Thế khó của Thủ tướng Naoto Kan

Vị Thủ tướng thứ 5 của Nhật Bản trong 4 năm qua vừa chịu thất bại trong cuộc bầu cử Thượng viện khi Đảng Dân chủ trung tả của ông không giành được 54 ghế như mục tiêu đặt ra.

		Thủ tướng Naoto Kan xin lỗi về sự thất bại của DPJ. Ảnh: AFP

Các kết quả được công bố trên những tờ báo lớn của xứ sở hoa Anh đào ngày 12-7 cho thấy, Đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) cầm quyền đã mất đa số ghế trong cuộc bầu cử ở Thượng viện khi chỉ giành được 44 ghế, trong khi mục tiêu Thủ tướng Naoto Kan đặt ra là 54 ghế. Đảng Dân chủ Tự do (LDP) có được 51 ghế. Đảng Nhân dân mới - liên minh của DPJ- trắng tay.

Theo hãng tin AP, kết quả bầu cử - cuộc trưng cầu dân ý sau 10 tháng DPJ nắm quyền - đúng như dự đoán và không đe dọa ngay lập tức đến địa vị của Thủ tướng Naoto Kan bởi DPJ vẫn kiểm soát Hạ viện, cơ quan lớn hơn Thượng viện. Hiện DPJ có 106 ghế trong Thượng viện gồm 242 ghế, tức dưới 122 ghế cần thiết để có thể chiếm đa số. Kết quả lần này trái ngược với chiến thắng vang dội của DPJ cách đây gần một năm, kết thúc 50 năm nắm quyền của LDP. Sắp tới, DPJ sẽ đối mặt với những khó khăn trong việc thúc đẩy những cải cách như đã cam kết nhằm giảm nợ công và khôi phục kinh tế.

Mặc dù các kết quả chính thức được công bố vào cuối ngày 12-7 nhưng vào sáng cùng ngày, Thủ tướng Kan đã thừa nhận thất bại và khẳng định đây là sự thất bại cho đề xuất nâng thuế tiêu thụ từ 5% lên 10%. Chi tiêu công hiện gấp đôi GDP nên nhiều cử tri cho rằng, việc tăng thuế là điều không thể tránh được, mặc dù họ vẫn muốn có một cuộc thảo luận chi tiết về vấn đề này trước hết.

" Là Bộ trưởng Tài chính của Nhật Bản (trước khi trở thành Thủ tướng), tôi cảm thấy cần thiết phải tránh cuộc khủng hoảng tài chính như ở Hy Lạp. Có lẽ có một khoảng cách giữa tôi và công chúng "                                 (Thủ tướng Naoto Kan)

Ông Kan đã cảnh báo nền kinh tế Nhật Bản có thể đối mặt với cuộc khủng hoảng tương tự Hy Lạp và đề nghị gia tăng thuế là một giải pháp thỏa đáng. Xin lỗi các thành viên trong đảng về sự thất bại, Thủ tướng Naoto Kan nói rằng, ông không có ý định cải tổ nội các và cũng sẽ không từ chức. Sau khi người tiền nhiệm Yukio Hatoyama từ chức, ông Kan lên nắm quyền cách đây một tháng với tỷ lệ ủng hộ hơn 60%, nhưng tỷ lệ này giảm sút khi ông đề xuất tăng thuế.

Báo New York Times dẫn lời các nhà phân tích cho rằng, cuộc bầu cử cho thấy sự hoài nghi của cử tri đối với khả năng của đảng cầm quyền trong việc kết thúc sự trì trệ kinh tế ở Nhật Bản. Hiện nay, ông Kan sẽ phải tìm kiếm liên minh với một đối tác khác để tránh tình trạng bế tắc trong Quốc hội. Chuyên gia chính trị của Nhật Bản, giáo sư Gerald Curtis ở Đại học Columbia nhận định: Lúc này, DPJ khó có thể tìm được các đối tác liên minh.

VĨNH AN