Suốt 10 năm qua, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Vĩnh Điện (chảy qua địa bàn phường Hòa Quý, quận Ngũ Hành Sơn) diễn ra liên tục, gây sạt lở bờ sông, đe dọa đời sống của hàng trăm hộ dân sống ven bờ.
Điều đáng nói, tình trạng trên ngày càng diễn ra công khai, chính quyền địa phương và cơ quan chức năng biết rõ sự việc, nhưng đến nay vẫn… bó tay trước sự lộng hành của sa tặc (!?).
 |
| Tường nhà bị nứt toác do sa tặc hút rỗng lòng sông gây sạt lở. |
Vô tư hút cát trái phép
Theo chân người cán bộ phường đến bờ sông Vĩnh Điện dọc các tổ từ 20-26 phường Hòa Quý, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên trước tình trạng nhiều đối tượng tự do thả ống hút cát trên sông. “Hiện có khoảng 4 ghe gỗ hút liên tục ngày đêm trên đoạn sông chảy qua đoạn Thị An, An Lưu (tổ 25, 26). Cứ ghe này đến hút đầy rồi đi và ghe khác đến thế chân. Khi đội liên ngành chống hút cát trái phép có mặt, ghe hút cát mới chịu đi, nhưng cũng chỉ chếch sang địa phận xã Hòa Phước (huyện Hòa Vang) là coi như yên ổn”, ông Nguyễn Văn Cường, tổ trưởng tổ 25 An Lưu cho biết.
Đưa chúng tôi ra đoạn sông bị sạt lở nghiêm trọng, ông Cường chỉ những bụi tre dọc sông đang chờ dòng nước kéo đi vì bám víu vào đất còn rất ít rễ. Giữa dòng sông, tiếng ghe máy nổ ầm vang, 2 người trên ghe mặc nhiên làm công việc hút cát. Phải đến khi thấy ống kính phóng viên, cũng là lúc ghe cát đã đầy, 2 người này mới chịu cho ghe tiến về phía ngược dòng sông. Khi vừa khuất bóng ghe kia thì một ghe khác xuất hiện và tiến về địa điểm ghe trước từng hút cát.
Theo quy định, ở cấp phường, xã, khi tiến hành xử phạt hành chính đối tượng khai thác cát trái phép, mức phạt tiền tối đa không quá 2 triệu đồng; đối với quận, huyện từ 10-20 triệu đồng/ghe vi phạm. Tuy nhiên, theo nhẩm tính của ông Cường, mỗi khối cát hiện bán trên thị trường có giá trên trăm ngàn đồng, với mức hút cát liên tục như thế, mỗi ngày các đối tượng kiếm lời cả triệu đồng.
Ông Đinh Công Trịnh, Thanh tra nhân dân khu dân cư Mân Quang 1 (tổ 21) bức xúc: “Mỗi ngày có 4 phà sắt có công suất lớn, tải trọng hàng trăm mét khối thả sức ngày đêm rú máy hút cát tại đoạn sông khu vực Mân Quang. Không chỉ hút rỗng lòng sông, mà còn gây ồn, tác động đến sinh hoạt của người dân lân cận, đe dọa sạt lở bờ sông, ảnh hưởng đến đất vườn và nhà của các hộ ven sông. Chúng tôi đã kiến nghị với các cấp chính quyền, từ phường lên quận, đến thành phố nhưng thực trạng trên vẫn không hề suy giảm”. Chỉ vào vết nứt toác dọc bờ tường nhà mình, ông Trịnh cho biết, đó là dấu vết của sự sụt lún dọc bờ sông tác động đến nền móng nhà, gây nứt tường và nguy cơ sụp nhà.
 |
| Người dân bất lực nhìn sa tặc lộng hành. |
Mỗi năm gần 10.000m2 đất trôi sông
Theo nhẩm tính của ông Nguyễn Văn Cường, bình quân mỗi năm khu vực An Lưu, Thị An dài gần 1km sạt xuống sông 10m rộng, tính ra mất khoảng 10.000m2 đất. Đất trồng đậu, trồng mè của 106 hộ dân tổ 25 cứ thế mất dần theo từng năm. “Bờ kè khu vực An Lưu được thành phố cấp vốn hàng tỷ đồng xây dựng từ gần 10 năm nay đang có nguy cơ trôi sông. Trạm bơm điện An Lưu (phục vụ tưới nước cho 21ha lúa trong vùng) được quận cấp vốn xây dựng từ 4 năm nay cũng đứng trước nguy cơ như vậy”, ông Cường lo lắng.
UBND quận, Phòng Tài nguyên - Môi trường (TNMT) cũng đã nhận thấy nguy cơ nạn sa tặc đe dọa sạt lở nghiêm trọng bờ sông. Các cuộc họp liên tục được triển khai, tổ liên ngành chống sa tặc (do Công an quận làm tổ trưởng) thành lập hơn một năm nay đã bắt, xử phạt hơn 100 triệu đồng đối với các đối tượng khai thác cát trái phép, nhưng tình trạng đâu vẫn nguyên đấy. Mặc dù ông Nguyễn Xuân Hoài, chuyên viên Phòng TNMT quận nói rằng, tình trạng khai thác cát trái phép sẽ bị đẩy lùi nhưng cả UBND phường Hòa Quý và Phòng TNMT đều cho rằng, do lực lượng làm công tác chống sa tặc mỏng, phương tiện tham gia chưa tốt, mức xử phạt không đủ sức răn đe và nhiều yếu tố khách quan khác (trong đó có cả việc bị người dân xua đuổi, bị sa tặc đe dọa lại) dẫn tới không thể triệt xóa tình trạng sa tặc lộng hành. Cả người dân lẫn chính quyền, phòng, ban chức năng quận Ngũ Hành Sơn đều tha thiết cần có chế tài xử phạt mạnh tay, nghiêm khắc, đủ sức răn đe thì mới dẹp yên được tình trạng khai thác cát trái phép hiện nay trên các dòng sông.
Bài và ảnh: TRỌNG HUY
