Một tuần sau cái chết của Osama bin Laden, phó tướng lâu năm của y, Ayman al-Zawahri, vẫn được xem là người kế nhiệm. Song, các cuộc nổi dậy ở Trung Đông và những thay đổi trong tổ chức khủng bố này có thể dẫn đến một kịch bản khác: Không chọn bất kỳ ai thay thế kẻ từng bị truy nã gắt gao nhất trên thế giới.
 |
| Ayman al-Zawahri (trái) là cố vấn thân cận của Bin Laden. Ảnh: AP |
Việc thay thế người sáng lập Al-Qaeda từ hơn 2 thập niên trước và là kẻ chủ mưu vụ khủng bố 11-9-2001 có lẽ không dễ dàng. Các nhà phân tích cho rằng, sự lựa chọn sẽ phụ thuộc vào việc tổ chức khủng bố khét tiếng này xem xét như thế nào về những mục tiêu và ưu tiên trong thời hậu Bin Laden. Theo AP, cuộc nổi dậy trên khắp thế giới Arab trong những tháng qua không phải là mục tiêu của Al-Qaeda trong việc mở rộng sức ảnh hưởng ở thế giới Hồi giáo. Song, trong khi ra sức chứng minh sự liên quan của mình đối với “cách mạng hoa nhài”, nhóm này trở nên càng bị phân tán và dễ nảy sinh những tranh chấp nội bộ.
Hãng AP dẫn lời Reid Sawyer, Giám đốc Trung tâm chống khủng bố có trụ sở tại West Point, New York, cho rằng hầu hết mọi người đều bắt đầu với câu hỏi “Ai có thể thay thế Bin Laden?”. Sawyer và các nhà phân tích khác nhận định: Nếu Al-Qaeda chọn một người kế nhiệm thì phó tướng 59 tuổi Ayman al-Zawahri dường như là ứng viên sáng giá nhất. Bởi lẽ, y là cấp phó của Bin Laden suốt thời gian dài và có nhiều kinh nghiệm hơn các ứng viên trẻ khác.
Zawahri là nhân vật số 2 sau Bin Laden trong danh sách những kẻ khủng bố cần truy nã hàng đầu của Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI). Bác sĩ người Ai Cập này đã sáng lập tổ chức Islamic Jihad. Y còn là cố vấn thân cận nhất của Bin Laden và được cho là đang ẩn náu ở Pakistan. Bắt đầu nổi lên sau khi công kích Tổng thống Barack Obama vào cuối năm 2008 khi ông mới đắc cử, Zawahri cũng thường xuất hiện trong các đoạn băng hình chỉ trích Mỹ cùng những đồng minh.
Một ứng viên tiềm năng khác là Abu Yahia al-Libi, người đã trốn khỏi nhà tù Mỹ ở căn cứ không quân Bagram tại Afghanistan vào năm 2005. Từ đó, học giả Hồi giáo này bắt đầu xuất hiện trên các đoạn băng hình do nhóm khủng bố đăng tải. Saif al-Adel, một ứng viên khác cũng là người Ai Cập, bị Washington truy tố về vai trò của y trong các vụ đánh bom nhằm vào đại sứ quán Mỹ tại Tanzania và Kenya làm 224 người thiệt mạng hồi tháng 8-1998. Song, theo các nhà phân tích, vì mối quan hệ thân thiết với Zawahri và thiếu kiến thức về tôn giáo nên Saif al-Adel có lẽ sẽ không thể đứng đầu Al-Qaeda.
Ngoài ra, các chiến binh khét tiếng khác không có cơ hội thay thế Bin Laden. Chẳng hạn như, thủ lĩnh Taliban tại Afghanistan Mullah Mohammed Omar; hoặc Adam Gadahn, công dân gốc Mỹ, còn được gọi là Azzam al-Amriki. Omar chưa bao giờ là thành viên của Al-Qaeda, còn Gadahn thiếu tầm vóc để điều hành tổ chức khủng bố hàng đầu thế giới này.
Một tên tuổi khác là giáo sĩ gốc Mỹ Anwar al-Awlaki. Y là một trong những nhân vật giáo sĩ cấp tiếng nổi bậc nhất vốn có ảnh hưởng đến những chiến binh tham gia các vụ tấn công hoặc âm mưu khủng bố trên đất Mỹ. Tuy nhiên, Awlaki vẫn bị cho là thiếu kinh nghiệm hoạt động.
AP dẫn lời các nhà quan sát rằng, nếu sự lựa chọn rơi vào phó tướng Zawahri, y sẽ đối mặt với các thách thức, trong đó có việc khôi phục Al-Qaeda sau phong trào nổi dậy ở thế giới Arab và sau cái chết của trùm khủng bố Bin Laden.
PHÚC NGUYÊN
