Chống thất thu thuế trong xuất nhập khẩu

Lợi dụng chính sách tạo điều kiện thông thoáng trong thông quan hàng hóa của Nhà nước, nhiều doanh nghiệp xuất, nhập khẩu đã có các hành vi gian lận, khai gian số lượng, xuất xứ hàng hóa nhằm trốn thuế, gây thất thu ngân sách Nhà nước hàng trăm triệu đồng. Thậm chí, nếu không được phát hiện kịp thời có thể gây thất thu hàng tỷ đồng tiền thuế.

Ngành Hải quan thành phố triển khai mạnh các hoạt động chống gian lận, trốn thuế trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu (ảnh mang tính minh họa).

Thủ đoạn tinh vi

Thời gian qua, tại cảng Đà Nẵng đã phát hiện nhiều trường hợp doanh nghiệp nhập khẩu hàng sai số lượng, tên hàng, mã số, vi phạm quy định về khai thuế dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp. Đặc biệt, đối với hàng xuất khẩu, doanh nghiệp lợi dụng sự thông thoáng trong việc thực hiện thủ tục hải quan điện tử để xuất khẩu hàng hóa khác với hàng hóa đã khai báo về mặt hàng, số lượng để buôn lậu, vận chuyển trái phép số lượng mặt hàng không có nguồn gốc hợp pháp, thuộc danh mục hàng xuất khẩu có điều kiện; khai báo những mặt hàng xuất nằm ngoài danh mục rủi ro, quản lý chuyên ngành nhằm sai lệch kết quả phân tích, xử lý thông tin trong quy trình phân luồng tờ khai để hệ thống phân luồng xanh nhằm xuất khẩu hàng hóa khác với khai báo về mặt hàng, số lượng để buôn lậu, trốn thuế. Các trường hợp này, qua kiểm tra đối chiếu, các mặt hàng (tên hàng) trên bộ chứng từ xuất trình tại thời điểm làm thủ tục hải quan khác với các chứng từ khác như vận đơn xuất, lược khai hàng hóa xuất. Đây là thủ đoạn hết sức tinh vi, lần đầu xuất hiện tại địa bàn do Cục Hải quan thành phố Đà Nẵng quản lý.

Nhiều vụ việc gian lận, gây thất thu thuế lớn được ngành Hải quan chuyển sang cơ quan công an điều tra. Đơn cử, tháng 7-2016, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng phát hiện Công ty TNHH Dịch vụ MTV Thành Hải khai gian mặt hàng xuất khẩu. Cụ thể, trong tờ khai, đơn vị này báo xuất khẩu 6 container vải vụn nhưng khi kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện có 2 container vận chuyển dây đồng (trọng lượng 41,4 tấn) và thỏi nhôm (98,6 tấn) với tổng trị giá gần 8 tỷ đồng. Với lô hàng này, nếu không phát hiện kịp thời sẽ gây thất thu thuế khoảng 1,5 tỷ đồng. Ngay sau khi bị phát hiện, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng đã chuyển hồ sơ vi phạm lên cấp trên và đề nghị khởi tố vụ án, hiện đã bàn giao cho cơ quan Công an xử lý.

Theo ông Nguyễn Quang Lãng, Chi cục Trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng, trên đây là hai vụ việc điển hình cho hành vi lợi dụng chính sách thông thoáng trong thông quan hàng hóa điện tử để gian lận trong khai báo số lượng, mặt hàng xuất khẩu nhằm trốn thuế. Nếu không phát hiện kịp thời không chỉ gây thất thu ngân sách Nhà nước mà hệ lụy kéo theo sẽ ảnh hưởng đến những doanh nghiệp làm ăn chân chính, có uy tín trong cùng ngành nghề.

Ngoài ra, đối với các mặt hàng có trị giá lớn, thuế suất cao như ô-tô các loại, doanh nghiệp lợi dụng việc nhập khẩu theo dạng quà biếu, tặng để khai báo trị giá hàng nhập khẩu thấp hơn so với giá trị thực rất nhiều để gian lận thuế. Đây là mặt hàng cần được siết chặt trong khâu quản lý nhằm chống thất thu thuế lớn vì năm 2016, lượng ô-tô nhập khẩu qua cảng Đà Nẵng tăng mạnh so với năm 2015.

Xử lý hàng chục vụ việc vi phạm, gian lận thuế

Thống kê từ Cục Hải quan thành phố Đà Nẵng cho biết, tính đến ngày 15-11-2016, toàn ngành đã xử phạt 121 vụ việc vi phạm pháp luật Hải quan, với tổng số tiền gần 1,9 tỷ đồng; phạt bổ sung 1 vụ với số tiền gần 19 triệu đồng; ấn định thuế 51 vụ với số tiền hơn 8 tỷ đồng; trị giá tang vật tịch thu bán đấu giá gần 19 triệu đồng. Tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính nộp vào ngân sách gần 1,9 tỷ đồng. Riêng tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng đã phát hiện 76 vụ việc vi phạm pháp luật hải quan, với số tiền xử phạt 340 triệu đồng, số thuế truy thu gần 300 triệu đồng.

Để phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi gian lận, trốn thuế trong hoạt động xuất nhập khẩu, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng đẩy mạnh rà soát, đánh giá và phân tích những tuyến đường vận chuyển, doanh nghiệp trọng điểm có mức độ rủi ro cao nhằm chuyển hướng phân luồng kiểm tra, xử lý. Hiện nay, tỷ lệ phân luồng đỏ (nhóm mặt hàng và doanh nghiệp nằm trong danh mục xuất, nhập khẩu có độ rủi ro cao) tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng ở mức khá cao (trên 10%) so với tỷ lệ chuẩn của Tổng cục Hải quan là 6%.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quang Lãng, công tác chống gian lận, trốn thuế dẫn tới thất thu ngân sách Nhà nước còn gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu do doanh nghiệp lợi dụng chính sách thông thoáng trong thông quan điện tử, doanh nghiệp tự kê khai về hàng hóa; lực lượng cán bộ tại Chi cục còn mỏng. Trong tháng 1-2017, Cục Hải quan tiếp tục đẩy mạnh công tác kiểm tra sau thông quan, tập trung vào những doanh nghiệp, lô hàng chưa kiểm tra, có dấu hiệu rủi ro cao… nhằm phát hiện, ngăn chặn kịp thời gian lận, lợi dụng để trốn thuế.

Bài và ảnh: KHÁNH HÒA