Trên thế giới, cứ 1 giây thì có 2 người bước vào tuổi 60. Trung bình một năm có gần 58 triệu người tròn 60 tuổi, cứ 9 người trên trái đất thì có 1 người từ 60 tuổi trở lên và tỷ số này là 5:1 vào năm 2050. Dự báo trong vòng 10 năm nữa, thế giới sẽ có 1 tỷ người cao tuổi và con số này sẽ là 2 tỷ vào năm 2050, chiếm 22% tổng dân số thế giới. Thế giới đang bước vào giai đoạn dân số già.
 |
| Sở Y tế thành phố Đà Nẵng tổ chức hội thi “Cộng đồng chung tay chăm sóc người cao tuổi”. |
Dân số thế giới đang già hóa nhanh chóng và tăng nhanh ở các nước đang phát triển, bao gồm cả ở những quốc gia có mật độ dân số trẻ cao. Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất ở châu Á.
Số liệu từ điều tra dân số và điều tra biến động dân số cho thấy, dân số Việt Nam đang già đi nhanh chóng và đất nước chúng ta đã chính thức bước vào thời kỳ “già hóa” từ năm 2011, kết quả từ sự sụt giảm của tỷ lệ sinh, tỷ lệ chết và tuổi thọ ngày càng tăng lên.
Năm 2012, tỷ lệ người cao tuổi chiếm 10,2% so với tổng dân số. Năm 2014, tỷ lệ này tăng lên 10,5%. Thời kỳ để Việt Nam chuyển giao từ “già hóa dân số” sang “dân số già” ngắn hơn nhiều so với các quốc gia có cấp độ phát triển cao hơn. Đà Nẵng cũng là một trong những tỉnh, thành phố đang bước vào thời kỳ già hóa dân số.
Nâng cao tuổi thọ là niềm mơ ước và là thành tựu vĩ đại nhất của loài người. Con người sống lâu hơn là nhờ các điều kiện tốt hơn về chế độ dinh dưỡng, vệ sinh, tiến bộ y học, giáo dục...
Tuy nhiên, công tác chăm sóc người cao tuổi tại cộng đồng đang gặp nhiều khó khăn do gia đình, cộng đồng, thậm chí cán bộ y tế còn thiếu thông tin về bệnh, có ý thức chưa tốt về bệnh và cách phòng tránh, điều trị.
Các chương trình truyền thông cho người cao tuổi còn mang tính lồng ghép. Các hoạt động cho người cao tuổi còn ít, chưa đáp ứng nhu cầu của người cao tuổi... Trong khi nhóm dân số người cao tuổi tiếp tục tăng lên, chúng ta cần có những chính sách, chiến lược thực tế, phù hợp để bảo đảm các nhu cầu của người cao tuổi được đưa vào chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Thời kỳ già hóa mang lại những tiềm năng về cơ hội đầu tư, tăng cường chất lượng lao động và kiến thức, các lợi ích kinh tế, nhưng cũng đặt ra những thách thức to lớn, đòi hỏi phải có những phương thức tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe, tuổi nghỉ hưu, lương hưu, thay đổi sự tương tác trong xã hội và mối quan hệ liên thế hệ.
Vì vậy, để giải quyết những thách thức, tận dụng các cơ hội của thời kỳ già hóa dân số, chúng ta cần nỗ lực hơn nữa trong việc nâng cao nhận thức về vấn đề già hóa dân số; bảo đảm đưa vấn đề già hóa và nhu cầu của người cao tuổi vào tất cả các chương trình và chính sách phát triển, đặc biệt là vấn đề an sinh xã hội; đa dạng hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc người cao tuổi; khuyến khích, tạo điều kiện để người cao tuổi tiếp tục tham gia xây dựng đất nước phù hợp với điều kiện sức khỏe và kinh nghiệm, góp phần thực hiện tốt chính sách của Đảng và Nhà nước về chăm sóc, phát huy vai trò của người cao tuổi; đồng thời chủ động ứng phó với xu hướng già hóa dân số của nước ta.
Ngày Dân số Việt Nam năm nay với chủ đề “Cộng đồng chung tay chăm sóc người cao tuổi” đưa ra một thông điệp nhân văn, trong đó xác định huy động toàn bộ cộng đồng chăm sóc người cao tuổi - lớp người đã có cống hiến to lớn cho đất nước, xã hội và gia đình.
Chăm sóc người cao tuổi không chỉ là chăm sóc y tế mà cần chăm sóc toàn diện cả về vật chất lẫn tinh thần, sao cho mỗi người khi về già đều có cuộc sống bảo đảm và an toàn. Do vậy, vấn đề chính của công tác dân số hiện nay là cần có chiến lược dài hạn, đề ra những giải pháp phù hợp, kịp thời và đồng bộ để giải quyết các vấn đề nảy sinh khi bước vào giai đoạn già hóa dân số.
Bài và ảnh: MINH PHÚC
