Sáng mãi niềm tự hào Tiểu đoàn 2

Tiểu đoàn 2 (V25) được thành lập ngày 5-8-1965, là đơn vị đặc công hóa ở chiến trường Quảng Đà thuộc Mặt trận 44 Quảng Đà, đảm nhiệm cơ động chiến đấu, thọc sâu, đánh hiểm, tiến công tiêu diệt các căn cứ địch trong nội thành, nội thị. Qua 10 năm chiến đấu (1965-1975), toàn tiểu đoàn đã đánh hơn 100 trận, lập nhiều chiến công vang dội trên quê hương Quảng Nam-Đà Nẵng.

Bia chiến tích Tiểu đoàn 2 (V25) anh hùng.

Đến nay, nhiều CCB và nhân dân Quảng Nam-Đà Nẵng vẫn còn nhớ rõ bao chiến công lẫy lừng của Tiểu đoàn 2 (V25) trong thời kỳ chống Mỹ. Các địa danh Hiếu Nhơn, Núi Lở, Bình Long, Điện Hòa, Gò Cấm và nhiều nơi khác còn ghi dấu chiến tích oai hùng của những người lính đặc công hóa năm xưa.

Nhiều chiến công của đơn vị đã đi vào thơ ca, hò vè và trở thành niềm tự hào bất tử với thời gian. Trong đó, 3 trận tấn công địch tại Hiếu Nhơn và trận tập kích giải thoát gần 1.300 tù chính trị ở nhà lao Hội An mãi mãi sáng ngời trong trang sử chống ngoại xâm của dân tộc: “Ai về thăm lại Hiếu Nhơn/ Ba lần ngùn ngụt lửa hờn dâng cao/ Một đêm chớp giật nhà lao/ Hội An rung chuyển cờ sao sáng ngời”…  

Tiểu đoàn 2 (V25) đã tổ chức nhiều trận đánh trên địa bàn huyện Hòa Vang và thành phố Đà Nẵng, làm quân thù khiếp đảm ngay trong sào huyệt của chúng. Tiêu biểu như trận đánh đêm 7-3-1966, tập kích đại đội ngụy tại xã Hòa Châu, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 100 tên và bắt sống 17 tên. Tiếp đó, đơn vị tấn công tiêu diệt 1 trung đội ngụy ở thôn Tân Hạnh, xã Hòa Phước. 1 trung đội ngụy khác tại thôn Cồn Dầu, xã Hòa Xuân bị đơn vị tiêu diệt vào đêm 22-2-1969. Cũng ở Hòa Xuân, 2 ngày sau, đơn vị đã đánh thiệt hại nặng 1 đại đội thuộc trung đoàn 51 ngụy (tại thôn Lỗ Giáng)…

Bước vào Chiến dịch Hè Thu tháng 8-1968 (mật danh X2), Tiểu đoàn 2 (V25) có hơn 350 cán bộ, chiến sĩ, do đồng chí Nguyễn Thanh làm Tiểu đoàn trưởng, đồng chí Nguyễn Văn Lợi làm Chính trị viên. Từ vùng B Đại Lộc, đơn vị hành quân về Gò Nổi (Điện Bàn), làm công tác chuẩn bị để đánh vào Đà Nẵng. Đêm 21-8, đơn vị vượt qua hàng rào điện tử McNamara và nhiều đồn bốt địch, về trú quân tại xã Điện Hòa (Điện Bàn) và tối 22-8, tiếp tục hành quân đến xã Hòa Châu (huyện Hòa Vang). 3 giờ ngày 23-8, đơn vị bí mật tiếp cận bờ nam sông Cẩm Lệ và khẩn trương tổ chức vượt sông. Địch phát hiện, dùng đại liên, ĐKZ từ cầu Đỏ bắn xuống, từ cầu Cẩm Lệ bắn lên, đồng thời máy bay và pháo cối địch bắn xối xả hòng ngăn chặn đường tiến quân của ta. Mặc dù vậy, đơn vị vẫn quyết tâm vượt sông, vừa dùng ghe thuyền của nhân dân địa phương, vừa dùng nilon bọc ba lô làm phao bơi qua sông.

