Vào lúc cao điểm của mùa nắng nóng, nước sạch luôn là vấn đề được người dân mọi địa phương đặc biệt quan tâm. Số liệu từ Công ty TNHH MTV Cấp nước Đà Nẵng cho biết, cuối năm 2011, trong tổng số 227.150 hộ, 942.132 nhân khẩu toàn thành phố, có 199.177 hộ sử dụng nước đã qua xử lý. Trong đó, tại 3 quận Hải Châu, Thanh Khê, Sơn Trà tỷ lệ hộ dùng nước sạch là 92,6%.
Số liệu trên đồng nghĩa với thực trạng vẫn còn hàng ngàn hộ dân thành phố phải dùng nước ngầm tại chỗ cho sinh hoạt hằng ngày. Mức độ ô nhiễm của nước ngầm ở những khu đô thị đông đúc dân cư rất nghiêm trọng, bởi tất cả chất thải của mỗi nhà đều ngấm xuống lòng đất. Với 3 quận còn lại, tỷ lệ hộ dùng nước đã qua xử lý thấp hơn nhiều; cụ thể, quận Ngũ Hành Sơn chỉ 51,6%, quận Cẩm Lệ 55,3%, quận Liên Chiểu 76,3%. Tại huyện Hòa Vang, chỉ 27,1% số hộ dùng nước đã qua xử lý. Đa số hộ dân vùng này vẫn phải dùng nước ngầm tại chỗ, nơi thì ô nhiễm rất nặng, nơi thì các giếng cạn trơ đáy vào mùa nắng nóng. Để có nước dùng, người dân phải vất vả, mất thời gian và công sức đi xa lấy về.
Đó là nói về lượng, còn về chất thì sao? Nhà máy Nước Cầu Đỏ mỗi ngày tiếp nhận từ 250.000 - 300.000m3 nước thô từ sông Cẩm Lệ, hoặc xa hơn chút là trên sông Yên - phía thượng lưu đập dâng An Trạch. Nguồn nước này quanh năm đục ngầu, kể cả vào mùa khô do tình trạng khai thác vàng sa khoáng ở khu vực đầu nguồn gây nên. Quá trình đào đãi vàng, người ta sử dụng Cianua - loại hóa chất độc hại với số lượng lớn. Và cứ thế, chất độc hại này theo dòng nước về xuôi và Nhà máy Nước Cầu Đỏ đón lấy. Không ít người cho rằng, thiết bị máy móc chuyên dụng có thể lắng lọc để nước đục thành trong và dùng hóa chất xử lý, nhưng không thể loại bỏ được độc tố Cianua có sẵn trong nước thô. Và như vậy, ai dám chắc loại được coi là nước sạch mà hàng trăm ngàn hộ dân ở Đà Nẵng đang sử dụng cho sinh hoạt hằng ngày không là tác nhân gây bệnh? Nhiều người đã chấp nhận dùng nước bình để đun nấu vì cho rằng, dùng nước có hóa chất độc hại, không chóng thì chầy cũng sẽ mắc bệnh ung thư.
Thành phố rất chú trọng đến việc bảo đảm nguồn nước cho đời sống người dân. Song, với thực trạng nêu trên, có thể khẳng định rằng, việc đầu tư cho lĩnh vực này chưa đúng mức. Quá nhiều hộ ở khu vực đô thị chưa có nước sạch dùng là vấn đề không thể xem nhẹ. Chỉ 27,1% hộ ở khu vực nông thôn dùng nước sạch là quá thấp. Trong khi đó, tại nhiều thôn, xã, chưa có hộ nào được dùng nước sạch.
Trong các hạng mục cần đầu tư, có lẽ đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước sạch là cực kỳ cấp bách và cần thiết. Bởi lẽ, thiếu nước sạch là nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ người mắc bệnh hiểm nghèo ngày càng cao, bệnh viện quanh năm quá tải. Vậy thì không lý do gì không ưu tiên đầu tư xây dựng nguồn nước sạch, để nhà nhà đều hưởng được dùng nước bảo đảm tiêu chuẩn vệ sinh. Công ty TNHH MTV Cấp nước Đà Nẵng cũng cần tính đến khả năng lấy nước thô từ dòng sông khác, rất có thể từ sông Túy Loan. Bởi lẽ trước đây, khi khắc phục tình trạng nhiễm mặn trên sông Cẩm Lệ, đã có giai đoạn Trạm bơm Túy Loan thực hiện cả chức năng cấp nước thô cho Nhà máy Nước Cầu Đỏ. Hơn nữa, mức độ ô nhiễm nước trên sông Túy Loan ít hơn do đầu nguồn không có khai thác vàng sa khoáng.
NGUYỄN CẦU
