Ngân hàng "bốc thuốc sai", dân chịu thiệt

(ĐNĐT) - “Do cách làm không trúng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong việc can thiệp bình ổn thị trường, đã làm cho thị trường vàng trong nước càng rối thêm trong thời gian gần đây. Nếu cứ để như thế sẽ thiệt cho dân mình và còn nguy hại cho Quỹ dự trữ Quốc gia nữa”.

Đây là ý kiến của ông Nguyễn Văn Lý (nguyên Giám đốc Công ty CP Vàng bạc đá quý SJC Đà Nẵng) gửi đến Báo Đà Nẵng nhân đọc bài: “Sự khó hiểu của chính sách” đăng trên Báo ĐNĐT ngày 1-4-2013, bình luận về các chính sách để bình ổn thị trường vàng của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam. ĐNĐT xin lược ghi ý kiến của ông Lý chung quanh vấn đề này. 

Theo ông Nguyễn Văn Lý, không ít chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước đều không đồng tình với sự can thiệp quá sâu của NHNN vào việc bình ổn thị trường vàng. Chẳng hạn, ngày 28-3-2013 vừa qua, NHNN tổ chức đấu thầu 26.000 lượng vàng nhưng lại đưa mức giá sàn cao hơn giá thị trường và chỉ có 2 đơn vị trúng thầu với 2.000 lượng. Điều này đã làm rối thêm thị trường vàng và đồng thời làm giá vàng trong nước và giá thế giới lại nới rộng lên mức 3,3-3,4 triệu đồng/lượng (trước thời điểm chưa đấu thầu, chênh lệch là 2,8 triệu đồng/lượng).

Ông Nguyễn Văn Lý cho rằng, với các chính sách cũng như cách làm của NHNN hiện nay khiến thị trường  vàng càng rối thêm. Trong ảnh: Khách hàng đến giao dịch mua bán vàng tại SJC Đà Nẵng (ảnh Trọng Hùng)

Với mục đích bình ổn thị trường vàng, NHNN đã thực hiện các chính sách độc quyền như: chọn vàng miếng SJC là thương hiệu vàng quốc gia; độc quyền xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu, sản xuất vàng thương hiệu SJC. Và bằng biện pháp hành chính trên, NHNN đã xóa bỏ gần 8.000 đơn vị kinh doanh vàng miếng, chỉ cấp phép kinh doanh cho nhóm các NHTM và một vài doanh nghiệp… Như vậy, các chính sách và cách làm như trên của NHNN không khác gì là một nhà kinh doanh vàng thực thụ. Và khi NHNN đã là một nhà kinh doanh thì phải tính đến lợi ích của mình. Chưa hết, NHNN lại đem vàng dự trữ Quốc gia ra cho đấu thầu, nên mức giá sàn đưa ra đấu thầu vừa qua đã cao hơn giá thị trường trong nước tại thời điểm đấu thầu và cao hơn nhiều so với giá vàng thế giới để tránh khỏi trách nhiệm làm thất thoát tài sản quốc gia.

Cũng theo ông Lý, giá vàng thế giới là một ẩn số khó lường, nhưng không hiểu sao NHNN lại đem vàng dự trữ quốc gia ra cho đấu thầu (?!). Bởi, trách nhiệm của NHNN được quy định trong Nghị quyết kỳ họp thứ tư của Quốc hội khóa XIII và Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ về những giải pháp chủ yếu chỉ đạo, điều hành thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2013 là: NHNN cần khắc phục bất cập trong quản lý, ổn định thị trường vàng, bảo đảm giá vàng trong nước sát với giá vàng quốc tế, bảo đảm quyền lợi và lợi ích hợp pháp về tài sản của người dân. Như vậy, trách nhiệm được giao đã rõ ràng, nhưng dường như cách làm của NHNN lại "không giống ai". Từ trước nay trên thế giới, không có bất cứ một nước nào mà Ngân hàng Trung ương lại nhúng tay trực tiếp vào kinh doanh vàng. Chưa có ngân hàng nào trên thế giới độc quyền nhập khẩu nguyên liệu, sản xuất, sau đó đấu giá để cung cấp nguồn cung vàng cho thị trường. Trong khi tại Việt Nam, NHNN lại kiêm tất cả vai trò này. Kiểu bình ổn thị trường vàng của NHNN có thể giống như một bác sĩ chẩn đoán được bệnh, nhưng bốc thuốc sai hoặc biết bệnh nhưng không biết nguyên nhân dẫn đến bệnh… thành ra đưa ra phương thuốc chữa bệnh không đúng, không chữa lành bệnh mà còn gây rối thêm.

Mới đây, NHNN đã có Công văn số 1889/NHNN-QLNH ngày 21-3-2013 yêu cầu các TCTD không được chuyển đổi vốn huy động bằng vàng thành đồng Việt Nam hoặc các hình thức bằng tiền khác cũng như không được sử dụng vàng huy động để cầm cố, thế chấp, ký quỹ bảo đảm cho nghĩa vụ trả nợ tiền vay tại TCTD khác. TCTD không được cho khách hàng vay vốn để mua vàng, trừ trường hợp được Thống đốc NHNN chấp thuận cho phép vay vốn mua vàng để sản xuất, gia công vàng trang sức mỹ nghệ. TCTD thực hiện các biện pháp cần thiết để thu hồi các khoản cho vay bằng vàng hoặc chuyển đổi dư nợ sang đồng Việt Nam; không được gia hạn các khoản vay trên nhằm khẩn trương tất toán số dư huy động và cho vay vốn bằng vàng theo quy định tại Thông tư 12/2012/TT-NHNN. Phải thực hiện đúng nguyên tắc về hoạt động quản lý tài sản, bảo quản giữ hộ (bao gồm giữ hộ vàng); theo đó, khách hàng phải trả phí cho TCTD thực hiện dịch vụ giữ hộ; các mức phí dịch vụ quản lý, bảo quản, giữ hộ vàng phải được niêm yết công khai...

Theo ông Lý, nội dung của chỉ thị trên đây mới là một trong các phương thuốc cần thực hiện sớm để trị "bệnh bất ổn" của thị trường vàng. Và nếu như Công văn 1889 của NHNN đưa ra vào thời điểm trước khi ban hành Nghị định 24/2012/CP ngày 3-4-2012 của Chính phủ, thì mọi chuyện sẽ khác, thị trường vàng sẽ dần bình ổn và sẽ bình ổn nhanh hơn cách làm như trong thời gian vừa qua và hiện nay của NHNN.

Cũng xin nói thêm rằng, NHNN luôn khẳng định chỉ bình ổn thị trường vàng chứ không bình ổn giá vàng. Như vậy câu hỏi đặt ra, liệu NHNN đã làm hết trách nhiệm chưa và NHNN bình ổn thị trường vàng để làm gì đây?

Không biết rồi đây, NHNN sẽ làm những gì nữa, thị trường vàng rồi sẽ được bình ổn hay không, giá vàng trong nước có được kéo sát về với giá thế giới hay không và người dân có được hưởng lợi từ những chính sách về quản lý, điều hành thị trường vàng của NHNN? Những điều này còn phải phụ thuộc vào việc NHNN có chấp nhận những góp ý của công luận, của các chuyên gia kinh tế để sửa sai các chính sách cũng như cách làm của NHNN trong việc bình ổn thị trường vàng thời gian qua.

Trọng Hùng lược ghi