Từ ngày 10-10-2013, theo quy định tại Nghị định 95/2013 của Thủ tướng Chính phủ về xử lý hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội (BHXH) với hành vi chậm đóng BHXH sẽ bị phạt tới 75 triệu đồng. Mặc dù mức phạt này đã tăng hơn so với mức cũ, song chưa đủ sức răn đe đối với các doanh nghiệp (DN).
 |
| Đăng ký kê khai bảo hiểm ở Bảo hiểm xã hội quận Hải Châu. |
Cũng như nhiều địa phương khác trên cả nước, Đà Nẵng hiện có số DN nợ BHXH tương đối lớn với tổng số nợ lên đến 140 tỷ đồng. Thời gian gần đây tình hình nợ đọng lại có chiều hướng phức tạp. Trong đó, nhiều DN bị các đơn vị BHXH kiện ra tòa, chấp hành án xong, lại tiếp tục nợ với số tiền lớn hơn gấp nhiều lần so với lần nợ trước đó. Điển hình như Công ty CP Lilama, bị khởi kiện tháng 4-2009 với số tiền nợ hơn 1,2 tỷ đồng, nhưng đến nay vẫn tiếp tục nợ với số tiền lớn hơn gấp đôi, gần 3 tỷ đồng.
Theo Bảo hiểm xã hội thành phố, nếu như năm 2012, BHXH khởi kiện 28 DN ra tòa thì 9 tháng đầu năm 2013 con số khởi kiện đã lên đến 46 DN. Trong đó, nhiều DN nợ đọng BHXH lớn, kéo dài. Ông Văn Phú Long, Trưởng phòng thu BHXH thành phố cho biết, đến cuối tháng 9-2013, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT (bao gồm cả bảo hiểm thất nghiệp) từ 3 tháng trở lên là gần 82 tỷ đồng (chiếm 58,6% tổng nợ).
Đây là con số nợ đọng khá cao và khó đòi, nhất là trong bối cảnh kinh tế suy giảm, nhiều DN gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh. Theo ông Nguyễn Hùng Anh, Giám đốc BHXH quận Hải Châu, có 2 nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ BHXH hiện nay. Một là, do tình hình kinh tế, sản xuất kinh doanh của DN gặp những khó khăn về vốn, sản phẩm không tiêu thụ được... Hai là, do nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của chủ sử dụng lao động chưa nghiêm, một số đơn vị chiếm dụng tiền BHXH, BHYT để sử dụng vào việc khác; sự phối hợp giữa các cơ quan, ngành chức năng thiếu chặt chẽ, chưa áp dụng đầy đủ các biện pháp xử lý các hành vi vi phạm; công tác quản lý thu chưa sâu sát và chặt chẽ…
Trước thực trạng này, BHXH thành phố cũng như BHXH các quận, huyện đã đẩy mạnh công tác đôn đốc, hướng dẫn các đơn vị thực hiện tốt các quy định của pháp luật về BHXH, BHYT; tăng cường công tác kiểm tra tại các đơn vị sử dụng lao động. Tuy nhiên, với tình hình sản xuất, kinh doanh hiện nay cùng với việc “nhờn luật” của các DN nên thu hồi nợ BHXH rất khó. Trên thực tế, trước sự chây ỳ, trốn đóng BHXH ngày càng gia tăng, các đơn vị BHXH trên địa bàn buộc phải chọn cách kiện các con nợ ra tòa, nhưng vẫn khó thu hồi nợ BHXH. Đó là chưa kể đến các DN bỏ trốn, giải thể, tạm ngừng kinh doanh thì càng khó đòi hơn.
Cụ thể, riêng BHXH quận Hải Châu đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành tiến hành kiểm tra các DN còn nợ BHXH. Kết quả, đã có 27/87 đơn vị đã nộp 100% số tiền nợ trước khi đoàn kiểm tra đến làm việc với số tiền 2,7 tỷ đồng, 21 đơn vị nộp một phần nợ với số tiền 682 triệu đồng và cam kết tiếp tục nộp dứt điểm trong thời gian tới. Đáng chú ý, vẫn còn 21 đơn vị nợ trên 1,5 tỷ đồng không thực hiện trích nộp BHXH…
Việc nhiều DN còn nợ đóng BHXH, BHYT là vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT. Điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của người lao động và công tác quản lý thu, chi của cơ quan BHXH; đặc biệt là các chế độ ngắn hạn như thai sản, ốm đau, trợ cấp thất nghiệp… Nếu không tìm cách tháo gỡ, thu nợ BHXH thì người lao động vô cùng thiệt thòi; vì vậy, cơ quan BHXH cần quyết liệt hơn trong việc thu nợ BHXH nhằm bảo đảm quyền lợi cho người lao động.
Bài và ảnh: THÀNH LÂN
