Cháy rừng, thảm họa rình rập hằng ngày

Chưa bao giờ nạn cháy rừng xảy ra nhiều và tàn khốc trên phạm vi cả nước như năm nay. Vụ cháy kinh hoàng ở Rừng Quốc gia Hoàng Liên (Lào Cai) vừa được khống chế khi hơn 1.700ha rừng tự nhiên tại đây bị thiêu rụi, thì ngọn lửa lại bùng lên dữ dội tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Xùa (Sơn La) và nhiều nơi khác thuộc khu vực Tây Bắc.

Theo tin từ Ban Chỉ huy các vấn đề cấp bách về bảo vệ và phòng cháy, chữa cháy rừng (PCCCR) Trung ương, phát hiện từ vệ tinh lúc 11 giờ ngày 5-3 tại khu vực Tây Bắc đang có 136 điểm rừng bị cháy, trong đó Sơn La: 30 điểm, Lai Châu: 20 điểm, Điện Biên: 16 điểm, Yên Bái: 7 điểm… Ngoài ra, khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ rừng cũng bị cháy rất nghiêm trọng. Hiện “giặc lửa” hoành hành dữ dội ở Gia Lai và Cà Mau. Với thời tiết nắng nóng, khô hanh khác thường như hiện tại, Cục Kiểm lâm đã xếp 19 tỉnh, thành có nguy cơ cháy rừng cấp V (cấp cực kỳ nguy hiểm) và 23 địa phương khác nguy cơ cháy rừng cấp IV (cấp nguy hiểm). Ngày 5-3, Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải đã có Công điện yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng cường cấp bách công tác PCCCR.

Về nguyên nhân xảy ra cháy rừng, cơ quan chức năng xác định, hầu hết các vụ cháy đều do người dân đốt rẫy làm nương gây nên. Có nơi do khách du lịch vô ý trong sử dụng lửa gây cháy, cũng có vụ người dân cố tình gây cháy để làm nơi chăn thả gia súc, hoặc người tâm thần đốt rừng. Thực ra, các nguyên nhân nêu trên, cơ quan chức năng đã nhận thấy từ lâu và đã có văn bản chỉ đạo. Cụ thể ngày 13-3-2007, Bộ NN&PTNT đã có Chỉ thị số 15/2007/CT-BNN về tăng cường công tác quản lý canh tác nương rẫy.

Trong đó chỉ rõ: việc phát nương làm rẫy quảng canh, thiếu quy hoạch và thiếu quản lý là nguyên nhân trực tiếp và chủ yếu gây ra cháy rừng. Chỉ thị yêu cầu các địa phương rà soát, quản lý chặt tình trạng đốt nương làm rẫy, xây dựng chương trình chuyển đổi canh tác nương rẫy bền vững. Tiếp theo đó, Bộ NN&PTNT ban hành Đề án: “Hỗ trợ người dân vùng cao canh tác nông-lâm nghiệp bền vững trên đất nương rẫy giai đoạn 2008-2012”, đồng thời có văn bản 2963/BNN-KL yêu cầu các địa phương kiểm soát chặt chẽ tình hình sản xuất nương rẫy, quy định cụ thể việc xử lý thực bì khi dọn nương làm rẫy, nghiêm cấm canh tác nương rẫy xâm hại vào rừng...

Đối với rừng ở Đà Nẵng thời gian qua rất an toàn, không xảy ra vụ cháy rừng nào. Tuy nhiên không ai dám chắc rừng sẽ không bị cháy. Trước tình hình thời tiết nắng nóng, khô hanh kéo dài, nhất là  hiện tượng El Nino xảy ra khác thường, Ban Chỉ huy các vấn đề cấp bách về bảo vệ và PCCCR thành phố xác định nguy cơ cháy rừng trong năm nay rất cao.

Rừng có thể cháy bất cứ lúc nào và nếu cháy lớn sẽ khó dập tắt. Vấn đề đặt ra hiện nay là làm sao để rừng không bị cháy. Điều này chỉ có thể trở thành hiện thực khi các cấp, các ngành và toàn thể cộng đồng, mọi tầng lớp nhân dân nêu cao ý thức trách nhiệm phòng chống cháy rừng. Hiện tại trên lâm phận Đà Nẵng, tình trạng đốt nương làm rẫy không nhiều, song việc xử lý thực bì để trồng rừng diễn ra khá phổ biến. Bên cạnh đó, nhiều khu rừng có hoạt động du lịch sinh thái, lưu lượng người qua lại trên vùng rừng rất lớn, chỉ cần sơ suất nhỏ trong sử dụng lửa là rừng sẽ bùng cháy dữ dội.

Và như vậy, không có giải pháp nào tốt hơn lúc này là chính quyền các cấp, các cơ quan chức năng triển khai cấp bách công tác tuyên truyền sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân về công tác PCCCR. Tại các khu rừng thường diễn ra hoạt động xử lý thực bì phải tăng cường giám sát, quản lý, không để người dân tùy tiện xử lý khi chưa được sự đồng ý của kiểm lâm địa bàn và chưa triển khai chu đáo phương án phòng cháy. Đối với các khu rừng mà tại đó thường xuyên diễn ra hoạt động du lịch sinh thái, bên cạnh tuyên truyền qua loa phát thanh, lồng ghép hội họp sinh hoạt, cần tuyên truyền bằng trực quan như tờ rơi, bảng biển báo hiệu, nhắc nhở cho du khách…

Cháy rừng xảy ra là thảm họa đối với môi trường sinh thái, với tài nguyên rừng và tốn kém rất nhiều kinh phí cho công tác chữa cháy. Rừng sẽ không bị cháy, cho dù thời tiết có nắng nóng, khô hanh đến mấy, nếu như mọi người dân, mọi khách du lịch đều nêu cao ý thức PCCCR. Hy vọng năm nay rừng Đà Nẵng sẽ bình yên.

NGUYỄN CẦU