Luật sư khiếm thị Trung Quốc Trần Quang Thành đang là tâm điểm của “cơn bão” ngoại giao giữa Washington và Bắc Kinh. “Cơn bão” có thể phủ bóng xuống các cuộc đối thoại kinh tế và chiến lược cấp cao diễn ra từ ngày 3-5.
 |
| Đại sứ quán Mỹ tại Trung Quốc được bảo vệ nghiêm ngặt. Ảnh: Reuters |
Chính phủ của Tổng thống Barack Obama và các quan chức Trung Quốc đều xác nhận rằng, các vấn đề: kinh tế toàn cầu, CHDCND Triều Tiên, Iran và Sudan, đều quan trọng đối với quan hệ Washington - Bắc Kinh. Vì vậy, mặc dù giới quan sát e ngại việc luật sư Trần Quang Thành đang trú ẩn trong Đại sứ quán Mỹ ở thủ đô Bắc Kinh sẽ làm ảnh hưởng đến quan hệ ngoại giao giữa 2 cường quốc, nhưng các quan chức Mỹ và Trung Quốc đều từ chối đưa ra bình luận. Phát biểu tại một cuộc họp báo, Tổng thống Obama nói rằng, ông biết thông tin về vụ luật sư Trần Quang Thành nhưng ông không có tuyên bố chính thức nào. Báo New York Times dẫn lời chuyên gia về Trung Quốc Christopher K. Johnson khẳng định đây là phép thử lớn nhất trong quan hệ Mỹ - Trung từ năm 1989 đến nay.
Hãng AFP cho biết, Mỹ - Trung đang nỗ lực tìm kiếm thỏa thuận cho phép ông Trần Quang Thành rời Trung Quốc để cùng gia đình đến Mỹ. Tuy nhiên, cả Mỹ lẫn Trung Quốc đều sẽ không dễ dàng chấp nhận việc này. Theo Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, bà sẽ đề cập đến vấn đề nhân quyền trong các cuộc gặp tại Bắc Kinh. Bà khẳng định sẽ cùng Tổng thống Obama nỗ lực cho mối quan hệ “hiệu quả, xây dựng và toàn diện” với Trung Quốc. Hãng Reuters dẫn lời nhà nghiên cứu Guo Yushan nhận định: Ông Trần Quang Thành sẽ không xin tị nạn ở bất kỳ quốc gia nào, mà sẽ đề nghị ở lại Trung Quốc.
Luật sư Trần Quang Thành sinh vào tháng 12-1971 và bị mù từ nhỏ. Tháng 9-2005, ông đã tố cáo việc chính quyền huyện Lâm Nghi buộc nhiều gia đình triệt sản để tuân thủ “chính sách một con”. Luật sư khiếm thị này cũng nhiều lần khiếu kiện tình trạng quan chức chính quyền thu hồi đất đai của người dân.
Năm 2006, ông Trần Quang Thành bị kết án tù 4 năm vì vi phạm giao thông và gây thiệt hại tài sản. Năm 2010, ông được phóng thích nhưng bị quản thúc tại gia ở huyện Lâm Nghi. Tháng 4 vừa qua, ông bỏ trốn và nhiều nguồn tin cho rằng, ông đang trú ẩn trong Đại sứ quán Mỹ ở Bắc Kinh.
Trong lúc đó, Tổng thống Obama đã khởi động chiến dịch cho cuộc chạy đua vào Nhà Trắng. Ông Obama không muốn đối đầu với Đảng Cộng hòa, nhất là khi bị ứng viên đầy triển vọng Mitt Romney chỉ trích về các chính sách. Đảng Cộng hòa không những gây sức ép buộc Chính phủ Washington cho luật sư Trần Quang Thành sang Mỹ tị nạn mà còn cáo buộc nhà lãnh đạo Mỹ quá “mềm mỏng” trong quan hệ với Trung Quốc.
Kenneth Lieberthal, chuyên gia thuộc Viện Brookings và từng là trợ lý cấp cao của cựu Tổng thống Bill Clinton khi ông tại nhiệm, bày tỏ tin tưởng rằng, Mỹ muốn một giải pháp ít gây bối rối cho Trung Quốc, đồng thời giải quyết vấn đề nhanh chóng. Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ về châu Á Kurt Campbell, đã đến Bắc Kinh vào sáng 1-5. Ông Kurt Campbell dự kiến thảo luận với các nhà chức trách Trung Quốc về nơi mà Trần Quang Thành sẽ xin tị nạn, có thể tại Mỹ, hoặc ở một nơi nào đó ở Trung Quốc, hoặc một địa điểm thứ ba.
PHÚC NGUYÊN
