Cuối tháng 5 vừa qua, các ngân hàng thương mại (NHTM) Nhà nước và NHTM cổ phần Ngoại thương Việt Nam đã thống nhất việc điều chỉnh giảm lãi suất (LS) ngoại tệ, trong đó, LS huy động bằng USD sẽ không quá 1,5%/năm, LS cho vay bằng USD không quá 3%/năm và được thực hiện từ 1-6.
 | |
|
Giao dịch tại một ngân hàng. |
Hiện nay, LS huy động USD được các NHTM Nhà nước áp dụng là 1,9%/năm và ở NHTM cổ phần là 2,4%/năm cho kỳ hạn 12 tháng, thậm chí trong 6 tháng đầu năm 2009, có ngân hàng đã từng đưa ra mức huy động lên tới 3%/năm, riêng các kỳ hạn trên 12 tháng lên tới 3,5% - 3,7%/năm, song LS cho vay USD vẫn đứng ở mức khá cao, khoảng 6 - 7%/năm.
Do đó, việc thống nhất điều chỉnh LS đầu vào và giảm LS cho vay USD xuống 3%/năm được đánh giá là hợp lý trong bối cảnh hiện nay. Điều này sẽ giải quyết được việc các DN có nhu cầu ngoại tệ để nhập khẩu vay vốn bằng tiền đồng để mua ngoại tệ thay vì vay vốn bằng ngoại tệ. Nhiều DN và người dân có nguồn thu ngoại tệ thay vì bán cho hệ thống NHTM thì lại dùng ngoại tệ để thế chấp vay tiền đồng. Đồng thời, khi LS vay vốn bằng ngoại tệ giảm thì sẽ thu hút được DN nhập khẩu. Bài toán cần mua USD để thanh toán không còn căng thẳng như trước đây, vì họ đã vay vốn bằng USD. Chính điều này sẽ giảm bớt áp lực đối với cung ngoại tệ, góp phần ổn định thị trường tiền tệ.
Tuy nhiên trên thực tế, do khó khăn đầu ra nên các NH huy động càng nhiều USD thì sẽ càng lỗ. Vì vậy, các NH phải cùng nhau đưa mặt bằng LS huy động USD xuống thấp hơn. Điều này sẽ tạo chênh lệch LS giữa vay vốn USD và vay tiền đồng ở mức thấp nhất và sẽ tạo được sức hút để các DN đi vay vốn USD thay vì chỉ đi mua USD.
Đó cũng chính là nền tảng để các NH tạo động lực cho thanh khoản và kích hoạt trở lại hoạt động bình thường của thị trường ngoại hối, sau khoảng thời gian dài có dấu hiệu khó khăn. Mặt khác, nó sẽ giúp ngăn chặn khả năng nguồn lớn ngoại tệ chảy vào Việt Nam để gửi ngân hàng, hưởng LS cao thông qua kiều hối, do LS cơ bản của USD hiện chỉ còn 0,25%/năm. Đặc biệt trong thời gian qua, giá vàng liên tục tăng ở những mức kỷ lục, khiến cho tâm lý lo ngại tiền đồng mất giá trong đa số người dân tăng cao nên nảy sinh tâm lý cất giữ ngoại tệ.
Theo nhận định của một lãnh đạo NHTM cổ phần, sau khi Nhà nước tiến hành hỗ trợ lãi suất (LS) vay tiền đồng 4% đã đưa mặt bằng LS vay tiền đồng xấp xỉ bằng với ngoại tệ. Điều này vô tình khuyến khích các DN có nhu cầu ngoại tệ để nhập khẩu, vay vốn bằng tiền đồng để mua ngoại tệ thay vì vay vốn bằng ngoại tệ. Chính vì thế, nguồn vốn huy động bằng USD hiện vẫn ứ đọng ở hệ thống ngân hàng. Trong khi đó, thời gian gần đây, DN thường chọn vay tiền đồng, kể cả các DN nhập khẩu, làm cho lượng cung ngoại tệ trên thị trường ngày càng trở nên khó khăn.
Vì vậy, để bình ổn thị trường ngoại hối, ngoài biện pháp chấn chỉnh các quầy thu đổi ngoại tệ, phạt hành chính tới 30 triệu đồng đối với việc niêm yết giá hàng hóa bằng ngoại tệ… thì việc thống nhất thực hiện giảm LS đầu vào để hạn chế nguồn vốn huy động USD là việc làm rất cần thiết hiện nay. Việc tăng cường kiểm tra, thanh tra trên diện rộng hoạt động kinh doanh ngoại hối của các NHTM sẽ giải quyết tình trạng các doanh nghiệp găm giữ ngoại tệ, không bán lại cho các NHTM, sử dụng ngoại tệ thế chấp để vay nội tệ.
Bài và ảnh: THÀNH LÂN
