Thảm họa sóng thần ở nam Thái Bình Dương

Vào lúc 0 giờ 48 phút sáng 30-9 theo giờ Việt Nam, những đợt sóng thần ập vào quần đảo Samoa, ở khu vực nam Thái Bình Dương đã làm ít nhất 100 người thiệt mạng, hàng trăm người khác mất tích và hơn 1.000 người mất nhà cửa. Nguyên nhân gây ra sóng thần do một trận động đất mạnh 8 - 8,3 độ richter, với tâm chấn nằm sâu dưới lòng biển hơn 30km thuộc vùng biển nam Thái Bình Dương, cách đảo American Samoa thuộc Mỹ 190 km và cách quốc gia Samoa 200 km.

	Người dân làng Fagatogo chạy lên đồi cao tránh sóng thần.

Thủ tướng Samoa Tuilaepa Sailele Malielegaoi miêu tả trận sóng thần là thảm họa “không thể tưởng tượng được. Rất nhiều thứ đã ra đi. Rất nhiều người không còn.”.Các đợt sóng cao đến 4,5m tàn phá dữ dội các làng mạc, vùng dân cư ven biển khiến hàng ngàn người phải nhanh chóng chạy sâu vào đất liền tránh nạn.

Các hình ảnh ghi lại cho thấy tàu thuyền, xe cộ, nhà cửa bị sóng biển gây hư hại nặng nề, có cái bị hất văng xa hàng trăm mét. Tại New Zealand và những vùng lân cận cũng ghi nhận một số đợt sóng thần nhưng mức độ tàn phá ít dữ dội hơn. Nước láng giềng của New Zealand là Tonga cho biết, ít nhất 5 người đã chết bởi những đợt sóng thần có lúc cao đến 4m tấn công vào bờ biển phía bắc của nước này.

Tình trạng mất điện, mất liên lạc khiến giới chức ở những vùng gặp nạn khó đánh giá được mức độ thương vong cũng như thiệt hại. Chỉ huy lực lượng cảnh sát Samoa Lilo Maiava cho biết, cảnh sát đã khẳng định 63 người chết. Và giới hữu trách vẫn đang tìm kiếm các khu vực bị tàn phá, vì vậy con số này còn tiếp tục tăng. Hàng trăm người bị thương đang được các nhân viên y tế chữa trị. Quyền thống đốc American Samoa, ông Faoa A. Sunia cho biết:
 
“Tôi nghĩ không ai là không bị ảnh hưởng bởi thảm họa này”. Trong khi đó, Mike Reynolds, người quản lý Công viên quốc gia American Samoa nói rằng, những đợt sóng thần cao từ 3,7m-4,5m, ầm ầm kéo vào bờ biển ngay sau động đất, tiến sâu vào đất liền tới 1,6km. Trung tâm Cảnh báo sóng thần Thái Bình Dương đã đưa ra lệnh cảnh báo chung từ American Samoa tới New Zealand, trong khi Tonga cũng chịu tổn thất bởi những đợt sóng cao tới 4m.

New Zealand cũng ra cảnh báo sóng thần riêng. Những cảnh báo này đã được rút lại vài giờ sau đó. Trước đó, Cơ quan Quản trị Đại dương và Khí quyển quốc gia của Mỹ cũng đã cho công bố một cảnh báo về sóng thần đối với Hawaii, New Zealand và những đảo nhỏ khác tại Thái Bình Dương.

American Samoa (còn gọi là Samoa thuộc Mỹ) là một lãnh thổ của Hoa Kỳ nằm ở nam Thái Bình Dương có 65.000 dân. Samoa, tên chính thức Nhà nước Độc lập Samoa (còn gọi là Tây Samoa) là một quốc gia nằm ở phía Tây Quần đảo Samoa, thuộc nam Thái Bình Dương với số dân khoảng 180.000 người. Quốc đảo Samoa chính thức được Liên Hiệp Quốc công nhận chủ quyền vào ngày 15-12-1976.

Mase Akapo, nhà khí tượng học của Trung tâm thời tiết quốc gia ở American Samoa cho hay, ít nhất 19 người thiệt mạng ở 4 làng khác nhau trên hòn đảo chính Tutuila, trong khi 20 người chết ở khu vực Samoa lân cận. Trận động đất ban đầu kéo theo ít nhất 3 đợt dư chấn mạnh với ít nhất 5,6 độ richter. Theo ghi nhận của phóng viên hãng tin AP, khoảng 20 xác nạn nhân được đưa tới một bệnh viện ở thị trấn Lalomanu trên bờ biển phía nam của đảo chính Upolu.

Một số lượng chưa xác định những người chết và bị thương được ghi nhận ở làng Talamoa của Samoa. Làng ven biển Sau Beach Fale cũng đã bị sóng thần san phẳng. Đây là trận sóng thần lớn thứ hai sau trận sóng thần tồi tệ nhất trong lịch sử được ghi nhận là tại Ấn Độ Đương vào ngày 26-12-2004 giết chết 230.000 người ở 11 quốc gia.
       
GIA HUY (Tổng hợp từ AP, Reuters)