Hàng loạt vấn đề của nước Nhật sau thảm họa kép động đất, sóng thần đang chờ đợi Thủ tướng mới. Bộ trưởng Tài chính Yoshihiko Noda sẽ trở thành Thủ tướng thứ 6 của Nhật Bản trong vòng 5 năm sau khi giành thắng lợi tại cuộc bỏ phiếu chọn Chủ tịch Đảng Dân chủ (DPJ) ngày 29-8. Ông Noda sẽ thay ông Naoto Kan vừa từ chức vào cuối tuần trước do bị chỉ trích khi đối phó với thảm họa động đất, sóng thần và khủng hoảng hạt nhân.
 |
| Thách thức lớn nhất của ông Yoshihiko Noda là phục hồi kinh tế Nhật Bản. Ảnh: THX |
Với 215 trong tổng số 392 phiếu hợp lệ, vị Bộ trưởng Tài chính 54 tuổi đã đánh bại ứng viên hàng đầu, Bộ trưởng Thương mại Banri Kaieda, khi ông này giành được 177 phiếu. Ở vòng thứ nhất, ông Noda có 102 phiếu trong tổng 398 phiếu hợp lệ, trong khi ông Kaieda có 143 phiếu. Theo Reuters, kết quả bỏ phiếu dường như làm các nhà đầu tư hài lòng trong lúc họ lo lắng về nợ công ở nền kinh tế thứ ba của thế giới. Song, tân Thủ tướng sẽ phải đối mặt với nhiều bài toán khó: Đồng yen tăng tỷ giá đe dọa đến xuất khẩu, một chính sách năng lượng cần có sau khủng hoảng hạt nhân, nguồn quỹ để tái thiết đất nước sau thảm họa hồi tháng 3, việc phục hồi kinh tế…
Phát biểu sau khi chiến thắng, ông Noda đã kêu gọi sự đoàn kết trong DPJ, đồng thời cam kết tạo ra nền chính trị ổn định, đáng tin cậy. Là đồng minh thân cận của cựu Thủ tướng Naoto Kan, ông Noda được xem là có thể bảo đảm tính liên tục của những chính sách từ thời người tiền nhiệm. Ông nhậm chức Bộ trưởng Tài chính vào tháng 6-2010 trong lúc kinh tế của Nhật Bản đương đầu không ít khó khăn.
Tân lãnh đạo DPJ nói rằng, Nhật Bản không nên xây dựng các lò phản ứng hạt nhân và loại bỏ điện hạt nhân trong vòng 40 năm. Song, ông Noda lại muốn tái khởi động các lò phản ứng sau khi kiểm tra an toàn để tránh khủng hoảng điện. Trước khi xảy ra thảm họa Fukushima, Nhật Bản vốn dựa vào điện hạt nhân cho 30% nhu cầu điện.
Các nhà phân tích quan ngại rằng, cũng giống như cựu Thủ tướng Kan, trước Quốc hội và nội bộ đảng chia rẽ, ông Noda cũng sẽ gia nhập danh sách những Thủ tướng nắm quyền trong thời gian ngắn. Người tiền nhiệm Kan đảm nhận chức Thủ tướng chỉ trong 15 tháng. Song, các chuyên gia và cử tri cũng kỳ vọng ông Noda với khát vọng thay đổi, khắc phục tồn tại của những người tiền nhiệm sẽ mang làn gió mới và sức sống mới cho Nhật Bản.
Quốc hội Nhật Bản dự kiến phê chuẩn ông Noda làm Thủ tướng vào hôm nay (30-8). Ông sẽ nắm quyền đến tháng 9-2012 khi nhiệm kỳ Thủ tướng hiện tại kết thúc. Nội các mới cũng sẽ được thành lập vào cuối tuần này. Chủ tịch DPJ đương nhiên là Thủ tướng bởi đảng này nắm quyền kiểm soát ở Hạ viện. DPJ giành thắng lợi trong cuộc tổng tuyển cử vào năm 2008, chấm dứt 50 năm cầm quyền của Đảng Dân chủ Tự do (LDP). Song, đảng của ông Kan và Noda lại mất quyền kiểm soát Thượng viện trong cuộc bỏ phiếu vào năm ngoái nên gặp khó khăn trong việc tìm kiếm phiếu ủng hộ các chính sách quan trọng ở Quốc hội.
PHÚC NGUYÊN
