“Trò chơi hải chiến” là cách Iran mô tả về cuộc tập trận mới do nước này tổ chức vào đầu tháng 2 tới. Cuộc “khẩu chiến” giữa Iran và phương Tây lại tiếp diễn vào tuần qua, gây sóng gió ở eo biển Hormuz, tuyến hành lang đường biển quan trọng nhất thế giới và là nơi có 17 triệu tấn dầu thô (tương đương 20% nhu cầu của toàn cầu) được chở qua mỗi ngày.
 |
| Một công nhân sửa chữa đường ống dẫn dầu ở Tehran. Ảnh: AP |
Iran dùng “trò chơi hải chiến” với hàng loạt cuộc tập trận liên tiếp như lời đe dọa phương Tây khi áp đặt các biện pháp trừng phạt Tehran. “Cuộc tập trận hải quân lớn nhất từ trước đến nay” sắp tới có tên gọi “Đấng tiên tri vĩ đại” cùng với việc khởi động nhà máy làm giàu hạt nhân Fordow sẽ là những cơn sóng dữ tràn lên vùng Vịnh, trong khi nhà máy Bushehr cũng được tái khởi động chỉ cách đây vài tuần.
Nếu Iran đóng cửa eo biển Hormuz thì kịch bản nào sẽ xảy ra? Iran sẽ bị cô lập, nền kinh tế của nước này sẽ rơi vào tình trạng khủng hoảng; các nước phương Tây sẽ tung ra thị trường 14 triệu thùng dầu/ngày từ nguồn dự trữ khẩn cấp của Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và các nhà nhập khẩu khác; hay giá dầu thế giới sẽ bị đẩy lên cao? Hàng loạt câu hỏi được đặt ra. 14 triệu thùng dầu có thể duy trì được trong một tháng, thay thế hầu như toàn bộ 16 triệu thùng dầu mỗi ngày đi qua eo biển Hormuz. Nhưng về lâu dài, việc phong tỏa Hormuz sẽ là bài toán nan giải cho cả thế giới, nhất là những quốc gia vốn là khách hàng lớn của Iran.
Tuy nhiên, khả năng xung đột tại vùng Vịnh được giới phân tích cho là khó xảy ra mặc dù Mỹ và Israel không loại bỏ việc không kích chống Iran nếu ngoại giao không giải quyết được tranh chấp. Nghĩa là vẫn có lời qua tiếng lại, vẫn có những cuộc diễu võ giương oai bằng tập trận, vẫn có những tuyên bố chiến tranh, nhưng sẽ không có đụng độ thật sự. Theo chuyên gia Gary Sick, cựu cố vấn về chính sách của Nhà Trắng, sẽ khó có việc đóng eo biển Hormuz bởi chính Iran cũng không muốn ảnh hưởng đến nguồn dầu xuất khẩu của mình.
Iran đã kêu gọi đàm phán với các thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về chương trình hạt nhân của Tehran, nhưng chưa có động thái gì từ phía cơ quan quốc tế. Việc làm giàu uranium tại nhà máy Fordow được các nhà ngoại giao Iran lý giải là biện pháp để “chống lại các cuộc tấn công của kẻ thù”. Vì bị phát hiện về nhà máy Fordow gần thành phố Qom, Iran buộc phải tiết lộ sự hiện diện của cơ sở bí mật này với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) vào tháng 9-2009.
Tuy nguy cơ chiến tranh vùng Vịnh được bác bỏ, nhưng giới quan sát không thể phủ nhận sự nóng bỏng ở khu vực này khi Mỹ, Israel và cả Iran đều có những tuyên bố cứng rắn. Vì vậy, sự thiếu thận trọng, hành động gây hấn từ bất kỳ bên nào cũng sẽ là ngòi nổ làm bùng cháy Trung Đông, nơi vốn được mệnh danh là “chảo lửa”. Ngày 8-1, Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad đã bắt đầu chuyến công du Mỹ Latinh, bao gồm Venezuela, Cuba và Ecuador, nhằm tìm kiếm đồng minh để Tehran có thể vượt qua thách thức lớn lần này.
VĨNH AN
