Chuyến thăm đền Yasukuni của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe vào ngày 26-12 làm Trung Quốc, Hàn Quốc và Mỹ đều phản ứng tức giận.
 |
| Thủ tướng Shinzo Abe (giữa) đến viếng đền Yasukuni.Ảnh: AP |
Các chuyến thăm đền Yasukuni - ngôi đền được xem là biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản trong Thế chiến II - thường gây nhiều tranh cãi. Trong 7 năm qua, ông Shinzo Abe là Thủ tướng Nhật đầu tiên đến ngôi đền này. Song, người đứng đầu chính phủ nói rằng, ông không có ý làm tổn thương tình cảm của các nước láng giềng Nhật Bản. Ông khẳng định chỉ đến làm lễ tại đền Yasukuni nhằm cầu nguyện chống chiến tranh. “Những chỉ trích xuất phát từ quan niệm sai lầm rằng thăm đền Yasukuni là hành vi tôn thờ tội phạm chiến tranh. Nhưng tôi đến để cam kết tạo ra một thời kỳ mà mọi người không phải chịu thảm họa chiến tranh”, ông Abe phát biểu với báo giới.
Reuters cho biết, trong trang phục màu đen với caravat màu bạc, Thủ tướng Abe chia sẻ quan điểm của các nhà lãnh đạo Nhật Bản - những người từng đến thăm đền - rằng mối quan hệ với Trung Quốc và Hàn Quốc rất quan trọng và có lợi cho Tokyo. Ông đồng thời bày tỏ hy vọng tiếp tục mối quan hệ thân thiện với Bắc Kinh và Seoul.
Tuy nhiên, Trung Quốc lên án mạnh mẽ chuyến thăm của ông Abe và cho rằng chuyến thăm chứng tỏ Nhật ca ngợi “lịch sử hiếu chiến quân sự của mình”. Tuyên bố được người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Qin Gang dẫn lời gọi chuyến thăm là nỗ lực tô điểm lịch sử hiếu chiến quân sự và sự cai trị thuộc địa của Nhật. Tân Hoa xã cho hay, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị triệu Đại sứ Nhật để bày tỏ “phản đối mạnh mẽ”. Cuộc gặp gỡ giữa Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Diên Đông với các nghị sĩ Nhật Bản cũng bị hoãn.
Còn Hàn Quốc gọi chuyến thăm là “hành động lỗi thời”. Theo Bộ trưởng VH-TT&DL Hàn Quốc Yoo Jin-ryong, Nhật Bản nên đối diện với lịch sử và xây dựng niềm tin với các nước láng giềng, thay vì phủ nhận quá khứ. Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Kim Kyou-hyun cũng triệu quan chức của Đại sứ quán Nhật Bản tại Seoul.
Trong khi đó, Mỹ - một đồng minh của Nhật - tỏ ra thất vọng về động thái của Thủ tướng Abe. Trong tuyên bố bằng văn bản, Mỹ cho rằng, hành động của Thủ tướng Nhật sẽ làm gia tăng căng thẳng với các nước láng giềng.
Đền Yasukuni thờ khoảng 2,5 triệu người chết trong chiến tranh ở Nhật, trong đó có các tướng lĩnh quân sự Nhật từng bị kết án phạm tội ác chiến tranh. Trung Quốc và Hàn Quốc vốn coi ngôi đền là biểu tượng về sự không ăn năn của Nhật đối với quá khứ.
Lần gần đây nhất, vào tháng 8-2006, cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi viếng thăm đền nhân dịp kỷ niệm Nhật Bản đầu hàng trong Thế chiến II. Còn ông Abe đến thăm đền đúng thời điểm tròn một năm nhà lãnh đạo này trở lại nắm quyền kể từ khi Đảng Dân chủ Tự do (LDP) giành thắng lợi trong cuộc bầu cử Hạ viện. Ông Abe không thăm đền trong thời gian giữ chức Thủ tướng từ năm 2006-2007 nhưng sau đó ông nói “cực kỳ hối tiếc”. Năm ngoái, các thành viên nội các của ông Abe cũng nhiều lần tới đây và khẳng định viếng thăm với tư cách cá nhân.
Reuters dẫn lời một số nhà phân tích chính trị cho rằng, Thủ tướng Abe có lẽ dự tính rằng, tỷ lệ ủng hộ cao của người dân trong nước hiện nay sẽ giúp ông vượt qua những chỉ trích khi đến ngôi đền. Song, mối quan hệ giữa Tokyo với Bắc Kinh và Seoul đang bị “đóng băng”, việc thăm đền sẽ làm mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Ngay cả Mỹ - một đồng minh thân thiết của Nhật - của tỏ ra không hài lòng về động thái của Tokyo.
Theo Reuters, tỷ lệ ủng hộ dành cho ông Abe hiện khoảng 60%, nhờ vào chính sách kinh tế “Abenomics” của ông.
PHÚC NGUYÊN
