Năm 2009, nhiều bảo tàng ở Mỹ vốn phụ thuộc quá nhiều và quá lâu vào trợ cấp của Chính phủ đã gặp phải cú sốc khi ngân sách bị cắt giảm. Nhân viên bảo tàng không bị sa thải nhưng lương bị cắt giảm và buộc phải tăng giá vé để gánh bớt ngân sách liên bang vì khủng hoảng tài chính.
Tình cảnh đó giờ đây đang ập đến với rất nhiều bảo tàng ở châu Âu. Họ dính cú sốc còn nặng hơn khi ngân sách Chính phủ bị cắt giảm và các hợp đồng tài trợ cũng bị thu nhỏ lại chỉ vì khủng hoảng tài chính chưa có dấu hiệu hồi phục. Nhiều Chính phủ quyết định cắt giảm tới 20% ngân sách dành cho hoạt động văn hóa trong vòng bốn năm tới. Bộ Văn hóa Hà Lan cho biết số lượng khách vào thăm sẽ là yếu tố quyết định trong việc phân bổ ngân sách. Nhiều bảo tàng lớn khắp châu Âu đã phải tính toán tăng giá vé, giảm nhân viên và giảm cả thời gian hoạt động mỗi ngày của bảo tàng để giảm chi phí đến mức có thể.
Tình thế buộc ngay cả những bảo tàng danh tiếng lao ra tìm kiếm nguồn tài chính mới. Louvre là bảo tàng có số khách tham quan nhiều nhất thế giới (8,5 triệu lượt người/năm) đã tăng giá vé từ 12,8 USD lên 13,5 USD trong năm nay. Đã thế, trên tờ vé vào cổng còn có quảng cáo đồng hồ Thụy Sỹ Breguet. Cung điện Versailles giờ chuyển hướng kinh doanh khách sạn, treo bảng quảng cáo và kinh doanh trực tuyến. Nhiều bảo tàng kiếm tiền bằng cách gửi các tác phẩm lớn theo các tour du lịch toàn cầu. Trước đây nhiều bảo tàng trao đổi tác phẩm của các họa sĩ cho nhau miễn phí thì nay cũng đã bắt đầu tính chi phí. Chẳng hạn như Trung tâm Pompidou thu được 1,9 triệu USD tính từ triển lãm du lịch hồi năm ngoái và hy vọng sẽ đạt doanh thu gấp đôi vào năm 2012.
Bảo dưỡng các ngôi nhà hàng trăm năm tuổi là công việc tốn kém cả về tiền bạc và sức lực nhưng bây giờ đành phải nhắm mắt làm ngơ. Không gian nhiều bảo tàng đã được cho thuê gắn bảng quảng cáo. Ở bờ trái của dòng sông Seine, mặt tiền của tòa nhà Beaux trưng biểu quảng cáo to tướng. Cung điện Versailles đang chuẩn bị kế hoạch cho hai khách sạn mọc lên. Một sẽ biến kho bạc có từ thế kỷ 17 thành khách sạn sang trọng có giá 950 USD/ đêm với những bức tường được sơn màu nâu và xanh. Và tại Bảo tàng Ara Pacis ở Rome, những chiếc ô-tô mới toanh đậu cả hai bên bàn thờ bằng đá cẩm thạch. Đó là bản hợp đồng thuê mướn của một doanh nhân Ý với gần 110 nghìn USD…
Anh Thư