Kinh tế tập thể với nòng cốt là hợp tác xã ở nước ta có lịch sử hình thành, phát triển cách đây 76 năm và được Thủ tướng Chính phủ đồng ý lấy ngày 11-4 hằng năm là Ngày Hợp tác xã Việt Nam. Thủ tướng Chính phủ vừa tiếp tục chỉ đạo, định hướng những giải pháp trọng tâm thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong thời gian đến để khu vực kinh tế này ngày càng đóng vai trò, vị trí là thành phần kinh tế quan trọng, không thể thiếu trong nền kinh tế.
Theo Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đưa tư tưởng HTX vào Việt Nam. Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, ngày 11-4-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư kêu gọi điền chủ, nông gia Việt Nam tham gia HTX nông nghiệp: “Việt Nam là một nước sống về nông nghiệp, nền kinh tế lấy canh nông làm gốc. Nông dân muốn giàu, nông nghiệp muốn thịnh thì cần phải có HTX. HTX là hợp vốn, hợp sức với nhau. HTX nông nghiệp là một cách làm cho nhà nông đoàn kết, làm cho nhà nông thịnh vượng. HTX nông nghiệp giúp cho nhà nông đạt đến mục đích, đã ích quốc lại lợi dân”.
Sau 19 năm, vào ngày 11-4-1964, Bác Hồ gửi thư cho đại hội HTX và đội sản xuất nông nghiệp tiên tiến miền núi và trung du, khen ngợi những HTX điển hình tiên tiến và yêu cầu các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo các HTX nông nghiệp phát triển. Với ý nghĩa của ngày 11-4, ngày đánh dấu 2 sự kiện quan trọng đối với phong trào HTX của Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đồng ý lấy ngày 11-4 hằng năm là Ngày Hợp tác xã Việt Nam tại Quyết định số 1268/QĐ-TTg ngày 27-7-2011.
Tính đến nay, cả nước có 27.394 HTX, tăng 2.283 HTX so với năm 2020; 108 liên hiệp HTX, 119.710 tổ hợp tác. Trong đó, có 18.146 HTX nông nghiệp, 2.078 HTX thương mại và dịch vụ, 1.632 HTX vận tải, 2.446 HTX công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, 850 HTX xây dựng, 523 HTX môi trường, 1.181 quỹ tín dụng nhân dân. Khu vực kinh tế tập thể (KTTT), HTX thu hút hơn 8 triệu thành viên, 2,5 triệu lao động tham gia, tăng 23.453 thành viên (đại diện hộ gia đình) so với năm 2020; thu nhập bình quân đạt 47,5 triệu đồng/năm/lao động. Tổng vốn điều lệ HTX đạt gần 50.000 tỷ đồng, tổng tài sản đạt 184.000 tỷ đồng, hơn 40% số HTX hoạt động có hiệu quả...
Vừa qua, tại Thông báo số 67/TB-VPCP ngày 4-3-2022 của Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá, KTTT mà nòng cốt HTX là thành phần kinh tế quan trọng, luôn được Đảng, Nhà nước khuyến khích phát triển. HTX ở nước ta được hình thành và phát triển qua các thời kỳ lịch sử với những bước thăng trầm, vượt qua khó khăn, thử thách, có những đóng góp quan trọng vào công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong 20 năm qua, cả nước đã xuất hiện thêm nhiều loại hình, mô hình KTTT, HTX hoạt động hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập, xóa đói giảm nghèo cho các thành viên, góp phần xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh, an ninh, trật tự, an toàn xã hội. KTTT, HTX đã có nhiều chuyển biến tích cực về chất và lượng; cơ bản khắc phục tình trạng yếu kém kéo dài, tận dụng và khai thác được dư địa, tiềm năng, không gian phát triển, từng bước khẳng định vị trí, vai trò của một trong những thành phần kinh tế nền tảng trong nền kinh tế quốc dân. Việc chuyển đổi, tổ chức lại các HTX theo quy định của Luật Hợp tác xã năm 2012 đã cơ bản hoàn thành; công tác vận động, hướng dẫn thành lập các HTX mới đạt được kết quả quan trọng...
Thủ tướng Chính phủ khẳng định, khu vực KTTT, HTX đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Cương lĩnh của Đảng đã khẳng định, kinh tế Nhà nước cùng với KTTT ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng yêu cầu đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức KTTT, HTX gắn với phát huy vai trò làm chủ, tăng cường lợi ích của các thành viên, nâng cao khả năng huy động nguồn lực.
Thủ tướng chỉ rõ, cơ hội, dư địa và tiềm năng phát triển của KTTT, HTX còn rất lớn, đặc biệt là HTX nông nghiệp. Thủ tướng cũng định hướng những giải pháp trọng tâm thúc đẩy phát triển KTTT, HTX trong thời gian đến, là tiếp tục hoàn thiện thể chế, tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, cơ chế, chính sách trên cơ sở tôn trọng các quy luật kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; xây dựng bộ máy quản lý Nhà nước về KTTT, HTX tập trung, thống nhất, xuyên suốt trong chỉ đạo, điều hành từ Trung ương đến địa phương; nghiên cứu, hỗ trợ ứng dụng sáng tạo khoa học công nghệ, nhất là công nghệ cao, công nghệ số, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức cho phát triển KTTT, HTX.
Bên cạnh đó, huy động mọi nguồn lực đẩy mạnh hợp tác công - tư; xây dựng mô hình quản trị KTTT, HTX tiên tiến, kết hợp với mô hình truyền thống phù hợp với điều kiện, tình hình cụ thể của nước ta, có kế thừa, ổn định, đổi mới và phát triển; tăng cường liên doanh, liên kết, xây dựng thương hiệu các sản phẩm theo chuỗi và theo thế mạnh của từng khu vực, vùng miền...
HOÀNG HIỆP - KIỀU PHƯƠNG
