Xã hội hóa đơn vị sự nghiệp công lập: Sớm xử lý bất cập nảy sinh

Trước khi Ban Chấp hành Trung ương ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 về tiếp tục đổi mới tổ chức và hệ thống quản lý, nâng cao chất lượng hoạt động và hiệu quả các đơn vị sự nghiệp công lập, Đà Nẵng được đánh giá là địa phương chủ động và tích cực triển khai cổ phần hóa đơn vị sự nghiệp công lập với các giải pháp, bước đi thận trọng, chặt chẽ.

Bệnh viện Đà Nẵng là đơn vị thực hiện mạnh xã hội hóa y tế nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động trong khám và điều trị bệnh. Trong ảnh: Các phương tiện, máy móc hiện đại phục vụ phẫu thuật và can thiệp tim mạch được các tổ chức nước ngoài hỗ trợ đã góp phần để Bệnh viện Đà Nẵng cứu sống nhiều bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo.

Giám đốc Sở Nội vụ Võ Ngọc Đồng cho biết, sở đã tham mưu UBND thành phố đẩy mạnh thực hiện xã hội hóa (XHH) các lĩnh vực cung cấp dịch vụ công, đặc biệt là các lĩnh vực chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số đơn vị sự nghiệp công lập của thành phố.

Cụ thể, ngành giáo dục đã sắp xếp, thực hiện tự chủ tại các trung tâm giáo dục thường xuyên và XHH dịch vụ công không sử dụng ngân sách tại các trường học. Ngành Y tế chuyển sang cơ chế tự chủ chi thường xuyên tại 5 đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Y tế từ năm 2017.

Cùng với đó, thực hiện cơ chế bù giá dịch vụ để tự chủ tại các trung tâm y tế quận, huyện thay vì giao số lượng người làm việc từ năm 2018. Ngành văn hóa xây dựng mô hình tự chủ tại Nhà hát Trưng Vương. Ngoài ra một số đơn vị thuộc lĩnh vực sự nghiệp khác cũng đẩy mạnh thực hiện XHH.

Hiệu quả thể hiện rõ qua việc đã giảm 2.169 lượt người làm việc giao cho các đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế, giao thông, xây dựng và sự nghiệp khác năm 2017 so với năm 2016 do chuyển sang cơ chế tự chủ.

Giám đốc Sở Y tế Ngô Thị Kim Yến cho biết, kể từ khi chuyển sang cơ chế tự chủ chi thường xuyên tại 5 đơn vị sự nghiệp công lập, trong năm 2017, toàn ngành giảm chi khoảng 198 tỷ đồng từ tiết kiệm chi phí không cần thiết và nâng cao hiệu quả công việc.

Trong năm 2017, Sở Nội vụ phối hợp với các ngành có liên quan đang triển khai thực hiện lộ trình công tác cổ phần hóa 4 đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi thường xuyên gồm: Công ty Thoát nước và xử lý nước thải, Công ty Quản lý và vận hành điện chiếu sáng công cộng, Công ty Quản lý và sửa chữa cầu đường, Công ty Công viên cây xanh.

Cùng với đó, sở đã thẩm định, trình Chủ tịch UBND thành phố quyết định thành lập Hội đồng quản lý tại 5 đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi thường xuyên. Theo ông Mai Mã, Giám đốc Công ty Thoát nước và xử lý nước thải, sau khi cổ phần hóa dự kiến hoàn thành vào đầu năm 2019, tính chủ động và cạnh tranh của doanh nghiệp sẽ cao hơn khi khả năng tham gia đấu thầu các dịch vụ về môi trường trên địa bàn thành phố sẽ rộng rãi hơn so với hiện nay.

Cùng với đó, năng lực nội tại của doanh nghiệp và khâu quản lý, điều hành, ý thức trách nhiệm của người lao động sẽ được nâng cao sau khi tiến hành cổ phần hóa.

Sau khi cổ phần hóa, hoạt động của Công ty CP môi trường đô thị Đà Nẵng phát huy hiệu quả. Trong ảnh: Công nhân Công ty CP môi trường đô thị Đà Nẵng làm việc trên đường Nguyễn Văn Linh, quận Hải Châu.

Ông Phan Thanh Long, Trưởng ban Pháp chế HĐND thành phố cho biết, qua giám sát của ban cho thấy, thành phố chủ động, tích cực xây dựng quy hoạch mạng lưới ĐVSNCL, danh mục dịch vụ công sử dụng ngân sách Nhà nước và định mức kinh tế-kỹ thuật; sớm triển khai thành lập Hội đồng quản lý ĐVSNCL tự chủ chi thường xuyên thuộc phạm vi quản lý.

“Việc phân cấp, giao quyền cho thủ trưởng ĐVSNCL ngày càng được quan tâm. Việc thực hiện cơ chế tự chủ tài chính bước đầu có những chuyển biến tích cực đối với các ĐVSNCL khi được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong tổ chức sắp xếp bộ máy biên chế và nguồn lực tài chính để hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Qua đó phát huy mọi khả năng của đơn vị để cung cấp dịch vụ công chất lượng cao cho xã hội, tăng nguồn thu, từng bước nâng cao thu nhập cho viên chức, người lao động, từng bước giảm dần sự can thiệp của cơ quan quản lý Nhà nước đối với ĐVSNCL”, ông Phan Thanh Long nhấn mạnh.

Tuy vậy, trong quá trình triển khai thực hiện, Sở Nội vụ chỉ ra những hạn chế như các bộ, ngành Trung ương quản lý ngành chậm ban hành các văn bản hướng dẫn về thực hiện cơ chế tự chủ và thành lập, hoạt động của Hội đồng quản lý trong các ĐVSNCL nên gây khó khăn cho công tác tổ chức thực hiện ở địa phương.

Một số tiêu chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật như định mức giờ giảng, định mức biên chế theo từng lĩnh vực sự nghiệp, ngành nghề; định mức kinh tế kỹ thuật trong lĩnh vực kinh tế… chậm được điều chỉnh, sửa đổi làm hạn chế phần nào đến việc thực hiện cơ chế tự chủ tại các đơn vị sự nghiệp.

Trong khi đó, cơ cấu thu chi ngân sách theo cơ chế phí, lệ phí không bảo đảm chi phí thực tế, giá trị thực chất của dịch vụ, dẫn đến gánh nặng ngân sách lớn, làm hạn chế nguồn lực đầu tư phát triển; đồng thời không tạo được động lực thúc đẩy các đổi mới về tổ chức, nhân sự và chuyên môn trong đơn vị sự nghiệp, tiếp cận phương thức quản trị hiện đại của doanh nghiệp.

Công tác XHH trong lĩnh vực giáo dục, văn hóa, thể thao khó tạo được nguồn thu nên không thu hút được nguồn vốn đầu tư từ các tổ chức trong nước và nước ngoài.

Qua kết quả giám sát, Ban Pháp chế HĐND thành phố cũng chỉ ra những bất cập trong công tác phối hợp giữa một số ĐVSNCL chưa tốt, dẫn đến giải quyết hồ sơ, công việc của tổ chức, công dân còn chậm trễ. Điển hình là sự phối hợp giữa các chi nhánh Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố với các đơn vị ở quận, huyện trong việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và đền bù giải tỏa, giải phóng mặt bằng hiệu quả chưa cao.

Bài và ảnh: Diệu Minh-Sơn Trung