Căng thẳng quan hệ Nga-NATO

Vụ bê bối gián điệp và những căng thẳng mới về Gruzia đã xóa tan những hy vọng rằng, quan hệ giữa NATO và Nga có thể đang hướng tới một thời kỳ ổn định. “Quan hệ Nga-NATO là một mối quan hệ khó khăn với những thăng trầm. Hiện mối quan hệ này đang xuống dốc”, Fraser Cameron, Giám đốc Trung tâm EU-Nga tại Brussels, nói.

	Xe tăng và xe bọc thép chở binh sĩ Gruzia tới căn cứ xảy ra nổi loạn.

Theo Fraser Cameron, có những quan điểm rất khác nhau trong NATO về cách đối phó với Nga. Một số nước coi Nga là mối đe dọa hiện hữu trong khi những nước khác cho rằng, quan hệ Nga-NATO quá quan trọng nên không thể cắt đứt và Nga có thể giúp giải quyết các vấn đề Iran và Afghanistan. Nga lúc nóng lúc lạnh và dường như không có một quan điểm rõ ràng. Có lẽ họ không muốn trao cho người Mỹ một thành công chóng vánh và có thể để những vấn đề này kéo dài dai dẳng. Tuy nhiên, tin tốt là chí ít thì Mỹ và Nga đang đối thoại. Đối thoại Nga-Mỹ đã biến mất dưới thời chính quyền Bush. 

Hôm 6-5, Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố sẽ trục xuất Isabelle Francois, Giám đốc Phòng thông tin NATO tại Moscow, đồng thời là tùy viên của Đại sứ quán Canada tại Nga, cùng một nhân viên của bà này. “Chúng tôi sẽ chính thức công bố các biện pháp của mình ngay sau khi đưa ra một văn bản liên quan... Chúng tôi không phải là phía đầu tiên thực hiện phương cách này, chúng tôi buộc phải làm như vậy”.

Trong khi đó, truyền thông Nga dẫn nguồn tin ngoại giao cho biết, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov sẽ không dự hội nghị cấp bộ trưởng Nga - NATO diễn ra vào cuối tháng này. Quyết định trên dường như để phản đối việc hai nhà ngoại giao Nga bị trục xuất khỏi trụ sở chính của NATO ở Brussels của Bỉ. “Do hành động khiêu khích chống lại hai nhân viên của phái bộ Nga ở NATO, sẽ không còn kế hoạch dự hội nghị cấp bộ trưởng của Hội đồng Nga - NATO nữa”, Thông tấn xã Ria Novosti đưa tin.
 
Đại diện thường trực của Nga tại NATO Dmitry Rogozin cho biết, Nga đã thông báo với các đối tác rằng, hội nghị cấp bộ trưởng là không thích hợp và cần có cuộc họp khẩn ở cấp đại sứ để giải quyết bất đồng. Ông Rogozin cũng xác nhận, Bộ Ngoại giao Bỉ đã chính thức thông báo cho Nga về việc rút tư cách đại diện và trục xuất hai nhà ngoại giao Nga, vì cáo buộc họ làm gián điệp.

Một nhân tố nữa làm quan hệ Nga - NATO xấu đi là việc Nga vừa chính thức kiểm soát các đường biên giới của hai vùng ly khai Abkhazia và Nam Ossetia thông qua hiệp định đã ký với hai vùng này. Sau khi Gruzia tấn công Nam Ossetia hồi tháng 8-2008, Nga đã ủng hộ độc lập của Abkhazia và Nam Ossetia. Phát ngôn viên James Appathurai của NATO nói rằng, hành động của Nga rõ ràng vi phạm các thỏa thuận đã đạt được với EU về việc kiểm soát hai vùng ly khai trên.

Hy vọng tốt nhất về cải thiện quan hệ Nga-NATO lúc này nằm ở các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nga về vũ khí hạt nhân. Hai bên đã đạt được về hạn chót cho một thỏa thuận vào tháng 12 tới. Nếu họ ký được thỏa thuận này, đó sẽ là một thành công. Tuy nhiên, vẫn còn trở ngại trong tương lai bởi mối quan hệ cơ bản vẫn chưa được giải quyết. Đó là vẫn còn sự nghi ngờ giữa các thành viên NATO về quyết tâm của Moscow gây ảnh hưởng với các nước láng giềng. Trong khi Moscow nghi ngờ rằng, NATO muốn Nga quay trở lại thời kỳ bất ổn của những năm 1990, khi Nga ở thế thụ động.

GIA HUY