Hôm nay (13-8), nhóm gồm 26 tù nhân của Palestine sẽ được Israel phóng thích theo một thỏa thuận do Mỹ hậu thuẫn nhằm nối lại đàm phán hòa bình sau hơn 5 năm bị “đóng băng”.
 |
| Một người lao động Palestine ở khu tái định cư Do Thái của Israel tại Bờ Tây. Ảnh: Reuters |
Danh sách 26 tù nhân đầu tiên trong 104 tù nhân được Israel công bố vào ngày 12-8, hầu hết phạm tội giết người, bắt cóc và tham gia các vụ tấn công gây thương vong. 14 người sẽ được đưa về Dải Gaza và 12 người được đưa về Bờ Tây. Tổng cộng 104 tù nhân sẽ được phóng thích theo 4 giai đoạn.
Hãng Reuters cho rằng, đây là tín hiệu tích cực cho đàm phán giữa Israel với Palestine, đánh dấu nỗ lực ngoại giao con thoi hiệu quả của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry. Theo đó, đàm phán sẽ được nối lại vào ngày 14-8 tại Jerusalem và sau đó sẽ diễn ra ở Bờ Tây với tiến trình chuẩn bị tích cực kéo dài 2 tuần qua.
Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã yêu cầu phóng thích các tù nhân nói trên. Khi Israel chiếm giữ Bờ Tây, Gaza và Đông Jerusalem vào năm 1967, nhiều người Palestine bị giam giữ trong các nhà tù của Tel Aviv với cáo buộc về an ninh và ½ trong số họ không biết ngày được trả tự do. Hầu hết các tù nhân đã thi hành án trong khoảng 20 năm qua, người có “thâm niên” nhất trong nhà tù của Israel bị bắt vào năm 1985. Nhiều người bị bắt từ trước khi Palestine ký thỏa thuận hòa bình tạm thời vào năm 1993 với Israel. Palestine xem việc trả tự do cho các tù nhân là điều kiện để nối lại đàm phán với Tel Aviv, vốn bế tắc do những tranh cãi xung quanh dự án tái định cư Do Thái. Với người Palestine, những tù nhân đó là những “người hùng” bởi hành động của họ được xem là đấu tranh cho sự độc lập của lãnh thổ này. Tuy nhiên, họ bị Israel xem là “những kẻ khủng bố”.
Theo AP, Mỹ đặt mục tiêu 9 tháng để hoàn tất đàm phán, trong đó có việc vẽ lại đường biên giới, thống nhất các thỏa thuận an ninh và quyết định số phận của những người tị nạn Palestine. Song, có những lo ngại rằng, thời gian 9 tháng quá ít để thúc đẩy các cuộc đàm phán vốn có nhiều trở ngại, do các bên tham gia vẫn còn quá nhiều bất đồng và dị biệt.
Ông Uri Ariel, Bộ trưởng Bộ Nhà ở thuộc Đảng Ngôi nhà Do Thái Israel cho biết, ông lường trước được quyết định phóng thích tù nhân và cho rằng điều này đi ngược với lợi ích an ninh. Trong khi đó, với Tổng thống Abbas, đây là thắng lợi lớn, thể hiện sự nhượng bộ của Israel trước các điều kiện mà ông đặt ra.
Tuy nhiên, viễn cảnh êm đẹp cho vòng đàm phán hòa bình chưa hẳn đạt được khi Bộ Nhà ở Israel công bố kế hoạch mời thầu để xây 793 ngôi nhà tái định cư trên phần đất chiếm đóng của người Palestine ở Đông Jerusalem và 394 ngôi nhà tái định cư ở Bờ Tây. Nhiều cường quốc trên thế giới vốn xem các khu tái định cư của Israel là bất hợp pháp. Bà Hanan Ashrawi, thành viên của Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) gọi đây là chính sách “cực kỳ nguy hiểm”, bởi nếu không được kiểm soát thì chắc chắn sẽ dẫn đến xung đột và hủy hoại tất cả các cơ hội hòa bình.
Giới phân tích nghi ngờ “thiện chí” của Israel khi Tel Aviv có hành động “vừa đấm vừa xoa”. Theo nhà đàm phán của Palestine Mohammed Shtayyeh, Chính phủ Israel đang cố tình phá hoại những nỗ lực của Mỹ và quốc tế trong việc nối lại đàm phán hòa bình.
BÌNH YÊN
