. Mỹ có quan điểm từ lâu rằng các nước tranh chấp cần tận dụng quyền sử dụng các cơ chế luật pháp quốc tế. Liên quan đến sự việc cụ thể này, thông điệp đơn giản của tôi là kiềm chế, đối thoại và tuân thủ luật pháp quốc tế".

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel trả lời báo giới tại Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội chiều 8-5. Ảnh; C.V.Kình

Quan hệ Hoa Kỳ và châu Á

Về quan hệ Hoa Kỳ và châu Á, ông Russel cho biết: "Hoa Kỳ chủ động thúc đẩy sự phát triển kinh tế ở châu Á - Thái Bình Dương thông qua đàm phán thương mại và đầu tư song phương TPP. Tôi nghĩ, mối quan hệ kinh tế đang phát triển giữa những nước châu Á - Thái Bình Dương sẽ tạo ra những sự hợp tác tốt đẹp, những cam kết hòa bình và răn đe những hành vi khiêu khích đơn phương".

Trả lời câu hỏi của báo chí VN, ông Daniel Russel khẳng định chuyến thăm Hà Nội lần này, ông và các quan chức VN đã thảo luận tập trung vào Đông Nam Á và châu Á. Ông cho biết có mặt ở Hà Nội lần này là để thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện và tăng cường các cơ chế đối thoại cũng như hợp tác với VN. Cụ thể, ngày 7-5, ông cho biết đã dành gần hết cả ngày tham gia Đối thoại châu Á-Thái Bình dương giữa Mỹ và Việt Nam. Đây là buổi tham vấn thứ ba về các vấn đề khu vực. Ông Daniel Russel cho biết cũng đã có những cuộc gặp với Phó thủ tướng Phạm Bình Minh, các quan chức Đảng, Văn phòng Chính phủ...

Và ông Daniel Russel công nhận: “Không có gì ngạc nhiên, chúng tôi cũng thảo luận tình hình ở Biển Đông”. Ông cho biết phía VN đã thông báo tóm tắt tình hình liên quan đến giàn khoan của Trung Quốc đưa ra biển Đông ở vùng đặc quyền kinh tế của VN.

Với câu hỏi của phóng viên về quan điểm của Hoa Kỳ với việc Trung Quốc đưa giàn khoan vào khu đặc quyền kinh tế của VN, ông Daniel Russel nêu lại quan điểm mà người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ đã nêu và ông cho rằng quan điểm của Mỹ đã được thể hiện khá rõ ràng.

Theo trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách châu Á - Thái Bình Dương, việc Mỹ tăng cường quan hệ đối tác với VN là một phần trong kế hoạch can dự rộng hơn của Mỹ ở khu vực châu Á. “Chúng tôi rất quan tâm đến Châu Á-Thái Bình Dương vì đây là nơi gắn bó trực tiếp tới lợi ích kinh tế, an ninh lâu dài của Hoa Kỳ”.

Tàu Trung Quốc xịt vòi rồng vào tàu Việt Nam trên biển Đông đầu tháng 5-2014 - Ảnh: Cảnh sát biển Việt Nam

* Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á Thái Bình Dương Daniel Russel dẫn đầu phái đoàn Hoa Kỳ tham gia cuộc Đối thoại Hoa Kỳ-Việt Nam vùng Châu Á-Thái Bình Dương và thăm Hà Nội trong hai ngày 7 và 8-5.

Ông Daniel Russel gặp nhiều quan chức cấp cao của chính phủ VN và giao lưu với cựu sinh viên các chương trình trao đổi của Chính phủ Hoa Kỳ.

Trước đó ở Hongkong, ông Russel trả lời phỏng vấn của Hãng tin Reuters rằng Hoa Kỳ đang theo dõi chặt chẽ vấn đề giàn khoan Trung Quốc đi vào vùng đặc quyền kinh tế của VN và kêu gọi tất cả các bên hành xử thận trọng, kềm chế.

TTO