Thành phố Đà Nẵng được đánh giá là một trong những địa phương đi đầu trong việc nỗ lực tạo ra môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi và hấp dẫn. Điều này đã được thể hiện qua kết quả điều tra Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) trong nhiều năm trước.
 |
| Lãnh đạo thành phố Đà Nẵng giới thiệu tiềm năng, môi trường và cơ hội đầu tư. Ảnh: DUYÊN ANH |
Tuy nhiên, hai năm 2011-2012, kết quả xếp hạng PCI Đà Nẵng không còn trong top những địa phương dẫn đầu. Năm 2012, Đà Nẵng bị tụt xuống hạng thứ 12 với 61,71 điểm (so với 66,98 điểm năm 2011). Tình trạng suy giảm về điểm số và tụt hạng PCI của Đà Nẵng đặt ra yêu cầu cần phải xem xét kỹ lưỡng các nguyên nhân, vấn đề tồn tại thông qua 9 lĩnh vực điều hành mà Chỉ số PCI được xây dựng. Trên cơ sở đó, chính quyền thành phố có những điều chỉnh và cải thiện một cách đúng đắn, kịp thời.
Hai năm trở lại đây, Đà Nẵng có sáng kiến đặt hàng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế-xã hội thành phố (VNC) tổ chức khảo sát độc lập, trên cơ sở kế thừa các chỉ số PCI của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhằm thu nhận những đánh giá, góp ý mới nhất của doanh nghiệp trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, kết quả khảo sát năm nào của VNC cũng báo động nguy cơ Chỉ số PCI Đà Nẵng tiếp tục “tổn thương” so với kết quả được công bố đầu năm của VCCI.
Tại cuộc họp nghe báo cáo và phân tích kết quả khảo sát của VNC mới đây do Phó Chủ tịch UBND thành phố Phùng Tấn Viết chủ trì, lãnh đạo các sở, ban, ngành đều bày tỏ quan điểm khó hiểu và nghi ngờ kết quả khảo sát. Nhiều đại biểu đồng quan điểm cho rằng, việc lấy mẫu của VNC chỉ tập trung vào doanh nghiệp dịch vụ ở khu vực quận Hải Châu và Thanh Khê. Đó hầu hết là những doanh nghiệp siêu nhỏ nên phản ánh, đánh giá của doanh nghiệp chưa thể đầy đủ và chính xác. Đơn cử, lãnh đạo Sở Tài nguyên-Môi trường thành phố chỉ ra, doanh nghiệp siêu nhỏ là doanh nghiệp gia đình, nên chủ yếu đi thuê văn phòng thì không thể có sự ổn định trong sử dụng đất.
“Doanh nghiệp siêu nhỏ thường có sai phạm trong việc tự kê khai thuế, do đó phải “thương lượng với cán bộ thuế là tất yếu trong kinh doanh”, nhất là khi cơ quan thanh tra thuế tiến hành hậu kiểm. Điều này thể hiện khảo sát giảm điểm ở các chỉ số chi phí thời gian thực hiện các quy định Nhà nước và chi phí không chính thức”, ông Trần Văn Miên, Cục trưởng Cục Thuế thành phố khẳng định. Kết quả kiểm tra, kiểm soát gian lận thương mại, theo ông Phan Văn Kha, Giám đốc Sở Công thương, có đến 80% trong số 1.000 doanh nghiệp siêu nhỏ bị kiểm tra có sai phạm về hàng giả, nhái, không xuất xứ... nên doanh nghiệp phải chấp nhận việc “bị làm phiền” thường xuyên của cơ quan quản lý thị trường, để bảo đảm quyền lợi cho người tiêu dùng.
Còn theo ý kiến đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư, tổ Một cửa của Sở này đã “làm hết sức” để bảo đảm đúng thời gian quy định về thủ tục đăng ký kinh doanh, nhưng không hiểu vì sao doanh nghiệp vẫn chưa hài lòng, biểu hiện cụ thể số ngày đăng ký kinh doanh tăng thêm 1 ngày (10 ngày trong khi quy định là 9 ngày).
Quan điểm chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND thành phố Phùng Tấn Viết là các ngành phải mổ xẻ quyết liệt và tìm ra giải pháp triệt để. Tuy nhiên, qua cuộc họp đó, vẫn chưa có ngành nào thấy thiếu sót, khuyết điểm của mình ở đâu, nếu chỉ dựa vào các hệ số tham chiếu mang tính tương đối từ khảo sát này. Thay vào đó, các ngành kiến nghị VNC tiếp tục khảo sát lại và bổ sung việc chọn mẫu hợp lý hơn, mở rộng địa bàn và đối tượng doanh nghiệp.
Có một nghịch lý là khi VCCI công bố kết quả PCI hằng năm thì không có địa phương nào đặt ra câu hỏi ngờ vực về tính thiếu chính xác mặc dù chỉ số này cũng chỉ dựa trên chọn mẫu nhiều nhất là 257 doanh nghiệp/địa phương. Trong khi đó, khảo sát của VNC thu thập từ 362 doanh nghiệp dân doanh thì bị “vặn” đủ đường.
Khách quan nhìn nhận, năm nào thành phố cũng đặt VNC vào “thế” phải tiến hành khảo sát cấp bách sau khi VCCI công bố Chỉ số PCI hằng năm. Chỉ trong vòng 12 ngày hoàn thành khảo sát, báo cáo phân tích và đề xuất giải pháp là điều quá khó để thực hiện chính xác. Nếu phải tiêu tốn thời gian, công sức và tiền bạc vào việc khảo sát độc lập trước một bước về môi trường kinh doanh đầu tư, thì nên chọn thời điểm phù hợp hơn, không quá phụ thuộc chờ đợi công bố kết quả Chỉ số PCI hằng năm, để rồi phải cập rập nghiên cứu, tìm ra giải pháp điều chỉnh thì đã hết nửa năm trời.
Phương Nguyễn - Duyên Anh
