Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), chỉ hơn 1 tháng nữa, việc huy động vàng của các tổ chức tín dụng (TCTD) sẽ kết thúc. Tuy nhiên trong thời gian gần đây, nhiều thông tin cho rằng NHNN sẽ tiếp tục gia hạn thêm việc huy động vàng như đã từng làm cách đây hơn 5 tháng.
Song theo lãnh đạo NHNN Chi nhánh thành phố Đà Nẵng, mặc dù còn tồn đọng nhiều vấn đề nhưng NHNN sẽ không gia hạn thêm thời hạn huy động vàng nhằm bảo đảm sự nhất quán trong chính sách tiền tệ. Qua thống kê cho thấy, số lượng các TCTD còn hoạt động trong lĩnh vực huy động vàng không nhiều. Bên cạnh các NH đã ngừng hẳn hoạt động huy động vàng, chỉ nhận giữ hộ vàng cho dân, còn một số NH đáng chú ý như: Á Châu (ACB), Xuất nhập khẩu (Eximbank), Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), Nam Á (Nam A Bank), Phương Nam (Southern Bank)... đang hoạt động trong lĩnh vực này.
 |
| Thị trường vàng trong thời gian qua đã có những biến động mà nguyên nhân được cho là do tác động từ thời hạn cuối việc huy động vàng (ảnh mang tính minh họa). |
Theo Thông tư số 11/2011/TT-NHNN, kể từ ngày 1-5-2011, các TCTD phải ngưng huy động và cho vay vàng, các NH có một năm để tất toán các hợp đồng đã ký. Tuy nhiên, do lượng vàng thiếu hụt nên NHNN đã gia hạn thêm 7 tháng cho các NHTM lùi mốc tính đến ngày 25-11-2012. Như vậy, tính đến thời điểm này chỉ còn hơn một tháng nữa là hoạt động huy động vàng qua chứng chỉ vàng sẽ chấm dứt, nhưng trên thị trường, một số NH vẫn huy động vàng. Thậm chí những ngày đầu tháng 9, một số NH đã tăng lãi suất huy động vàng cao hơn nhiều so với mức lãi suất áp dụng trước đó. Cụ thể, Sacombank đã tăng lãi suất huy động chứng chỉ vàng lên 1,6%, kỳ hạn 1-2 tháng; ACB là 1,4%/năm, nếu gửi trên 10 lượng sẽ được thưởng thêm 0,2 điểm phần trăm lãi suất. Mức lãi suất 1,6%/năm với chứng chỉ gửi vàng trên 10 lượng cũng được áp dụng tại Eximbank trong chương trình “Kỳ hạn vàng, ưu đãi vàng”, nếu gửi thấp hơn, mức lãi mà khách hàng được nhận là 1,4%/năm cho kỳ hạn gửi từ 1 - 2 tháng...
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, một diễn biến khác cho thấy thị trường huy động vàng qua chứng chỉ có sự biến động không nhất quán. Cụ thể, cũng trong thời điểm này, nhiều NH áp dụng mức lãi suất huy động vàng rất thấp, như tại Southern Bank, chứng chỉ tiền gửi vàng SJC là 1%/năm, cho cả ba kỳ hạn 1, 2, 3 tháng. Nam A Bank cũng chỉ huy động kỳ hạn 1 - 3 tháng với lãi suất 0,8%/năm. Cũng có nhiều NH chỉ triển khai dịch vụ giữ hộ vàng không thu phí. Theo ACB, để bù đắp cho việc vàng bị rút ra nhiều trong cuối tháng 8 và một số khách rút do giá vàng tăng cao trong thời gian gần đây, ngoài việc mua thêm vàng ngoài thị trường, mua lại vàng của khách rút, ACB phải tăng lãi suất huy động lên để giữ chân người gửi.
Không chỉ huy động vàng qua chứng chỉ không nhất quán, mà ngay cả trên thị trường vàng vật chất, bất cập này cũng đang xảy ra. Điều này một lần nữa cho thấy thị trường vàng luôn tiềm ẩn những bất ổn, biến động khó lường. Khi hơn một tháng qua, thị trường vàng trong nước luôn dậy sóng. Những cơn sốt vàng diễn ra ngày một nhiều, khiến cho dư luận nghi ngờ về sự thiếu lành mạnh trong hoạt động kinh doanh trên thị trường này. Điểm đáng chú ý trên thị trường hiện nay là khoảng cách chênh lệch giữa giá vàng miếng SJC do NHNN độc quyền sản xuất so với giá vàng thế giới ngày càng mở rộng, đang nằm trong mức tăng, giảm 3 triệu đồng/lượng. Còn khoảng cách này so với giá vàng miếng thương hiệu khác trong nước thì lại thấp hơn, dưới 2 triệu đồng/lượng. Và đây cũng là một bất cập của thị trường vàng hiện nay.
Vì vậy, đã có những ý kiến cho rằng nguyên nhân của cơn sóng vàng thời gian qua là do các NHTM, bởi họ là người mua tích cực trên thị trường và góp phần vào sự tăng giá mạnh mẽ của thị trường vàng trong nước. Tuy nhiên, nguyên nhân quan trọng nhất được cho dẫn đến tình trạng này là do các NH đang cần vàng để tất toán hoạt động huy động vàng kết thúc vào ngày 25-11 tới đây. Hoạt động này tăng mạnh đã ảnh hưởng đến nguồn cung vàng tại NH, khiến cho các NH phải tìm nguồn bổ sung từ việc mua vàng tại SJC và phải tăng lãi suất huy động để giảm bớt lực rút từ người dân và khuyến khích họ gửi lại. Mặt khác, thị trường hiện nay rất khó để cho tất cả các NH điều chỉnh đủ được lượng vàng này là do giá thế giới đang tăng cao từng ngày và nguồn cung vàng SJC trong nước nhỏ giọt. Áp lực này đang đè nặng lên các NHTM đang còn huy động vàng. Và nếu giá vàng thế giới tiếp tục duy trì ở mức cao như hiện nay, chắc chắn bất ổn chưa đến hồi kết.
Bài và ảnh: PHƯƠNG UYÊN
