Mỹ kỳ vọng sẽ đạt được thỏa thuận đối tác chiến lược với Afghanistan tại Hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng 5 tới để định hình mối quan hệ song phương trong tương lai sau những rạn nứt.
Tại cuộc họp báo với Ngoại trưởng Afghanistan Zalmay Rasooln ngày 21-3, quan chức ngoại giao hàng đầu của Mỹ - bà Hillary Clinton - khẳng định quan hệ giữa Kabul và Washington đã có những tiến triển tốt đẹp trong một vài tuần qua. Bà Clinton hàm ý nhắc đến thỏa thuận về sự hiện diện lâu dài của quân đội Mỹ sau thời hạn rút quân vào năm 2014 cũng như việc ký hiệp ước chuyển giao tù nhân cho các nhà chức trách Afghanistan.
Hơn 10 năm sau khi Chính phủ Taliban tại Afghanistan bị lật đổ, Mỹ và các đồng minh đối mặt dai dẳng với lực lượng nổi dậy, trong khi năng lực của Chính phủ Kabul yếu kém và sự ủng hộ của phương Tây dành cho cuộc chiến này lại không chắc chắn. Quan hệ giữa Mỹ và Afghanistan trở nên căng thẳng trong năm nay, nhất là sau 2 vụ việc xảy ra liên tiếp: Vụ binh sĩ Mỹ đốt Kinh Koran và vụ 16 thường dân Afghanistan bị giết hại.
Vì vậy, Hội nghị thượng đỉnh NATO do Mỹ chủ trì tại Chicago sẽ là cơ hội để Washington cùng người đồng minh Nam Á xóa bỏ bất đồng. Nhà Trắng cho rằng, lịch trình rút quân sẽ không được bàn thảo mặc dù cuộc chiến tại Afghanistan vẫn là nội dung chính của nghị sự. Syed Masoud, giáo sư Đại học Kabul và là nhà phân tích chính trị, cho rằng Mỹ cùng các đồng minh sẽ không rời Afghanistan như mong đợi hoặc như dự đoán. Một số lực lượng không cần thiết sẽ trở về nước theo kế hoạch, nhưng một số sẽ ở lại, nhất là lực lượng đặc biệt. Ông Masoud đưa ra nhận định này trong lúc Taliban kêu gọi NATO rút quân và xem đây là điều kiện tiên quyết để đàm phán hòa bình; đồng thời, Chính phủ Afghanistan cũng yêu cầu hoàn tất việc chuyển giao an ninh cho lực lượng nước này vào năm 2013, thay vì năm 2014. Song, ông Masoud hoài nghi về các cuộc đối thoại hòa bình với Taliban, thậm chí cho rằng Mỹ không tiêu diệt được các chiến binh này, mà cũng không thành công trong đối thoại hòa bình.
Đến nay, cuộc chiến Afghanistan làm Mỹ tiêu tốn 510 tỷ USD và tính mạng của hơn 1.900 binh sĩ đang làm đau đầu Tổng thống Barack Obama. Việc “mở cửa cho Afghanistan ngồi xuống đối thoại” (lời của Ngoại trưởng Clinton) sẽ khó đạt được những kết quả khả quan.
VĨNH AN
