Nhà ở thu nhập thấp

Mới đây, Đà Nẵng đã khởi công hai dự án lớn về xây dựng chung cư dành cho người có thu nhập thấp và ký túc xá sinh viên, tiếp tục những nỗ lực nhằm triển khai thực hiện mục tiêu “3 có” của thành phố. Ý nghĩa quan trọng của chương trình này không chỉ dừng lại ở mong muốn tạo dựng an cư lạc nghiệp, mang lại niềm vui cho mọi nhà, mà qua đó còn thể hiện sức hấp dẫn, lan tỏa tính nhân văn của một thành phố trẻ, năng động đang trên đà hướng đến mục tiêu phát triển thịnh vượng và hài hòa.

Nhà ở, bao đời nay vốn là ước mơ lớn của cả đời người, đối với gia đình nghèo, thu nhập thấp lại càng tha thiết, cháy bỏng hơn. Chính vì vậy việc triển khai dự án nói trên được dư luận đặc biệt quan tâm, trong đó vấn đề quan trọng nhất vẫn là: Chất lượng nhà ở chung cư và đối tượng được thụ hưởng.

Khi đề cập nhà ở chung cư thuộc diện thu nhập thấp mà hiện nay vẫn đang tồn tại rải rác trong thành phố, kể cả một số ký túc xá sinh viên, người dân thường bị ám ảnh bởi quang cảnh nhếch nhác, mất vệ sinh, bất an, đặc biệt là chất lượng xây dựng công trình rất kém, xuống cấp trầm trọng, tình trạng cơi nới, chắp vá diễn ra vô tội vạ... Khu chung cư Lê Đình Lý, nằm ở vị trí “đất vàng” trung tâm, vốn được xem là “chất lượng cao” dành để “thu hút nhân tài” nhưng tình hình xem ra cũng không có gì khá hơn.

Phần lớn các chung cư thu nhập thấp gợi cho mọi người cảm giác rằng đây dường như chỉ là nơi “ăn ở tạm bợ” “làm theo phong trào”, “đèn nhà ai nấy rạng” mà chưa thể hiện rõ tư duy đột phá trong xây dựng mô hình kiểu mẫu về không gian sống cộng đồng, với môi trường sống thực sự văn minh và thân thiện.

Một trong những “nguyên tắc vàng” khi xây dựng các khu chung cư tập trung, đó là phải tạo ra cảnh quan hợp lý, khoa học, mật độ kiến trúc phù hợp giữa xây dựng nhà ở với các công trình công cộng, cây xanh, công viên, giao thông, các tiện ích cơ bản phục vụ dân sinh... tất cả phải được thiết kế chặt chẽ, tôn trọng quy hoạch, không vì các lợi ích cục bộ mà thay đổi mục tiêu đã xác định ngay từ đầu. Cần kiên quyết xóa bỏ sớm những nhược điểm cố hữu trong nếp sống chung cư cũ, nếu không phần lớn người dân sẽ mãi mãi e dè tình cảnh nhà ở chung cư kiểu “cha chung không ai khóc”, khiến ai cũng muốn thủ đắc nhà đất riêng lẻ bằng mọi giá, vốn dĩ gây rất nhiều trở ngại cho chiến lược quy hoạch phát triển đô thị hiện đại trong tương lai.

Bài toán về giá thành nhà ở cũng là vấn đề phức tạp, đòi hỏi xử lý nhiều mối quan hệ xã hội tổng hợp, chính vì vậy chính quyền thành phố cần chủ động vào cuộc, đóng vai trò trung tâm, đồng thời phát huy tốt phương châm “Cộng đồng xã hội và nhân dân cùng làm”. Về nguyên tắc, đất dành xây dựng chung cư không nên tính vào giá thành mà xem đó là một khoản tài chính ban đầu của Nhà nước dành hỗ trợ an sinh xã hội đối với thành phần dân cư có thu nhập thấp.
 
Nếu có phương án hợp lý, cân nhắc lựa chọn đúng nhà thầu uy tín, sử dụng chủ yếu nguyên vật liệu sản xuất trong nước, quản lý chặt chẽ quy trình thi công, kỷ luật bảo hành nghiêm ngặt... thì hoàn toàn có thể đưa ra sản phẩm với chất lượng và giá thành đạt yêu cầu. Tiêu chí lựa chọn người được thụ hưởng chương trình nhà ở chung cư cũng cần công khai minh bạch, bảo đảm công bằng hợp lý, người thụ hưởng được bảo đảm định cư ổn định lâu dài nhưng không được quyền sang nhượng trái phép.

Áp dụng cơ chế tài chính linh hoạt để tái tạo quỹ đầu tư chung cư thông qua các hình thức như bán trọn gói, cho thuê, trả góp... Ngoài ra, các hộ sinh sống ở khu chung cư phải tự nguyện tham gia đóng góp quỹ quản lý hành chính nhằm duy tu bảo dưỡng môi trường sống, thực hiện nghiêm túc các quy định về nếp sống trật tự, văn minh, xây dựng gia đình văn hóa mới. Nếu thực sự có quyết tâm, chúng ta có đủ cơ sở để tin rằng Đà Nẵng sẽ là thành phố đi đầu về xây dựng mô hình nhà ở chung cư mới, như đã từng đi đầu trong nhiều phong trào khác được cả nước biết đến, ngưỡng mộ và học tập.                

THANH THỦY