Hiện nay, ngành vận tải hành khách đường bộ rơi vào tình thế vô cùng khó khăn khi gặp phải sự cạnh tranh quyết liệt từ ngành đường sắt và hàng không. Đã vậy, giá xăng dầu vừa có đợt tăng mới khiến cho ngành vận tải đường bộ tiến thoái lưỡng nan.
Cuộc chiến thị phần
Theo thống kê của ngành đường sắt, trong vài năm gần đây, vận tải hành khách liên tục giảm và chỉ còn chiếm 8% thị phần. Trước con số báo động này, bắt đầu từ cuối năm 2007 và nhất là bước sang năm 2008, ngành đường sắt liên tục thực hiện nhiều đợt giảm giá, khuyến mãi để lôi kéo khách trở về với mình. Cụ thể, sau đợt giảm giá từ 10-15% đợt Tết Mậu Tý, ngày 10-4 lại có thêm đợt giảm giá từ 7-15%. Tiếp đó, nhân kỷ niệm 33 năm ngày thành lập ngành, lại có thêm đợt giảm giá khoảng 20% với đối tượng chính sách, học sinh, sinh viên.
 |
| Quầy bán vé ở Bến xe Trung tâm vắng khách. (Ảnh chụp lúc 9 giờ ngày 28-7) |
Bắt đầu từ ngày 1-8, ngành đường sắt tung ra đợt giảm giá mới từ 10-25% với những khách hàng đặt vé sớm. Nếu hành khách đặt vé trước 60 ngày, giá vé từ Huế đi thành phố Hồ Chí Minh chỉ còn khoảng 150 ngàn đồng - bằng đúng 50% giá vé ô-tô loại thường. Không những thế, ngành đường sắt đang có nhiều chính sách mới linh động chuẩn bị đưa vào vận dụng, như bán giá đặc biệt cho những ghế trống trước giờ tàu chạy… Tất cả những nỗ lực này ngay lập tức có hiệu quả khi lượng khách đã tăng lên khoảng 15-20%. Riêng trong đợt Tết và thi đại học vừa qua, con số này tăng xấp xỉ 30% so với cùng kỳ năm ngoái.
Cùng thời điểm này, hãng hàng không giá rẻ Jetstar của Úc chính thức “bắt tay” với Pacific để hình thành nên hãng hàng không giá rẻ Jetstar Pacific. Ngay khi đi vào hoạt động, Jetstar Pacific đã có màn “ra mắt” rất ấn tượng là tung ra thị trường 20 ngàn vé giá cực rẻ (15 ngàn đồng/vé). Mặc dù việc sở hữu được một chiếc vé với giá như vậy không đơn giản, thế nhưng Jetstar Pacific đã thành công bước đầu khi tạo được sự quan tâm của hành khách.
Và mới đây nhất, hãng đã thực hiện đợt khuyến mãi mới từ ngày 16-7 đến 23-7 với mức giá rất thấp, chỉ khoảng 200 ngàn đồng có thể sở hữu chiếc vé đi tuyến Đà Nẵng - Hà Nội. Với những chiêu tiếp thị trên, chỉ trong thời gian rất ngắn đã có một lượng khách lớn chọn Jetstar Pacific để đi. Theo phân tích của nhiều người, với giá vé chỉ bằng một nửa so với vé xe ô-tô, hay ở mức tương đương hoặc cao hơn một ít nhưng lại tiết kiệm hơn 20 lần về thời gian, quả là con số rất ấn tượng với nhiều người.
Vận tải hành khách đường bộ khó khăn trăm bề
Theo ông Lê Văn Huấn, một chủ xe chạy tuyến Đà Nẵng - thành phố Hồ Chí Minh gần 30 năm qua, chưa bao giờ lĩnh vực vận tải lại khó khăn như bây giờ. Những năm trước đây, nếu có ế ẩm thì đến “vụ chính” như Tết, học sinh thi đại học... không có đủ xe để chạy, vì thế có thể cân đối thu chi cả năm nên vẫn sống được. Còn hiện nay gần như không còn “vụ chính” nữa. Một ví dụ là trong đợt Tết vừa qua và gần đây là kỳ tuyển sinh đại học, lượng khách có tăng lên nhưng khi xe xuất bến, lượng khách cũng chỉ gần kín hết ghế.
Không có quá nhiều khách để có thể chạy tăng chuyến như những năm trước. Còn ông Tăng Thành Nhân, chủ xe chạy tuyến Đà Nẵng - Nha Trang cho biết: Vừa rồi giá dầu tăng hơn 2 ngàn đồng/lít, như vậy mỗi chuyến chạy Đà Nẵng - Nha Trang và ngược lại, chúng tôi phải chi thêm khoảng gần 400 ngàn đồng. Thế nhưng giá vé Đà Nẵng - Nha Trang vẫn giữ mức 120 ngàn đồng. Giỏi tính toán lắm mới không bị lỗ. Việc nâng giá cước lúc này rất khó vì hành khách đã bỏ qua đi tàu lửa và máy bay hết rồi, nếu nâng thì còn ai đi xe nữa.
Theo nhận định của ông Nguyễn Văn Tân, Chủ nhiệm HTX dịch vụ vận tải khách đường bộ Liên Chiểu, giá xăng dầu tăng đúng mùa thấp điểm vận tải trong năm, điều này có nghĩa cứ xuất bến là cầm chắc lỗ. Hiệp hội vận tải hành khách thành phố dự kiến sẽ tính chuyện tăng giá cước vào đầu tháng 8 này, tuy nhiên đây là bài toán quá khó bởi vì hành khách vốn đã giảm, nay tăng giá vé sẽ càng giảm thêm. Đó là chưa kể đến thực tế nếu tăng giá vé sẽ phải tăng thuế và tăng tiền trả cho tài xế, phụ xe…Ngành vận tải đường bộ thực sự khó khăn, vì thế không khó hiểu khi gần đây có nhiều chủ phương tiện xin nghỉ tạm thời hoặc rao bán xe.
Bài và ảnh: TRẦN LUÂN SƠN
