Khủng hoảng nhân đạo đe dọa Libya

Bất ổn do biểu tình phản đối Chính phủ của Tổng thống Muammar Gaddafi vẫn đang lan rộng và có khả năng nhấn chìm Libya vào nội chiến.

Hàng ngàn người chờ đợi rời khỏi Libya.  Ảnh: NYT

 

Liên Hợp Quốc (LHQ) kêu gọi sơ tán nhân đạo với những người đang rời khỏi Libya để đến Tunisia, sau khi có ít nhất 1.000 người thiệt mạng tại đất nước Bắc Phi này.

Sơ tán ồ ạt

Theo Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon, tính mạng hàng ngàn người đang trong tình trạng nguy hiểm. Kể từ khi Libya xảy ra bất ổn, khoảng 75.000 người đã rời khỏi nơi đây và đến Tunisia, hầu hết là người Ai Cập, trong khi 40.000 người khác đang chờ vượt qua biên giới.

Cao ủy về người tị nạn của LHQ cho biết, cơ quan này đang cùng với Tổ chức quốc tế về nhập cư tiến hành sơ tán quy mô lớn với hàng chục ngàn người dân Ai Cập và các quốc gia khác. Trong số đó có công nhân lao động Việt Nam, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Tunisia, Trung Quốc và Thái Lan. Ông Ban Ki-moon cho hay, LHQ cần hành động cụ thể để cung cấp các hỗ trợ nhân đạo và y tế. “Tính mạng hàng ngàn người đang lâm nguy”, nhà lãnh đạo LHQ nhấn mạnh. Theo ông, sau những nỗ lực đưa người lao động trở về nước, ưu tiên hàng đầu phải là thực phẩm, nước uống, điều kiện vệ sinh và nơi ở. Người đứng đầu cơ quan tị nạn của LHQ Antonio Guterres nói rằng, cần phải sơ tán ồ ạt bởi họ đang chứng kiến một thảm họa nhân đạo to lớn. Giám đốc điều hành Chương trình Lương thực thế giới (WFP) Josette Sheeran khẳng định thực phẩm đang được chuyên chở bằng đường bộ và đường hàng không, đồng thời được mua tại địa phương, nhưng các nguồn cung cấp đều “khủng hoảng sâu sắc”. 

Nước ngoài can thiệp

Cần sơ tán ồ ạt bởi chúng tôi đang chứng kiến một thảm họa nhân đạo to lớn   (Antonio Guterres, Giám đốc Cơ quan tị nạn LHQ)

Các tàu chiến Mỹ băng qua kênh đào Suez vào ngày 2-3 để đến Libya trong lúc các quốc gia phương Tây đều gia tăng sức ép đối với Tổng thống Gaddafi, yêu cầu ông này ngừng trấn áp bạo lực và từ chức. Tàu khu trục USS Barry đã vượt qua kênh đào Suez ngày 28-2. Hai tàu tấn công đổ bộ khác, tàu USS Kearsarge mang theo 2.000 lính thủy đánh bộ và tàu USS Ponce, đã hiện diện ở Biển Đỏ để vượt kênh đào Suez vào ngày 2-3.

Hãng Reuters dẫn lời giới chức Washington cho rằng, Libya có thể rơi vào cuộc nội chiến nếu ông Gaddafi không từ nhiệm. Theo Nhà Trắng, các tàu chiến được triển khai để chuẩn bị cho các nỗ lực nhân đạo. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates cho hay, Washington đang tìm kiếm nhiều lựa chọn và dự phòng. Trong khi đó, Ngoại trưởng Pháp Alain Juppe nhấn mạnh: Sự can thiệp quân sự sẽ không xảy ra nếu không có sự ủy thác rõ ràng của LHQ. Thủ tướng Anh David Cameron vẫn đề cập đến quan điểm không chấp nhận việc ông Gaddafi hủy diệt chính người dân nước mình bằng cách dùng máy bay và trực thăng vũ trang. Trước đó, nhà lãnh đạo nước Anh nói rằng, London sẽ hợp tác với các đồng minh để chuẩn bị thực hiện vùng cấm bay ở Libya.

Các Ngoại trưởng Liên đoàn Arab ngày

2-3 đã nhóm họp tại thủ đô Cairo của Ai Cập với mong muốn lên án Tổng thống Gaddafi. Một số phái đoàn khác còn kỳ vọng thông qua cuộc họp đặc biệt này để nhấn mạnh rằng, Liên đoàn Arab không muốn có sự can thiệp của nước ngoài ở Libya.

Kỳ họp thứ 65 của Đại hội đồng LHQ ngày 1-3 (sáng 2-3, giờ Việt Nam) đã thông qua nghị quyết đình chỉ các quyền thành viên của Libya tại Hội đồng Nhân quyền LHQ. Đây là lần đầu tiên Đại hội đồng LHQ ngừng quyền thành viên của một quốc gia như thế.

PHÚC NGUYÊN