Nước Mỹ từng có những chính trị gia đi vào lịch sử nhân loại với tư cách nhà hùng biện đầy quyền thuật.
 |
| Tiến sĩ Ben Carson bị cáo buộc đạo văn. Ảnh: Reuters |
Đó là George Washington, Abraham Lincoln, Franklin Roosevelt… Nhưng truyền thống đó đang bị nạn đạo văn làm xấu đi.
Ngày 9-1 vừa qua, chính trị gia, TS Ben Carson, ứng viên đảng Cộng hòa trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2016, đã chính thức xin lỗi công luận và những người liên quan sau cáo buộc ông đã đạo văn trong cuốn sách in năm 2012.
Phóng viên Andrew Kaczynski của Buzzfeed, một công ty truyền thông mạng ở Mỹ, là người đầu tiên phanh phui vụ việc này. Theo đó, rất nhiều phần trong cuốn sách America the Beautiful (tạm dịch Nước Mỹ tươi đẹp) của bác sĩ giải phẫu thần kinh kiêm ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Ben Carson đã được copy từ nhiều nguồn khác nhau.
Sai lầm do “vô ý”?
Cụ thể, Buzzfeed đã trích lại và so sánh ở những phần nội dung in đậm khá dài bàn về chủ nghĩa xã hội mà bác sĩ Ben Carson đã sao y bản chính từ trang web Socialismsucks.net. Trang web này hiện không còn hoạt động, nhưng theo Buzzfeed, nó đã tồn tại ít nhất cho tới năm 2002.
Ở những đoạn chứng cứ khác, Buzzfeed cho thấy, ông Ben Carson đã chép lại, hoặc viết lại với sự tương đồng về câu chữ tới 90% một số nội dung trong sách của 2 sử gia mà ông Carson nêu tên trong phần cảm ơn của cuốn America the Beautiful. Đó là sử gia Cleaon Skousen (mất năm 2006) và sử gia Bill Federer.
Cuốn America the Beautiful bán được gần 1.000 bản trong năm đầu tiên xuất bản. Sau khi bài diễn thuyết của ông Carson được phổ biến trên YouTube năm 2013, chỉ trong vòng 6 tuần, thêm 46.000 bản đã được bán.
Sau khi cáo buộc đăng trên Buzzfeed, một trong những “nạn nhân” bị đạo văn của ông Ben Carson là sử gia Federer đã ra sức bảo vệ thanh danh của nhà chính trị. Theo nội dung trao đổi qua điện thoại với Buzzfeed, Federer cho biết, ông đã đưa cho ông Ben Carson xem toàn bộ tác phẩm của mình trong thời gian hai người cùng làm việc tại Đại học Regent. Ông Federer nói ông không quan tâm lắm việc ông Ben Carson đã dùng lại một số đoạn trong sách mình. Ông Federer nói: “Tôi đã bảo với ông ấy rằng, tôi hy vọng ông ấy sẽ thích mấy cuốn đó và ông ấy có thể toàn quyền sử dụng bất cứ nội dung nào trong sách nếu cần”. Ông này còn cho biết thêm, trong sách ông cũng đã ghi rõ là cho phép người khác được trích dẫn các nội dung có độ dài từ 10.000 chữ trở xuống với điều kiện trích rõ nguồn.
Tuy nhiên, không phải “nạn nhân” nào cũng hào phóng và bao dung như Federer. Ông Sam Wells, chủ nhiệm kiêm sáng lập trang Socialismsucks.net khẳng định, ông mới là người viết những dòng bình luận ở phía cuối một trang sách của ông Ben Carson.
Tờ Buzzfeed cũng đã trích lại nguyên văn nội dung ông Sam Wells đề cập với phần nội dung đối sánh trong sách America the Beautiful của ông Ben Carson. Ngoài ra, còn có một số đoạn trùng lặp về câu chữ, từ ngữ trong sách của Ben Carson với bài báo của CBS News và nhiều nguồn tin khác trên Internet.
Một chi tiết hài hước đáng chú ý Buzzfeed còn trích lại nguyên văn một đoạn trong sách của ông Ben Carson kể về việc bản thân ông từng bị thầy giáo trách phạt về tội đạo văn do “vô ý” hồi học đại học. Lần đó, vì cho rằng ông chưa hiểu thế nào là đạo văn và chưa lường được mức độ nghiêm trọng của vấn đề nên thầy hướng dẫn đã tha thứ và cho ông sửa sai, viết lại bài.
