Ủy ban Tình báo của Thượng viện Mỹ cho rằng, Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) đã lừa dối người dân nước này.
 |
| Tù nhân bị giam giữ tại nhà tù Guantanamo, một cơ sở của Mỹ, vào tháng 1-2002. Ảnh: AP/BBC |
Việc Thượng viện Mỹ ngày 9-12 (ngày 10-12, giờ Việt Nam) công bố báo cáo mô tả những hành vi tra tấn tù nhân tàn bạo của CIA đang gây chấn động dư luận.
Báo cáo vén bức màn sự thật ở các nhà tù của Mỹ trên khắp châu Âu và châu Á, sự thật đó là CIA đã sử dụng các hình thức thẩm vấn tàn bạo đối với những tù nhân là nghi can khủng bố hậu 11-9-2001.
Tra tấn tàn bạo
AP dẫn báo cáo nêu rõ: CIA đã thực hiện chương trình thẩm vấn tàn bạo đối với các nghi can Al-Qaeda trong những năm sau vụ 11-9-2001, cụ thể từ năm 2002-2007. Việc thẩm vấn được tiến hành dưới thời Tổng thống G.W.Bush.
Theo đó, CIA đã bí mật thực hiện chiến dịch giam giữ khoảng 100 nghi can khủng bố tại “những địa điểm đen” (tức những nhà tù bí mật) bên ngoài lãnh thổ Mỹ như ở Afghanistan, Thái Lan, Ba Lan, Romania… Các hình thức tra thẩm vấn được áp dụng bao gồm: trấn nước, đánh đập, tra tấn bằng âm thanh, tấn công tình dục, giam phạm nhân ở ngoài trời giá lạnh, v.v…
Không những thế, các tù nhân còn bị cấm ngủ trong 180 giờ liên tục. Chẳng hạn, Abu Zubaydah, tù nhân người Saudi Arabia và tình nghi liên quan Al-Qaeda, đã bị nhốt trong một chiếc hộp lớn có kích thước bằng quan tài trong nhiều giờ đồng hồ. Còn Khalid Sheikh Mohammed, kẻ vạch kế hoạch tấn công 11-9, bị trấn nước đến 183 lần…
Báo cáo dài 525 trang, được tóm tắt từ bản báo cáo 6.000 trang kết luận: “Việc dùng các kỹ thuật thẩm vấn tăng cường của CIA không phải là biện pháp hiệu quả để thu thập thông tin chính xác hoặc mang lại sự hợp tác của những người bị giam giữ”.
Khi công bố báo cáo nói trên, Ủy ban Tình báo Thượng viện cho rằng, CIA đã lừa dối người dân Mỹ về những gì mà cơ quan này đã làm. Thậm chí, theo Ủy ban Tình báo Thượng viện, CIA đã lừa dối cả Tổng thống G.W.Bush lúc bấy giờ cũng như Nhà Trắng.
Tuy nhiên, trong một tuyên bố, CIA khẳng định chính việc thẩm vấn đã cứu được bao nhiêu sinh mạng. “Các thông tin tình báo thu được từ chương trình này quan trọng để nắm bắt các hoạt động của Al-Qaeda”, Giám đốc CIA John Brennan nói. Nhưng CIA thừa nhận đã mắc một số sai lầm khi bắt giữ và thẩm vấn các đối tượng tình nghi khủng bố.
Nhiều nghị sĩ Đảng Cộng hòa chỉ trích việc công bố báo cáo sẽ đe dọa tính mạng của người dân Mỹ và cho rằng, việc tra tấn để có thông tin đã giúp tìm ra nơi ẩn náu của Osama bin Laden, dẫn đến chiến dịch tiêu diệt tên trùm khủng bố sau này.
Song, những lời tự bào chữa của CIA và cả sự chỉ trích của Đảng Cộng hòa (đảng cầm quyền trong những năm ông G.W.Bush làm Tổng thống) xem ra không thuyết phục. Bởi lẽ, theo các nhà quan sát, từ năm 2002-2006, cơ quan tình báo này không phát hiện được bất kỳ âm mưu khủng bố nào.
Vết nhơ trong lịch sử nước Mỹ
Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ Dianne Feinstein mô tả hành động của CIA là “vết nhơ trong lịch sử nước Mỹ”. Theo bà, sự thật đằng sau chương trình bí mật của CIA đang gây sốc. “Bản báo cáo cho thấy sự tàn nhẫn và trái ngược hoàn toàn với những giá trị của Mỹ”, bà Feinstein nói.
Trước đó, Tổng thống Obama nói rằng, các biện pháp được sử dụng để tra tấn tù nhân không phù hợp với các giá trị của Mỹ. Tổng thống đương nhiệm chỉ trích chương trình thẩm vấn của CIA, đồng thời mô tả đây là “một chương tối và đau thương” trong lịch sử nước Mỹ.
Ngay trong ngày thứ hai sau khi lên nắm quyền vào năm 2009, ông Obama đã ra lệnh ngừng việc dùng các kỹ thuật thẩm vấn tù nhân tàn bạo. Tháng 4 vừa qua, người đứng đầu Nhà Trắng còn yêu cầu đóng cửa tất cả nhà tù bí mật của CIA.
AFP dẫn lời ông Ben Emmerson, một quan chức của Liên Hợp Quốc về chống khủng bố và nhân quyền, khẳng định báo cáo cho thấy chính phủ G.W.Bush đã cho phép các tội ác “mang tính hệ thống và vi phạm trắng trợn luật nhân quyền quốc tế”.
Theo các nhà quan sát, việc người dân Mỹ và thế giới lần đầu tiên được tiếp cận với “thế giới thẩm vấn và bắt giữ” dưới thời Tổng thống G.W.Bush là đòn giáng nặng nề vào CIA, trong lúc cơ quan này đối mặt với không ít chỉ trích về hoạt động thiếu hiệu quả. Hơn nữa, CIA cũng đang đứng trước đợt cải cách toàn diện nhất trong lịch sử tổ chức cơ quan gián điệp hàng đầu này.
Liên Hợp Quốc đã lên tiếng yêu cầu truy tố các quan chức Mỹ đã có “tội ác khủng khiếp” liên quan đến chương trình thẩm vấn. Chưa rõ Tổng thống Obama sẽ có cách xử trí như thế nào khi ông nói rằng, “danh tiếng của nước Mỹ trên khắp thế giới đã bị hủy hoại”. Song, dù có cải cách toàn diện CIA thì cũng không phải là giải pháp để xóa “vết nhơ” và xoa dịu được sự tức giận của người dân Mỹ.
PHÚC NGUYÊN
