Nhiều nhóm khởi nghiệp trẻ chỉ tập trung vào việc phát triển sản phẩm, mở rộng thị trường… mà quên vấn đề bảo hộ thương hiệu và sở hữu trí tuệ. Điều này dễ dẫn họ tới những rắc rối không đáng có.
 |
| Một thương hiệu đã được đăng ký bảo hộ cả tên và hình ảnh logo. |
“Đứa con tinh thần” bỗng có... “em sinh đôi”
Chị Trịnh Thị Hồng (quận Liên Chiểu), Giám đốc Công ty TNHH Công nghệ sinh học Minh Hồng, đi lên từ một dự án khởi nghiệp “biến” rác thải hữu cơ thành nước rửa chén, lau nhà… Chị cho biết, ý tưởng này đến với chị sau lần tham dự hội nghị phát triển cộng đồng tại Philippines vào năm 2013. Trở về Đà Nẵng, chị mày mò tìm hiểu, thay đổi công thức sản xuất cho phù hợp rồi tạo ra những mẻ sản phẩm chất tẩy rửa hữu cơ đầu tiên từ chính những cọng rau muống, bó hoa héo trong nhà.
Chị Hồng kể, một lần nọ có phóng viên đến hỏi chị về những chai nước rửa chén đặt biệt này. Nghĩ đây là sản phẩm có thể giúp ích cho cộng đồng, chị “thật thà” kể chi tiết từng công đoạn, nguyên liệu, liều lượng… trong quá trình sản xuất. Vài tháng sau, chị ngỡ ngàng khi biết trong một cuộc thi kêu gọi vốn khởi nghiệp ở một tỉnh phía Bắc, sản phẩm của chị được một nhóm tác giả sử dụng và… đạt giải cao. Đương nhiên, trong nhóm tác giả ấy không có tên chị.
Rất may chị Hồng đã được Sở Khoa học và Công nghệ Đà Nẵng hỗ trợ để hoàn tất thủ tục đăng ký sở hữu trí tuệ chỉ một thời gian ngắn sau đó. Nhớ lại chuyện cũ, chị bảo: “Mình là người chỉ biết làm chứ đâu biết gì về thủ tục kinh doanh, nhưng sau chuyện này thì rút ra một bài học - phải biết bảo vệ những gì mình làm ra”.
Một doanh nghiệp khởi nghiệp khác khá có tiếng tại Đà Nẵng (đề nghị giấu tên) cũng từng gặp rắc rối với việc bảo hộ thương hiệu. Trước khi đăng ký thành lập doanh nghiệp, những người sáng lập dự án này nghĩ đến việc đăng ký bản quyền thương hiệu. “Vậy nhưng, những ngày đầu có quá nhiều việc phải làm, cộng thêm giấy tờ đăng ký rắc rối nên chúng tôi đành bỏ giữa chừng, định sau này sẽ quay lại hoàn thiện”, chị T., một thành viên của nhóm khởi nghiệp này cho biết. Nhưng đến lúc thương hiệu bắt đầu có tiếng tại Đà Nẵng, nhóm khởi nghiệp này “bổ ngửa” khi thấy địa chỉ trang web của mình bị một đối thủ khác cùng ngành nhái lại, chỉ thay phần đuôi “.com” bằng “.vn”. Thương hiệu chưa được đăng ký, cũng chẳng thể nào bỏ tiền ra mua hết tất cả các đuôi “.com”, “.vn” , “.net”…, doanh nghiệp này lâm vào cảnh “dở khóc, dở cười”. Chị T. nói: “May sao một nhà đầu tư của nhóm có một công ty chuyên tư vấn sở hữu trí tuệ nên giấy tờ đăng ký bảo hộ thương hiệu được “đẩy” đi nhanh chóng, xóa được trang web “nhái” kia”.
Phải tự bảo vệ mình
Ông Huỳnh Minh Nhật, nguyên Trưởng Văn phòng đại diện Cục Sở hữu trí tuệ tại Đà Nẵng so sánh: “Doanh nghiệp cũng như con người, ra đời cần phải có cái tên”. Ông Nhật cho biết, các doanh nghiệp khởi nghiệp nên xác định tầm quan trọng của việc đăng ký bảo hộ thương hiệu và sở hữu trí tuệ, đừng để “quảng bá rầm rộ, có được thị trường rồi lại bị… kiện vì trùng tên”.
Là nhà sáng lập doanh nghiệp khởi nghiệp mỹ phẩm thiên nhiên Arya Tara, chị Đỗ Lê Kim Huệ chia sẻ về hành trình đăng ký bảo hộ thương hiệu của mình. Chị Huệ cho biết, quá trình đăng ký có thể kéo dài từ 1-3 năm nên tốt nhất là bắt đầu thủ tục càng sớm càng tốt. “Trước đó, nên tra cứu trong hồ sơ của Cục Sở hữu trí tuệ xem thương hiệu của mình đã được sử dụng hay chưa. Một số doanh nghiệp nước ngoài còn đăng ký bảo hộ toàn cầu nên mình phải xem kỹ cả trong và ngoài nước”, chị Huệ nói.
Theo ông Nhật, một sản phẩm khởi nghiệp có thể được đăng ký nhãn hiệu hàng hóa, kiểu dáng công nghiệp, sáng chế… Một logo có thể đăng ký bảo hộ ở dạng nhãn hiệu (tại Cục Sở hữu trí tuệ) và dạng bản quyền tác giả (tại Cục Bản quyền). Ông Nhật khuyến nghị các doanh nghiệp khởi nghiệp đăng ký bảo hộ tài sản trí tuệ của mình càng sớm càng tốt và dưới tất cả các dạng có thể để phòng tránh rủi ro.
Chị T. chia sẻ, bất lợi của các nhóm khởi nghiệp trẻ luôn là “tiền ít, nhân lực ít” và thường là “nhân sự tay ngang chuyển sang làm pháp lý”. Tuy nhiên, theo chị Huệ, hiện nay thông tin về các thủ tục đăng ký sở hữu trí tuệ đều dễ dàng được truy cập trên mạng Internet, chỉ cần các nhóm khởi nghiệp “chịu khó” bỏ thời gian ra tìm hiểu là có thể làm được. “Phải xác định rằng việc này cũng quan trọng như phát triển sản phẩm hay kêu gọi vốn và tất cả những ai muốn khởi nghiệp cũng đều phải trải qua. Trải nghiệm càng nhiều, càng có thêm kinh nghiệm”, chị Huệ nói.
Bài và ảnh: KHANG NINH
