Kênh truyền hình Nhà nước Iran dẫn lời nhà thương lượng hàng đầu của nước Cộng hòa Hồi giáo này, ông Saeed Jalili, cho biết, Iran đã chuẩn bị “một đề xuất hạt nhân mới” và sẵn sàng đàm phán với các cường quốc trên thế giới. Liệu Iran đã chấp nhận ngừng chương trình hạt nhân hay đây chỉ là một thủ thuật ngoại giao, giữa lúc có thông tin cho rằng, Iran đang cạn lực để phát triển chương trình hạt nhân?
 | |
|
Các chuyên gia di chuyển thùng chứa uranium phóng xạ tới cơ sở hạt nhân Isfahan, cách thủ đô Tehran 420km về phía nam. |
Nhà Trắng cũng thông báo rằng, Mỹ vẫn chưa nhận được bất kỳ một đề xuất hạt nhân mới nào từ phía Iran. Nhóm được biết đến với tên P5+1 gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ là Nga, Mỹ, Anh, Trung Quốc và Pháp, cộng với Đức đã đề nghị với Iran những sáng kiến thương mại để nước này ngưng chương trình làm giàu hạt nhân của họ. Washington đã cho Iran thời hạn đến phiên khai mạc Đại hội đồng LHQ vào cuối tháng 9 này, để chấp nhận đề nghị đàm phán với nhóm.
Trước tuyên bố trên của ông Saeed Jalili, chính quyền Iran cũng đã có một động thái mềm dẻo khác là cho phép LHQ thanh tra lò phản ứng hạt nhân lần đầu tiên trong suốt một năm qua. Iran đã cho phép Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) thanh tra lò phản ứng nước nặng Arak, đồng thời cho phép các thanh tra viên tăng cường giám sát đối với địa phận nhà máy làm giàu uranium Natanz. IAEA được phép gắn thêm các camera giám sát và các thiết bị thu thập thông tin quanh nhà máy làm giàu uranium Natanz.
Cách đây vài ngày, IAEA cho biết quá trình làm giàu uranium của Iran đang chậm lại so với trước. Điều này được IAEA đánh giá là một bước tiến bộ từ phía Iran mà cơ quan này vẫn mong đợi. Tuy nhiên, IAEA cho rằng Iran có thể đã đang tiến hành các nghiên cứu khoa học phục vụ cho việc chế tạo bom hạt nhân và dường như họ đã đạt được một số kết quả nghiên cứu.
Theo IAEA, trong vài tháng gần đây, Tehran đã gia tăng năng lực sản xuất rất đáng kể bằng việc lắp đặt thêm và đưa vào vận hành hàng trăm lò ly tâm mới. Báo The Times của Anh từng tiết lộ, Iran đã hoàn tất một chương trình nghiên cứu để tạo ra uranium cho sản xuất vũ khí vào mùa hè năm 2003 và nước này hoàn toàn có thể tạo ra một quả bom hạt nhân trong vòng 1 năm sau khi nhận lệnh từ Ali Khamenei. Tuy nhiên, Iran khẳng định, nước này chỉ đang cố gắng chế tạo các lò phản ứng hạt nhân phục vụ sản xuất điện dân sự và các tin tức như vậy là không chính xác.
Trong khi đó thì một quan chức ngoại giao tại Iran vừa tiết lộ thông tin rằng, Iran đã hết nguồn lực để phát triển tiếp chương trình hạt nhân. Nguyên nhân có thể là do Tehran đã cạn kiệt nguồn quặng uranium ô-xít phục vụ chương trình làm giàu uranium. Quặng uranium ô-xít là một trong những nguồn lực chính yếu để một quốc gia phát triển chương trình hạt nhân của mình.
Theo quan chức này thì quặng uranium ô-xít chỉ là một trong số rất nhiều thứ mà Iran đang thiếu hoặc gặp trục trặc, trong quá trình làm giàu uranium nói riêng và chương trình hạt nhân nói chung. Tuy nhiên, quan chức trên cũng khẳng định rằng, cũng không thể vì thế mà Tehran chấp nhận ngừng chương trình hạt nhân.
GIA HUY