Đến 4 giờ 30 ngày 23-8, Đại đội mũi nhọn gồm 30 người, do đồng chí Lê Văn Chỉ (mũi trưởng) chỉ huy và Đại đội 1 gồm 46 người do đồng chí Thái Thanh Hùng (Chính trị viên Đại đội 1) chỉ huy đã vượt được sông, đánh thẳng vào ấp chiến lược Bình Thái thuộc xã Hòa Thọ, huyện Hòa Vang (nay là phường Hòa Thọ Đông, quận Cẩm Lệ). Đồng chí Thái Thanh Hùng, hiện ở phường Hải Châu 1 (quận Hải Châu), Trưởng Ban Liên lạc truyền thống CCB Tiểu đoàn 2 (V25) vẫn còn nhớ như in, sau 30 phút chiến đấu, ta đã diệt gọn trung đội dân vệ, đánh chiếm toàn bộ khu phố Cẩm Lệ. Ngày 23-8, bộ đội kiên cường chiến đấu, bẻ gãy nhiều đợt phản kích của địch. Trận chiến diễn ra vô cùng khốc liệt, nhất là khu vực ngã tư Cẩm Lệ. Địch điên cuồng bắn phá, hò hét phản kích. Trung đội trưởng Nguyễn Hữu Do gan góc chờ mục tiêu đến gần, bắn cháy 3 xe tăng địch. Chiến sĩ vô tuyến điện Nguyễn Hữu Sơn vừa làm nhiệm vụ thông tin, vừa trực tiếp chiến đấu, cùng đồng đội kiên quyết ngăn chặn địch, bảo vệ trận địa. Toàn thể cán bộ, chiến sĩ hiên ngang chiến đấu quyết tử với quân thù cho đến khi nhận được lệnh lui quân vào tối 23-8.

Trong khi đó, lực lượng tiểu đoàn chưa kịp vượt sông phải chuyển sang phòng ngự tại khu vực xã Hòa Châu và xã Hòa Xuân suốt ngày 23-8. Hôm sau, 24-8, bộ binh, xe tăng và các loại máy bay địch từ nhiều hướng đánh vào trận địa ta tại thôn Giáng Đông, xã Hòa Châu. Toàn đơn vị chiến đấu ngoan cường, ngăn chặn nhiều đợt phản kích của địch, nhưng cũng bị nhiều tổn thất (45 đồng chí hy sinh, 86 đồng chí bị thương)… Qua hai ngày 23 và 24-8, đơn vị đã tiêu diệt gần 200 tên địch, bắn cháy 5 xe tăng, bắn rơi 1 máy bay, được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng nhất.

Hiện nay, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 2 (V25) còn hơn 250 người, cư trú tại Đà Nẵng, Quảng Nam và nhiều địa phương ở miền Bắc. Các CCB Tiểu đoàn 2 (V25) hằng mong ước có một tấm bia ghi dấu chiến công đánh vào Đà Nẵng của đơn vị trong Chiến dịch Hè Thu 1968 và niềm mong ước ấy đã trở thành sự thật. Theo đề nghị của Ban Liên lạc truyền thống CCB Tiểu đoàn 2 (V25), Thành ủy, UBND thành phố tạo mọi thuận lợi để xây dựng Bia chiến tích của Tiểu đoàn 2 (V25) tại quận Cẩm Lệ. Công trình ý nghĩa này hoàn thành đúng vào dịp kỷ niệm 50 năm Tiểu đoàn 2 (V25) đánh vào Đà Nẵng (1968-2018).

Cũng vào dịp này, Ban Liên lạc truyền thống CCB Tiểu đoàn 2 (V25) đã tổ chức lễ khánh thành Bia chiến tích tại Công viên Văn hóa Hội An, thuộc phường Sơn Phong (Hội An, Quảng Nam).

Bài và ảnh: LÊ VĂN THƠM