Sau những cáo buộc của Buzzfeed, theo CNN, người phát ngôn nhà xuất bản Zondervan, chi nhánh của tập đoàn xuất bản HarperCollins, nơi in cuốn America the Beautiful cho biết: “Cùng với tác giả, chúng tôi sẽ xem xét vấn đề này rất nghiêm túc. Chúng tôi đã liên hệ với tác giả và người đại diện xuất bản, sẽ cùng họ xem lại các thông tin báo chí nêu. Chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề một cách phù hợp nhất”.
Và trên trang Buzzfeed, ngày 9-1, ông Ben Carson chính thức gửi lời xin lỗi vì những nội dung bị cáo buộc đã sao chép trong cuốn sách America the Beautiful. Ông nói: “Tôi đã cố gắng trích dẫn chính xác và gửi lời cảm ơn tới tất cả các nguồn thông tin tham khảo trong America the Beautiful, nhưng vô tình bỏ sót một vài chỗ. Tôi xin lỗi, tôi sẽ làm việc với các biên tập viên để sửa chữa sai sót này”.
Đạo văn là “chuyện thường ngày”?
Báo giới Mỹ bình luận, ông Ben Carson đã trở thành “thành viên mới nhất” vừa gia nhập “câu lạc bộ những chính trị gia đạo văn ở Mỹ”.
Từ năm 1987, ông Joe Biden là một trong những chính trị gia đầu tiên của Mỹ “nếm trái đắng” khi lấy lại nội dung người khác viết mà trót “quên” dẫn nguồn. Lúc đó, ông đang tham gia chiến dịch ứng cử tổng thống. Ông Biden bị cáo buộc đã dùng lại “cách nói rất đặc biệt và đầy chất thơ” của chính trị gia người Anh Neil Kinnock khi mô tả những bậc tiền nhân. Cái giá ông Biden phải trả cho sai lầm là quá đắt khi ông buộc phải rời cuộc đua vào Nhà Trắng.
Nối gót ông Joe Biden trong “vết xe đổ” kéo dài gần 30 năm sau là thượng nghị sĩ đảng Dân chủ của bang Montana, ông John Walsh. Tháng 8 năm ngoái, ông này phải rời cuộc tranh cử vào Thượng viện sau khi bị tờ New York Times và ít nhất 3 tờ báo lớn tại Montana phanh phui chuyện “vay mượn không xin phép” tới 1/4 nội dung luận văn thạc sĩ đã bảo vệ tại Học viện chiến lược quân sự Mỹ.
Có vẻ như phóng viên Andrew Kaczynski của Buzzfeed là “khắc tinh” đáng gờm trên mặt trận chống đạo văn đối với các chính trị gia Mỹ. Năm 2013, anh này phanh phui vụ thượng nghị sĩ Rand Paul của bang Kentucky sao chép đoạn dài 1.318 chữ (3 trang sách) từ báo cáo nghiên cứu của Quỹ Heritage trong cuốn sách Government Bullies của ông (do Center Street, chi nhánh của tập đoàn Hachette Book ấn hành tháng 8-2013).
Hành vi “cắt và dán” (copy and paste) của ông Rand Paul sau đó còn tiếp tục bị các báo Politico, MSNBC tố cáo với các bằng chứng liên quan tới những nội dung sao chép khác hoặc từ các báo, hoặc từ trang Wikipedia.
Ngay cả Tổng thống Barack Obama năm 2008 cũng từng bị phe ủng hộ bà Hillary Clinton cáo buộc đạo một phần nội dung trong bài diễn văn năm 2006 của ông Deval Patrick, thống đốc bang Massachusetts. Tuy nhiên, vụ việc này sau đó bị mờ đi khi ông Obama khẳng định giữa ông và thống đốc Patrick có quan hệ bạn bè thâm giao, thường xuyên trao đổi với nhau các ý tưởng, do đó việc sử dụng những câu chữ trong cách diễn đạt ý tưởng của nhau là điều bình thường.
TRẦN ĐẮC LUÂN
