Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe dự kiến gặp gỡ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 11 tới. Cuộc gặp thượng đỉnh này kỳ vọng làm “tan băng” quan hệ giữa hai cường quốc châu Á.
 |
| Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe mong muốn gặp gỡ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị APEC vào tháng 11 tới. Ảnh: Reuters |
Hãng Reuters dẫn nguồn tin ngoại giao của Nhật Bản cho biết, cuộc gặp giữa Thủ tướng Shinzo Abe và Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ diễn ra bên lề diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc). Trong lúc đó, một trợ lý của ông Abe nói rằng, nhà lãnh đạo Tokyo có thể hoãn việc viếng thăm đền Yasukuni, bởi việc thăm đền từng làm Bắc Kinh tức giận.
Theo các nhà phân tích, cuộc gặp trực tiếp sẽ là bước đột phá mang tính biểu tượng trong quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc, vốn đang căng thẳng vì hàng loạt vấn đề, từ tranh chấp lãnh thổ đến sự cạnh tranh trong khu vực…
Các chuyên gia và nghị sĩ Nhật Bản nói rằng, Trung Quốc muốn bảo đảm rằng, Thủ tướng Abe sẽ không đến thăm đền Yasukuni nữa, ngôi đền vốn bị Bắc Kinh xem là biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt Nhật trong quá khứ. Đền Yasukuni thờ những người Nhật Bản thiệt mạng trong chiến tranh, trong đó có một số tội phạm chiến tranh hạng A. Song, việc đưa ra cam kết công khai về việc không thăm đền Yasukuni dường như là điều không thể đối với ông Abe, bởi trong chương trình nghị sự của ông có việc viết lại lịch sử thời chiến của Nhật. Tuy nhiên, theo trợ lý của ông Abe thuộc Đảng Dân chủ Tự do (LDP) Koichi Hagiuda, Thủ tướng có thể hoãn chuyến thăm đền Yasukuni nếu động thái này vì lợi ích quốc gia Nhật Bản.
Chính Thủ tướng Abe đang thúc đẩy một cuộc gặp gỡ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Phát biểu trước một ủy ban Quốc hội ngày 8-10, ông nói rằng, Trung Quốc cũng phải tích cực hơn trong việc thúc đẩy mối quan hệ với Tokyo.
Reuters cho hay, ông Abe có chuyến công cán nước ngoài đầu tiên đến Trung Quốc trên cương vị Thủ tướng vào năm 2006. Trong nhiệm kỳ ngắn ngủi một năm của mình, ông đã không đến thăm đền Yasukuni, một quyết định làm ông về sau cảm thấy hối tiếc.
Khi trở lại nắm quyền vào tháng 12-2012 đến nay, ông Abe cũng chưa gặp trực tiếp nhà lãnh đạo Trung Quốc. Hơn nữa, chuyến thăm đền Yasukuni vào ngày 26-12-2013 khiến Bắc Kinh phản ứng mạnh mẽ, thậm chí còn làm Mỹ - đồng minh an ninh của Nhật, tỏ ý thất vọng.
Trong khi đó, các nghị sĩ Nhật Bản - những người gần đây đã đến thăm Trung Quốc - nói rằng Bắc Kinh dường như lo lắng nếu ông Tập Cận Bình từ chối gặp gỡ ông Abe. Song, các nghị sĩ lại vui mừng khi có dấu hiệu cho thấy người đứng đầu chính phủ Nhật sẽ không đến thăm đền Yasukuni trong thời gian tới.
Liu Jiangyong, chuyên gia về quan hệ Trung Quốc - Nhật Bản tại Đại học Thanh Hoa (Bắc Kinh) cho rằng, thật khó dự đoán ông Shinzo Abe và ông Tập Cận Bình có gặp gỡ song phương bên lề diễn đàn APEC hay không. Kể từ tháng 7 vừa qua, Thủ tướng Nhật Bản đã nhiều lần kêu gọi hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc nhưng phía Bắc Kinh liên tiếp từ chối. Quan hệ giữa nền kinh tế lớn thứ hai và thứ ba thế giới căng thẳng do tranh chấp chủ quyền quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông.
Hơn nữa, các chuyên gia còn cho rằng, nền kinh tế của Trung Quốc đang tăng trưởng chậm chạp cùng sự sụt giảm trong đầu tư từ Nhật Bản là những yếu tố chính khiến Bắc Kinh suy nghĩ việc cài đặt lại quan hệ với Tokyo. Thực tế, đầu tư của các công ty Nhật Bản vào Trung Quốc giảm 40% trong nửa đầu năm 2014.
PHÚC NGUYÊN
