Làm gì khi trượt tốt nghiệp THPT?

Qua kỳ thi tốt nghiệp THPT năm học 2008-2009, Đà Nẵng là một trong những tỉnh, thành phố đạt kết quả cao với tỷ lệ gần 91%. Trong khi đa số bạn bè đang ngày đêm chăm lo đèn sách, chuẩn bị cho kỳ thi vào các trường đại học, cao đẳng thì hơn 9% học sinh còn lại vẫn chưa biết sẽ “đi đâu, về đâu”.
 
Nếu tạm tính tỷ lệ đỗ tốt nghiệp THPT trên cả nước trung bình là 85% thì sẽ có 300.000 học sinh sau khi rời ghế nhà trường nhưng lại không thể có một định hướng rõ ràng cho tương lai, vì các em chưa tốt nghiệp! Đây là một mối lo không phải chỉ với các bậc phụ huynh mà là nỗi lo chung của toàn xã hội.

Phải tìm cho hàng trăm ngàn học sinh thi trượt một cái nghề nào đó nên được coi là giải pháp tối ưu. Giải quyết được điều này sẽ cho ta nhiều kết quả. Thứ nhất, nó sẽ góp phần không nhỏ giải quyết tình trạng “ăn không ngồi rồi” dễ sa ngã, buông thả khi đang trong tuổi ăn, tuổi lớn nhưng lại không có việc làm.

Thứ hai, nó kích thích khả năng lao động sáng tạo, cho thanh niên biết rõ hơn sự vất vả của lao động chân tay. Nếu tìm thấy hứng thú trong nghề nghiệp mới thì quả là điều tốt đẹp; còn nếu chưa thật sự an tâm thì những em đó vẫn có thể tự tin để thi lại lần hai; thậm chí năm sau.

Thứ ba, tình trạng cho rằng chỉ những nghề  có môi trường làm việc sạch sẽ, chỗ ngồi làm việc mát mẻ, nhàn hạ, đồng lương vừa phải là một căn bệnh thâm căn cố đế lâu nay. Ông cha ta đã đúc kết: “Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”. Thật giỏi một nghề không những bảo đảm được cuộc sống mà còn có thể sống rất tốt nữa là khác. Trách nhiệm của các cơ quan truyền thông là phải tuyên truyền định hướng về nghề nghiệp cho thanh niên, đồng thời, cha mẹ cần phải biết rõ sở trường, sở đoản của con mình để có cách tư vấn cho con nghề nghiệp đúng đắn, phù hợp.

Ý thức được điều này, một số địa phương trên cả nước đã tuyển dụng vào các chương trình đào tạo nghề có trình độ “tương đương với THPT” - có nghĩa là không có bằng tốt nghiệp vẫn có thể có việc làm mà lương lại không hề thấp một tý nào. Chẳng hạn, Công ty CPS Việt Nam, địa chỉ 110A, Chu Văn An, phường 26, quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh tuyển học nghề sửa máy điện thoại di động (Website: www.cps.vn). Nên nhớ rằng với hơn 60 triệu thuê bao di động hiện nay (còn đang tăng nữa) thì công việc không hề thiếu, thu nhập cũng không hề thấp - khoảng 3-4 triệu đồng/tháng. Một địa chỉ khác như Trường Cao đẳng Nghề GTVT đường thủy, đào tạo nghề điều khiển tàu thủy, kế toán, máy tàu thủy, xây dựng công trình… (umviit@yahoo.com/ caodangnghe. duongthuy1@gmail.vn)...

Cách làm của các địa chỉ tạo việc làm, nghề nghiệp trên đây thật đáng để cho nhiều địa phương học tập. Về tiềm lực và thực tế, Đà Nẵng hoàn toàn đủ khả năng để dạy những nghề nghiệp tương tự. Thực tế đã cho thấy, thành phố từng tổ chức thành công chợ việc làm cho người khuyết tật. Kinh nghiệm và cách làm đó rất cần được phát huy để hằng năm, thành phố đều có sự chuẩn bị trước cho những trường hợp trượt tốt nghiệp.

Nếu cho rằng sự chuẩn bị ấy sẽ làm cho học sinh lười học như ý kiến của một nhà xã hội học là thiếu thỏa đáng. Sự phân công lao động xã hội đi theo một quy luật tất nhiên: Có những người thích hợp với đèn sách suốt đời nhưng cũng có những người rất giỏi trong những ngành nghề khác. Không thể bắt cá bơi trên bờ, và ngược lại.

Nếu làm tốt, không những chỉ giúp nhiều gia đình giải quyết được nhu cầu việc làm cho những học sinh thi trượt tốt nghiệp của địa phương mà còn là cơ hội để thu hút thợ kỹ thuật tài năng từ những miền đất khác. Ai dám khẳng định rằng trong số những học sinh trượt tốt nghiệp, lại không có những người thợ lành nghề tài giỏi của nhiều công việc, ngành nghề khác nhau?


Hàng ngàn học sinh trượt tốt nghiệp đang rất cần sự giúp đỡ của người lớn về cả tinh thần lẫn những việc làm cụ thể. Hãy đem đến cho những học sinh có “trình độ tương đương” THPT nhiều cách đến với cuộc đời bằng nhiều ngả đường. Nếu những học sinh đó hiểu rõ rằng không nhất thiết phải học thật cao mới trở thành những người có ích, thì xã hội nhất định sẽ tốt đẹp và cân bằng, ổn định hơn...

HÀ VĂN THỊNH