Phương Tây gây áp lực với Nga

Nga đang đối mặt với áp lực của quốc tế khi bị cáo buộc hậu thuẫn cho lực lượng phiến quân ở phía đông Ukraine bắn rơi máy bay Boeing 777 mang số hiệu MH17 của Malaysia. 

Các nhân viên Cơ quan Khẩn cấp Ukraine có mặt tại hiện trường máy bay bị bắn rơi. Ảnh: AFP

Vụ máy bay chở 298 người hành trình từ Amsterdam đến Kuala Lumpur bị bắn rơi ở tỉnh Donetsk, phía đông Ukraine, làm toàn bộ hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng, đang gây chấn động dư luận thế giới.

Hội đồng Bảo an sẽ hành động

Các nhà lãnh đạo thế giới ngày 20-7 kêu gọi Nga cho phép các nhà điều tra tiếp cận hiện trường máy bay rơi, đồng thời cuộc điều tra phải diễn ra “khách quan và không giới hạn”. Nỗ lực cứu hộ vẫn gặp trở ngại do các tay súng thuộc lực lượng ly khai ở đông Ukraine không cho các nhà chức trách quốc tế đến hiện trường. Tính đến 7 giờ ngày 20-7 (11 giờ, giờ Việt Nam), các nhân viên cứu hộ Ukraine đã tìm được 196 thi thể nạn nhân. Chưa rõ sự thật như thế nào nhưng Ukraine liên tiếp cảnh báo rằng, phiến
quân- vốn bị cáo buộc là thủ phạm bắn rơi máy bay bằng tên lửa trên bầu trời Donetsk - đã hủy các bằng chứng bằng việc di dời các mảnh vỡ máy bay và thi thể 38 nạn nhân nhằm che đậy sự thật. “Khủng bố, với sự trợ giúp của Nga, đang hủy chứng cứ về tội ác quốc tế”, tuyên bố của Chính phủ Ukraine nhấn mạnh. Tổ chức An ninh và hợp tác châu Âu (OSCE) cũng tố cáo các tay súng ly khai đã di dời nhiều thi thể hành khách.

Tuy Tổng thống Vladimir Putin bác bỏ sự liên quan của Nga, lên tiếng thúc giục phiến quân hợp tác nhưng các nhà lãnh đạo thế giới vẫn bày tỏ sự thất vọng về Mátxcơva. Giới phân tích cho rằng, điều này càng làm quan hệ giữa Điện Kremlin với phương Tây - vốn căng thẳng xung quanh vấn đề Ukraine - càng rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng.  

Reuters cho biết, Hội đồng Bảo an LHQ đang xem xét dự thảo nghị quyết lên án vụ tấn công, yêu cầu các nhóm vũ trang cho tiếp cận hiện trường, đồng thời kêu gọi các nước trong khu vực hợp tác trong một cuộc điều tra quốc tế. Có 28 công dân thiệt mạng, Úc đã nhanh chóng soạn thảo nghị quyết để trình Hội đồng Bảo an. Các nhà ngoại giao của Canberra nói rằng, cơ quan gồm 15 thành viên này sẽ bỏ phiếu vào sáng sớm ngày 21-7. Trong lúc đó, với phản ứng tức giận, Hà Lan đề nghị Tổng thống Ukraine hỗ trợ đưa thi thể các nạn nhân về nước. Không khí đau buồn bao phủ Hà Lan trong những ngày này với quốc kỳ được treo rủ, nhiều người vẫn sốc khi đất nước này có đến 192 công dân thiệt mạng. Các nhà điều tra của Hà Lan cũng đến phía đông Ukraine vào ngày 20-7.

Trong khi đó, trên báo Sunday Times, Thủ tướng Anh David Cameron khẳng định: Nếu Tổng thống Putin không thay đổi quan điểm trong vấn đề Ukraine thì châu Âu sẽ gia tăng trừng phạt Mátxcơva. Ngoại trưởng của xứ sở sương mù này, ông Philip Hammond, nhấn mạnh trong cuộc họp của EU vào ngày 22-7, London sẽ thuyết phục các thành viên của liên minh này “mạnh tay” với Nga.

Thân nhân của các hành khách chờ đợi tin tức tại sân bay quốc tế Kuala Lumpur. Ảnh: Reuters

“Cơ hội cuối cùng để Nga hợp tác”

Mỹ tuyên bố có đủ các bằng chứng về việc Nga đã cung cấp hệ thống tên lửa đất đối không để phe ly khai bắn rơi máy bay MH17. Với sự ủng hộ của các nhà lãnh đạo Anh, Hà Lan, Malaysia, Áo, Pháp cũng như Ukraine, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry kêu gọi Tổng thống Putin can thiệp để tiến hành cuộc điều tra quốc tế.

Áp lực càng gia tăng với Nga khi các nhà lãnh đạo thế giới cho rằng, đây là “cơ hội cuối cùng để Mátxcơva hợp tác”, cụ thể bằng việc kết thúc cuộc xung đột Ukraine. “Mátxcơva hiện có thể có một cơ hội cuối cùng để thể hiện nước này thật sự quan tâm đến một giải pháp”, Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier phát biểu với báo Bild am Sonntag (BamS). Thủ tướng Đức Angela Merkel, nhân vật được cho là quyền lực nhất trong Liên minh châu Âu (EU), cũng thúc giục Tổng thống Putin tỏ rõ thiện chí.  

Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko chỉ trích gay gắt vụ việc, đòi các nhà lãnh đạo thế giới công nhận các chiến binh ở phía đông nước này là tổ chức khủng bố và cần phải đưa ra Tòa án Hình sự quốc tế ở The Hague. Ông Poroshenko cho rằng, vụ bắn rơi máy bay MH17 chẳng khác gì các vụ tấn công khủng bố xảy ra ngày 11-9-2001 ở Mỹ và vụ đánh bom máy bay Pan Am trên bầu trời Lockerbie ở Scotland năm 1988 làm gần 300 người chết. “Chúng tôi thấy không có gì khác biệt giữa vụ việc ở Ukraine và những gì xảy ra vào ngày 11-9 ở Mỹ, hay thảm kịch ở Lockerbie”, vị Tổng thống 48 tuổi nói.

Tại khu vực đòi ly khai ở phía đông Ukraine, AFP dẫn lời Phó Thủ tướng Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng Andrei Purgin ra “tối hậu thư” rằng, các tay súng ly khai sẽ đảm bảo an toàn cho nhân viên quốc tế giám sát hiện trường nếu Kiev đồng ý một lệnh ngừng bắn. Phe ly khai hiện đổ lỗi cho quân đội Ukraine gây ra thảm kịch này. Nga cũng chỉ trích Mỹ đã vội vàng khi kết luận thủ phạm là lực lượng ly khai.

PHÚC NGUYÊN