Lần đầu tiên các thủ lĩnh cấp cao Khmer Đỏ cùng ra hầu tòa tại tòa án do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn. Đây cũng là lần đầu tiên hàng ngàn nạn nhân có diễn đàn để kể những câu chuyện của họ và yêu cầu bồi thường.
 |
| Ba bị cáo: (từ trái qua) Nuon Chea, Khieu Samphan và Ieng Sary. Ảnh: Reuters |
Tòa án tội phạm chiến tranh Campuchia (ECCC) nhằm xét xử 3 cựu quan chức Khmer Đỏ đã được mở trở lại tại thủ đô Phnom Penh vào ngày 21-11 sau nhiều tháng trì hoãn.
Ba nhân vật ra hầu tòa bao gồm: “Anh Hai” Nuon Chea (85 tuổi) - nhân vật số 2 sau Pol Pot, cựu Chủ tịch nước Khieu Samphan (80 tuổi) và cựu Ngoại trưởng Ieng Sary (86 tuổi). Cả ba bị cáo buộc phạm tội diệt chủng, tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người. Nhân vật thứ tư là Ieng Thirith - cựu Bộ trưởng Xã hội, vợ của Ieng Sary, nhưng bà được phóng thích trước đó do bị mất trí nhớ. Tuy nhiên, việc phóng thích này sẽ được tòa án xem xét lại và dự kiến sẽ mất vài tuần.
Trong tuyên bố khai mạc, công tố viên nói rằng, Nuon Chea, Khieu Samphan và Ieng Sary đã ra lệnh hủy diệt, tạo nên “Cánh đồng chết” đẫm máu. Từ 1,7 - 2,2 triệu người Campuchia đã chết vì bị tra trấn, hành hình, bị bỏ đói hoặc bệnh tật trong những năm 1975-1979. Theo công tố viên Chea Leang, mỗi người dân Campuchia trải qua trong giai đoạn này đều bị ảnh hưởng bởi hệ thống áp bức và con số từ 1,7 - 2,2 triệu người thiệt mạng thật sự gây sốc.
Phát ngôn viên của ECCC Huy Vannak đã gọi các tiến trình tố tụng từ ngày 21-11 là “phiên tòa quan trọng nhất trên thế giới” do các bị cáo đều trên 80 tuổi. “Điều này gửi thông điệp rằng, phiên tòa vốn được những người sống sót chờ đợi suốt hơn 30 năm qua cuối cùng đã bắt đầu”, ông Vannak nói. Hàng trăm người dân
Campuchia, trong đó có các nhà sư, sinh viên và những nạn nhân sống sót dưới chế độ Khmer Đỏ, đã đến tham dự phiên tòa trong 4 ngày. Đến nay, 4 bị cáo đều từ chối hợp tác với tòa và bác bỏ trách nhiệm trong thảm họa diệt chủng. Riêng Ieng Sary vẫn luôn giữ thái độ im lặng. Nhiều người quan ngại rằng, các bị cáo đều cao tuổi nên có thể chết trước khi tuyên án nếu một phiên tòa phức tạp kéo dài nhiều năm. Các công tố viên dự kiến yêu cầu mức án tối đa chung thân cho các bị cáo.
Theo Reuters, kỷ nguyên Khmer Đỏ vẫn còn bí ẩn và nhiều người dân Campuchia muốn biết sự thật về một trong những chế độ hủy diệt con người và khó hiểu nhất thế giới. Chế độ Khmer Đỏ sụp đổ vào năm 1979, thủ lĩnh Pol Pot đã chết vào năm 1998. Campuchia đã kêu gọi Liên Hợp Quốc và cộng đồng quốc tế hỗ trợ thiết lập tòa án xét xử tội diệt chủng từ giữa những năm 1990. Song, đến năm 2006, phiên tòa mới được thiết lập. Đến nay, ECCC chỉ kết án 35 năm tù đối với Kaing Guek Eav, biệt danh “Duch” - cựu Giám đốc nhà tù khét tiếng S-21 - vì liên quan đến cái chết của hơn 14.000 tù nhân. Phiên xét xử Duch đơn giản hơn các trường hợp còn lại bởi phạm vi hoạt động của Nuon Chea, Khieu Samphan, Ieng Sary rộng hơn và cũng bởi trùm cai ngục này thừa nhận tội lỗi của mình. Tuy nhiên, Duch sẽ kháng án vào ngày 3-2 tới.
THIÊN BÌNH
